Meer dan een op de drie werknemers heeft in 2020 inkomensverlies geleden door tijdelijke werkloosheid of door een terugval in inkomen uit flexi-jobs. Dat blijkt uit cijfers van de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de KU Leuven. ‘De grootste impact stelden we vast bij langdurig tijdelijk werklozen, zoals werknemers uit de horeca of evenementensector’, zegt onderzoeker Stijn Van Houtven.
Voor april vorig jaar maakte de faculteit al een soortgelijke analyse binnen het consortium Covivat, en nu is die er ook voor het volledige jaar 2020. Aan de hand van inkomensgegevens uit 2017, gecombineerd met actuele gegevens uit de RVA-databank, hebben de onderzoekers zicht kunnen krijgen op de inkomensverliezen van werknemers. Omdat er onvoldoende gegevens over zelfstandigen beschikbaar waren, zijn die niet opgenomen in de studie.
Sociale zekerheid
Een eerste opvallende conclusie die uit het onderzoek naar voor komt, is dat 65 procent van de werknemers gespaard is gebleven. Voor wie wel getroffen werd, is de schok deels opgevangen door de sociale zekerheid. ‘Op die manier is het gemiddelde bruto jaarinkomensverlies in die groep teruggebracht van 15 procent tot 3 procent verlies in beschikbaar inkomen. Dat is dankzij de sterke sociale zekerheid’, verduidelijkt Van Houtven.
‘Maar die drie procent verlies in beschikbaar inkomen is zeer ongelijk verdeeld over de verschillende sectoren’, gaat Van Houtven verder. ‘De grootste impact zien we bij de langdurig tijdelijk werklozen. Die bevinden zich voornamelijk in de horeca- en evenementensector, wat niet verrassend is. Het gaat voor de groep die meer dan 156 dagen tijdelijk werkloos is geweest, over een gemiddeld inkomensverlies van 10 tot 11 procent. Dat is een erg groot verlies voor die werknemers.’
Flexi-jobs
Daarnaast keek de studie specifiek naar atypische contracten, zoals contracten voor flexi-jobs. ‘Werknemers met standaardcontracten kunnen hun verliezen laten opvangen door de sociale zekerheid, maar veel atypische contracten worden sociaal onvoldoende of zelfs niet beschermd. Zo kan het inkomensverlies voor werknemers die tijdelijk werkloos werden én een flexi-job zagen wegvallen, zelfs oplopen tot bijna 30 procent.’
De bijkomende eenmalige premie voor langdurig tijdelijk werklozen, die de overheid vorig jaar een eerste keer heeft uitgekeerd, blijkt effectief te zijn toegekomen bij de juiste personen, maar de studie stelt in vraag of ze wel voldoende groot is. ‘De premie was zeker en vast nodig, maar heeft de sterke terugval in inkomen slechts beperkt verzacht.’
De cijfers gaan over het volledige jaar 2020, van januari tot en met december. Er zitten dus nog twee maanden ‘normaal’ leven mee in vervat. ‘Moesten we de cijfers de volledige pandemie laten volgen, dus pas vanaf half maart 2020 beginnen tellen tot nu, zouden we een nog ander beeld krijgen. De inkomensverliezen zouden nog groter zijn in de sectoren die gesloten zijn gebleven.’
