Om min of meer zekerheid te hebben dat het licht niet uitgaat, en de klimaatdoelstellingen worden gehaald, zal 21 tot 40 miljard euro nodig zijn. Dat berekende milieu-econoom Johan Albrecht (UGent, Itinera).
Dat bedrag is onderverdeeld in elf tot dertien miljard euro investeringen, de rest zijn productiesubsidies. Op welk bedrag we finaal zullen uitkomen, hangt af van de gekozen technologieën. “Die 21 tot 40 miljard is een groot bedrag, maar uitgespreid in de tijd is het perfect vergelijkbaar met wat we betalen voor de zonnepanelen en de offshorewindparken”, weet Johan Albrecht, professor milieu-economie aan de Universiteit Gent en senior fellow bij de onderzoekstank Itinera.
Komen die investeringen er niet, dan dreigen er problemen met de energiebevoorrading. Op piekmomenten zouden we dan voor maar liefst 60 procent van onze elektriciteitsbehoeften afhankelijk zijn van import, en het is niet zeker dat die stroom altijd beschikbaar is.
Kleine kerncentrales
Toch wordt Albrecht evenmin enthousiast van de plannen van de regering-Michel om de oudste kerncentrales langer open te houden. “Of het nu steenkool, gas, biomassa of nucleair is: je kan oude centrales wel in leven houden. Maar willen we dat echt? Onze economie vaart beter bij innovatie: nieuwe productietechnologieën, maar ook smart grids, demand-response-initiatieven en onlineprijssignalen die nieuwe diensten creëren.”
“Als het echt niet anders kan _ en daar lijkt het op _ dan moeten we de levensduur van de jongste reactoren verlengen. We verengen discussies over nucleaire energie tot het gebruik van oude centrales, terwijl nieuwe kleinere en flexibele nucleaire centrales ongetwijfeld ook passen in het toekomstige koolstofarme energielandschap. Sommige Franse en Duitse centrales kunnen vandaag al de vraag volgen. In de toekomst wordt flexibele capaciteit almaar belangrijk. Het langer openhouden van oude centrales kan de marktkansen van nieuwe nucleaire technologie fnuiken.”
Bovendien is de Belgische markt relatief klein: 7 gigawatt in de zomer, 13 in de winter. “Wij hebben minder behoefte aan baseload (capaciteit die er in principe altijd is, nvdr). Misschien is er op termijn plaats voor één nieuwe kerncentrale van 1400 megawatt. Als de importcapaciteit tegen 2020 oploopt tot 6000 MW, zou ik er niet meteen twee bouwen.”
Hernieuwbare energie of CO2
“Europa wil een ander energiesysteem. Het formuleert doelstellingen voor hernieuwbare energie om fossiele brandstoffen weg te duwen. Maar met de groene energie in het systeem is het juist het efficiënte gas dat wordt weggeduwd, en grijpen we voorlopig terug naar oude kolencentrales en nucleaire energie. Dat wil zeggen dat er in Duitsland 160 miljard euro subsidies zijn gegeven voor nul gram CO2-reductie. Dat is ‘niet optimaal’ (grijnst).”
“We zitten in een transitie: de markt krimpt, en iedereen wil nog minder energie verbruiken. Die doelstelling halen we nu, maar helaas vooral doordat delen van de industrie zijn verdwenen. Tegelijk worden er meer activa uit de markt genomen wegens onrendabel, waardoor er een vergoeding moet zijn om de nodige reservecapaciteit in leven te houden.”
“Hernieuwbare energiedoelstellingen zijn niet belangrijk. Het doel is minder CO2 uitstoten. Hernieuwbare energie is een middel, het is niet per definitie het einddoel. Maar dat kan je op 10.000 manieren bereiken: isolatie, biobrandstoffen,… De overheid moet niet zeggen met welke technologie dat moet gebeuren. Dan pas heb je een geloofwaardig CO2-beleid, en een geloofwaardige CO2-prijs.”
“Indien we de Europese steenkoolcentrales kunnen vervangen door gascentrales, dan is dat al een forse CO2-reductie. Komen daar dan nog biomassacentrales bij, winnen we nog meer. België is in dat opzicht een voortrekker: het heeft al kolen uitgefaseerd, nu misschien ook kernenergie.”
