Hoe hou je de energiefactuur onder controle?

De prijs van gas en in mindere mate van elektriciteit zit in de lift. Hoog tijd om nog eens na te gaan welke ingrepen u kunt doen om de energiefactuur onder controle te houden.

Wanneer de energieprijzen hoog staan, raadt de consumentenorganisatie Test-Aankoop doorgaans aan een contract met een variabele prijs af te sluiten “om zo sneller van een prijsdaling te kunnen profiteren”. Vandaag geeft Test-Aankoop toe dat het niet weet waarmee de consumenten op termijn beter af zullen zijn: een variabele of een vaste prijs. “Niets zegt dat de prijzen niet zullen blijven stijgen”, klinkt het. Test-Aankoop raadt consumenten die vandaag voor een vast tarief kiezen aan de evolutie van de prijzen van nabij te blijven volgen “om snel je contract op te zeggen en naar een ander te switchen als de prijzen toch zouden zakken”.

Particulieren, en kmo’s die minder dan 50.000 kWh elektriciteit en 100.000 kWh gas verbruiken, kunnen sinds 2012 kosteloos van energieleverancier veranderen, met een opzeggingstermijn van een maand. Voor nieuwe contracten sinds 1 september is de definitie van een kmo ietwat veranderd, waardoor nog meer bedrijven gratis kunnen overstappen. Een bedrijf kan die kmo-bescherming voortaan ook enkel voor elektriciteit (minder dan 100.000 kWh/jaar) of voor aardgas (minder dan 100.000 kWh) genieten.

De Belgische energiewaakhond CREG gaf eind augustus in een nota over de hoge elektriciteits- en aardgasprijzen het advies aan gezinnen met een vast tarief om niet zomaar van contract te veranderen. “Voor de meerderheid van de huishoudens die vóór de prijsstijging een contract met vaste prijs hebben ondertekend, is het zinvol om niet van contract te veranderen vóór de vervaldatum”, klonk het.

Vergelijken loont

Vincent De Dobbeleer is het daar niet helemaal mee eens. Hij bouwde met zijn bedrijf June Energy een businessmodel rond het kosteloos van contract veranderen. “De contracten met een vast tarief die drie jaar lopen, zijn dikwijls de duurste van de markt. Dat komt omdat de prijzen op de groothandelsmarkt stijgen en dalen. Een energieleverancier die een contract verkoopt, houdt rekening met de prijsvoorspellingen en doet er nog een risicopremie bovenop voor het geval de voorspellingen niet kloppen. Geen enkele energieleverancier ging er vorig jaar in maart of april vanuit dat de prijzen zo laag zouden blijven.”

Maar de scherpe stijging van de gasprijs van de voorbije weken is ongezien. De CREG berekende in augustus dat gezinnen met een variabel tarief hun elektriciteitsfactuur in 2021 gemiddeld met 49 euro zouden zien stijgen ten opzichte van 2019 en 70 euro ten opzichte van 2020. Voor de jaarlijkse gasafrekening zou er 84 en 111 euro bij komen ten opzichte van 2019 en 2020. Sindsdien is de stijging van de gasprijzen op de groothandelsmarkt, met de elektriciteitsprijzen in hun zog, alleen nog maar versneld. In september steeg de prijs voor Dutch TTF Gas Futures – het belangrijkste contract voor levering in Europa – met 40 procent.

“Vandaag kunnen ongeveer evenveel klanten besparen met een overstap naar een andere energieleverancier als vorige maand of dezelfde maand vorig jaar. June Switch heeft 15.000 gebruikers, van wie er 1000 deze maand een voorstel krijgen om van energiecontract te veranderen, omdat ze ermee kunnen besparen”, benadrukt De Dobbeleer. “Ons ultieme doel is de energiefactuur naar nul te krijgen. Dat proberen we te doen door de tarieven minstens één keer per maand te vergelijken, en door klanten te helpen efficiënt met energie om te gaan.” Het June Switch-abonnement kost 59 euro per jaar, met een jaarlijkse winstgarantie.

Investeringen die renderen

U kunt ook via de V-Test van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) of via een andere door de CREG erkende prijsvergelijkende website op zoek gaan naar het goedkoopste energiecontract. “Er zijn vaak tijdelijke promoties of verschillen in de vergoedingen voor de leverancier die het de moeite waard maken om van contract te switchen”, zegt De Dobbeleer. Verwacht er geen wonderen van. De groothandelsprijzen maken maar een klein onderdeel van de energiefactuur uit. De kosten voor energie zijn goed voor 30 procent van de elektriciteitsfactuur en 50 procent van de aardgasfactuur. Andere posten op de factuur zijn de nettarieven en allerlei heffingen.

Voor wie een digitale meter heeft, biedt June ook Dongle aan, een apparaat van 149 euro dat op de digitale meter wordt geklikt. Het bedrijf volgt via dat apparaat zes maanden het energiegebruik op om slimme investeringen te kunnen adviseren aan de abonnees. “We simuleren hoeveel geld of hoeveel CO2-uitstoot mensen kunnen besparen met een investering in isolatie, zonnepanelen, batterijen of warmtepompen”, legt De Dobbeleer uit.

“Sinds de afschaffing van de terugdraaiende teller wordt een thuisbatterij vaak als oplossing naar voren geschoven, maar die is niet voor iedereen interessant”, waarschuwt De Dobbeleer. “En vaak is een kleine batterij voldoende.”

Nieuwe capaciteitstarieven

Op 1 juli 2022 verdwijnt in Vlaanderen het nacht- en dagtarief voor elektriciteit. In de plaats komen er capaciteitstarieven, die een stukje van de nettarieven uitmaken. Er is al heel wat te doen geweest over die tarieven, sinds de VREG een simulator online heeft gezet waarmee gezinnen de impact op hun factuur kunnen berekenen. Volgens het Netwerk tegen Armoede zouden de meerkosten voor alleenstaanden kunnen oplopen tot 50 euro per jaar, terwijl de eigenaar van een elektrische wagen meer mogelijkheden krijgt om te besparen.

De Dobbeleer: “Mensen met een digitale meter zullen geen afrekening meer krijgen op basis van hun verbruik, maar op basis van de hoeveelheid energie die ze op het piekmoment verbruiken. Stel dat jij rond 18 uur begint te koken, de kinderen voor de televisie zet en een wasmachine laat draaien, dan ga je meer betalen. Ons systeem zal waarschuwingen sturen, zodat mensen hun gedrag kunnen wijzigen en bijvoorbeeld de wasmachine kunnen programmeren om op de middag te starten. Het kan ook goedkoper zijn de verwarming overdag een graadje hoger te zetten, zodat het huis of het appartement ‘s avonds de gewenste temperatuur heeft. Voor mensen die hun gedrag niet kunnen of willen wijzigen, kunnen we ook oplossingen aanreiken zoals de lokale opslag in een batterij of een warmwaterboiler.”

Volgens de European Heating Industry (EHI) valt nog veel winst te boeken met het vervangen van verouderde en inefficiënte verwarmingstoestellen. Om de uitstoot met 55 procent te verminderen tegen 2030, zoals Europa wil, moeten jaarlijks minstens 6 procent van die oude verwarmingssystemen vervangen worden, terwijl dat nu slechts 4 procent is. De Dobbeleer merkt op dat de meeste consumenten wachten tot hun verwarmingsketel kapot is. “Mensen gaan hun koelkast niet om de zoveel jaar vervangen omdat er een zuiniger model op de markt is. Bij een verwarmingssysteem is dat niet anders.”