Aanbestedingen zullen een stuk transparanter en correcter verlopen. De aanbestedingswet van 23 december 2009 geeft verliezende kandidaten na de gunning van een overheidscontract 15 dagen tijd om de vernietiging aan te vragen bij de Raad van State.
Deze standstill-periode was tot nog toe 10 dagen. Nog een nieuwigheid is een reële sanctie: als de overheid de termijn niet naleeft, kan de gunning “onverbindend” worden verklaard en retroactief worden teruggeschroefd.
De regeling treedt in werking als een koninklijk besluit dat mogelijk maakt, vermoedelijk vanaf maart 2010. “Een goede zaak”, meent Robert Seghers, die als public affairs van het bouwbedrijf Heijmans aanbestedingsdossiers voorbereidt (ooit het tramproject Brabo en de Oosterweelverbinding). “De verlenging van de termijn is echt wel noodzakelijk. Sommige overheden maakten er een gewoonte van om de gunning te beslissen op een vrijdag, zodat twee weekends een doorwrochte voorbereiding van het dossier onmogelijk maakten. Andere lapten heel de procedure dan weer aan hun laars. De spelregels worden duidelijker, transparanter en strenger.”
Carlos De Wolf is een advocaat gespecialiseerd in aanbestedingsdossiers, die België al twee keer liet veroordelen het de Europese aanbestedingsregels negeerde. Hij noemt de nieuwe wet een belangrijke stap voor de rechtsbescherming bij overheidsopdrachten. “Het aanbestedingsrecht was in België lang een papieren tijger. Dat leidt onvermijdelijk tot frauduleuze toestanden zoals in Nederland. Daar verdeelden de aannemers, bij gebreke aan doortastende beschermingsmaatregelen, de werken netjes onder elkaar aan een veel te hoge prijs.”
De nieuwe wet voorziet ook alternatieve sancties, zoals het inkorten van de looptijd van de opdracht, zodat de concurrenten eerder kans krijgen om mee te dingen op een eerlijke manier. Ook kan de Commissie aan de overheid een boete opleggen als die het te gortig maakt. De Wolf: “Als een politicus vandaag een opdracht toewijst zonder zelfs een aanbestedingsprocedure op te starten, kon er amper opgetreden worden tegen deze meest flagrante inbreuk. Het is voor de concurrenten van die aannemer achteraf moeilijk te bewijzen dat ze een kans verloren hebben. Dat is een nochtans een voorwaarde om een schadevergoeding te verkrijgen. In heel wat landen bevoordelen hindernissen of belemmeringen nationale kampioenen. Deze praktijken komen onder druk te staan.”
