Via een zorgvolmacht bepaalt u wie uw goederen mag beheren wanneer u daartoe niet meer zelf in staat bent op uw oude dag. Sinds begin van dit jaar wordt zo’n mandaat ook in een aantal andere landen erkend.
De coronacrisis heeft aangetoond hoe kwetsbaar de mens is. Die bewustwording heeft voor een sterke opmars van de zorgvolmacht gezorgd. Dat is een overeenkomst waarbij u aan een of meerdere personen – de lasthebber(s) – de toestemming geeft om bepaalde handelingen in uw plaats te stellen. Daarmee kunt u in een buitengerechtelijke bescherming voorzien voor het geval u op een dag wilsonbekwaam wordt, ten gevolge van ouderdom, een ziekte, een ongeval, … Dat zorgt voor heel wat gemoedsrust voor zowel ouders als hun kinderen.
Een zorgvolmacht kan algemeen of heel specifiek opgesteld worden. Als lastgever heeft u dus een grote vrijheid om een regeling op maat uit te werken. U kunt bijvoorbeeld bepalen dat uw kinderen later uw pensioen of uw huurgelden mogen innen, uw rekeningen mogen beheren, uw facturen en belastingen mogen betalen, uw woning mogen verkopen of schenken, … U kunt daar ook allerhande voorwaarden aan koppelen. Belangrijk is wel dat u bij het bepalen van de lastgeving nog helemaal wilsbekwaam bent. U moet dus volledig in staat zijn om te beseffen wat u op dat moment vastlegt.
Onderhands of authentiek
Er gelden geen bijzondere vormvereisten voor de zorgvolmacht, maar de overeenkomst moet wel schriftelijk opgemaakt worden. U kunt kiezen tussen een onderhandse en een authentieke akte. Bij die laatste optie schakelt u een notaris in die een deskundige, onpartijdige en onafhankelijke begeleiding waarborgt. Dat is geen overbodige luxe, aangezien een zorgvolmacht een grote impact heeft op uw vermogensrechtelijke belangen in de toekomst. Een notariële akte kost doorgaans 350 à 500 euro, inclusief de registratiekosten.
Een zorgvolmacht die slecht werd opgesteld, leidt mogelijk tot conflicten tussen de lasthebbers. De begeleiding van een expert is dan ook aan te raden. Bovendien is de tussenkomst van een notaris sowieso vereist als er een regeling wordt getroffen over de toekomstige verkoop van een woning.
De zorgvolmacht zag het levenslicht op 1 september 2014. Op 31 december 2020 noteerde de Federatie van het Notariaat (Fednot) al 210.696 geregistreerde overeenkomsten. Alleen al in 2020 werden 58.967 registraties opgetekend, en in de eerste vijf maanden van 2021 kwamen er nog eens 28.051 bij. Opvallend is volgens Fednot dat steeds meer personen jonger dan 65 jaar zo’n mandaat opstellen. De coronacrisis en het besef dat niet alleen ouderen een gezondheidsrisico lopen, liggen wellicht aan de basis daarvan.
Ruimere erkenning
Sinds 1 januari 2021 wordt een in België opgestelde zorgvolmacht ook in acht andere lidstaten van de Europese Unie erkend. Meer bepaald: in Frankrijk, Portugal, Duitsland, Oostenrijk, Cyprus, Tsjechië, Finland en Letland. Die landen hebben het Haags Verdrag van 2000 ter bescherming van kwetsbare volwassenen goedgekeurd. Het Europees Parlement riep intussen ook de andere EU-lidstaten op om dat te doen. Want zo’n internationale erkenning maakt de uitvoering van een zorgvolmacht minder complex.
Een voorbeeld. Na zijn pensionering verhuisde Felix in 2019 naar zijn tweede verblijf in de Franse Ardèche. Via een Belgische zorgvolmacht bepaalde hij een jaar voordien dat zijn dochter Nancy dit pand onder bepaalde voorwaarden mag schenken. Vorige week kwam Felix lelijk ten val tijdens het jeu-de-boulen. Hij liep daarbij permanente hersenbeschadiging op waardoor hij zijn wensen niet langer kan uitdrukken. Dankzij de erkenning van de zorgvolmacht in Frankrijk kan Nancy het verblijf makkelijk aan haar zoon schenken, zonder al te veel formaliteiten.
