“Met een koopwoning zit je safe. Huren is je geld wegsmijten”, hoor je constant zeggen. Dus blijft de Vlaming inzetten op een eigen huis, een plek onder de zon. Tegelijk doet de Vlaamse overheid niets om de krapte op de huurmarkt weg te werken, zegt woonsocioloog Pascal De Decker.
“Jongeren willen vandaag vrij snel een eigen huis, liefst rond hun vijfentwintigste. Die haast begrijp ik niet”, zegt De Decker. “Je moet een huis hebben tegen je pensioen. Dus wie twintig jaar afbetaalt, heeft tot zijn vijfenveertigste tijd om er een te kopen. Waarom wil je je al financieel vastzetten op één plek als je leven en loopbaan nog van start moeten gaan? We leven in een flexibele wereld waarin mensen graag van job veranderen, terwijl een eigendomsamenleving een weinig mobiele samenleving is.”
“In België zijn er historisch gezien altijd veel eigenaars geweest, en jongeren zijn geneigd het woonpatroon van hun ouders te kopiëren. Maar willen we daarin wel koploper zijn? Het aandeel huiseigenaars in Oost-Europese landen, Spanje en Griekenland ligt nog hoger, maar dat zijn landen waar ik niet zou willen leven. De relatie tussen eigendom en een goede sociale zekerheid is er niet. In landen met hoge eigendomspercentages heb je vaak net een minder goede sociale zekerheid.”
Roept u twintigers op om minder te kopen en langer te huren?
De Decker: “Ik roep in de eerste plaats de overheid op om een ander beleid te voeren. Huiseigendom wordt vandaag gestimuleerd via de woonbonus, maar dat is geen effectieve maatregel. De overheid redeneert: als we het verwerven van een eigendom subsidiëren, moet de koper minder betalen. Dat klopt niet. De woningmarkt is weinig elastisch, er worden geen huizen in sneltempo bijgebouwd zodra de vraag stijgt. Als je in die traag reagerende markt meer geld pompt, blijven de vastgoedprijzen gewoon stijgen. Het huidige beleid maakt huizen dus niet betaalbaarder, maar net duurder. Dat geldt ook voor Gent: een stekje in het centrum is enkel weggelegd voor gegoede tweeverdieners en in de volksbuurten worden uitgeleefde woningen verkocht aan een bedenkelijke prijs-kwaliteitverhouding.”
Huizen zijn te duur, maar toch blijven we zo snel mogelijk kopen
De Decker: “Omdat er geen degelijke alternatieven zijn. De huurmarkt kampt met serieuze problemen, dáár moet in geïnvesteerd worden. Er is een tekort aan huurwoningen voor lagere en middelhoge inkomens. De polarisatie is te groot. Enerzijds vind je verkrotte en anderzijds dure huurwoningen, maar de middenmoot ontbreekt. Met de huidige lage interestvoet wordt het dan haast logisch om zo snel mogelijk een eigen huis af te betalen, want een kwalitatieve woning huren is vaak duurder. Elke gekochte woning betekent dat er betaalbare huurwoningen uit de markt verdwijnen.”
“Er is ook veel onzekerheid voor wie zich definitief wil vestigen: een huurcontract loopt in België in het beste geval voor negen jaar. Wie huurt of verhuurt, komt bovendien in een potentieel conflictueuze situatie terecht. Er zijn geschillen mogelijk over kosten, kwaliteit en onderhoud. De levensstijl van jongeren en verhuurders past niet altijd goed bij elkaar. Dat maakt de huurmarkt minder interessant voor wie een woning zoekt of kwijt wil. Dus gedegen middenklassers of arbeidersgezinnen van tweeverdieners kopen en verkopen en de vastgoedprijzen blijven stijgen. Dat is bijna systematisch geworden.”
Hoe kan die cirkel doorbroken worden?
De Decker: “Door te investeren in de huurmarkt. Onze overheid steekt vandaag nauwelijks middelen in de particuliere huursector. Dat hoeft ook niet via rechtstreekse huursubsidies. Die zouden hetzelfde effect hebben als de woonbonus: de vraag stijgt en de prijzen gaan omhoog. Maar de overheid kan wél investeren in bemiddelende verhuurkantoren die het mogelijke conflict tussen huurder en verhuurder opheffen. Door die moeilijke relatie te breken, kunnen we nieuw leven blazen in de private huurmarkt.”
“Daarnaast moet het aanbod in de sociale huursector uitgebreid worden. Vandaag staan er 100.000 unieke kandidaten op de wachtlijst, waardoor private verhuurders de facto de rol van sociaal verhuurkantoor op zich moeten nemen. De Vlaamse regering belooft al sinds 2007 om 43.000 sociale woningen bij te bouwen maar het aandeel sociale woningen is eerder gedaald dan gestegen. Verouderde sociale woningen worden gerenoveerd of gesloopt maar er komen er niet genoeg nieuwe bij om die slinkende voorraad te compenseren.”
“De rest van het budget gaat naar eigendomsverwerving, wat slechte subsidies zijn. Vlaanderen gaat zes- à zevenhonderd miljoen investeren in de woonbonus. Dat is een gigantisch budget. Met dat geld kun je én meer sociale huurwoningen bouwen én investeren in de private huursector. Die huisvestingsbegroting hoeft niet eens uitgebreid te worden. Je moet ze alleen heroriënteren om de problemen op een andere manier aan te pakken.”
StampMedia
