Katrin Geyskens (Capricorn): ‘De toerist-investeerders zie je nu verdwijnen uit durfkapitaal’

De rentestijgingen van het afgelopen anderhalf jaar waren genadeloos voor alle financiële markten. Katrin Geyskens van het durfkapitaalfonds van Capricorn overziet de schade in de sector en kijkt vooruit. “Er zat de jongste jaren veel fomo in de markt, die overliep van enthousiasme. Nu is dat minder.”

De beurzen zijn in 2022 duizenden miljarden aan marktwaarde verloren. Daar is de schade makkelijk op te meten aan de hand van de lagere koersen. Maar er bestaat ook een grote – en groeiende – niet-beursgenoteerde markt van private equity, durfkapitaal en andere alternatieve activa. Die markten zijn niet tot op de euro op te volgen, maar de impact van de renteverhogingen is er niet minder om, al beweren de partijen die ze bestieren, soms het tegendeel.

“Als de beurzen zakken, zie je bij private-equity- of durfkapitaalinvesteerders vaak de oogkleppen opgaan. ‘Niets mee te maken’, zeggen ze dan. Maar vroeg of laat sijpelt het toch ook tot bij ons door”, zegt Katrin Geyskens. Ze is managing partner bij Capricorn Partners, een van de durfkapitaalpioniers in ons land. Met een loopbaan van twintig jaar in de sector, onder meer als voorzitter van de Belgische koepelvereniging voor durfkapitaal en private equity BVA, fileert ze als geen ander de ontwikkelingen. “Er spelen veel factoren, zowel macro-economisch als geopolitiek, maar de algemene samenvatting is dat het nu even niet goed gaat.”

De periode tussen 2011 en 2022 was er een met heel lage rentevoeten. Welk effect had dat op de durfkapitaalmarkt? En is dat veranderd met de rentestijgingen van het afgelopen jaar?

KATRIN GEYSKENS. “De jongste jaren zag je heel veel nieuwe spelers op de markt voor durfkapitaal komen. Dat waren soms durfkapitaalinitiatieven van bedrijven, familiale investeringsvehikels en hefboomfondsen. Er zat veel fomo in de markt, iedereen wilde een graantje meepikken. Maar die toerist-investeerders zie je nu stilaan allemaal verdwijnen. Dat hoort bij de normale cycli op deze markt. De afgelopen jaren liep die over van enthousiasme, nu is dat minder.”

Verstoorden die toeristen de markt?

GEYSKENS. “Nieuwe initiatieven in durfkapitaal zijn enkel toe te juichen vanuit het standpunt van de ondernemers, ze leiden tot een onnodige versnippering van fondsen. Ook al zijn ze goed bedoeld, die met slechts een paar miljoen euro’s in kas en relatief onervaren teams krijgen het de komende periode moeilijk. Sommige zullen verdwijnen.”

Hoe heeft Capricorn die optimistische jaren beleefd?

GEYSKENS. “Die waren in zekere zin moeilijk voor ons. Als alles zo goed gaat, wil niemand zeggen dat het niet kan blijven duren. Aan de zijlijn blijven staan en geen investeringen doen omdat alles te duur is, is dan heel moeilijk, maar we hebben het toch deels gedaan. In verhouding tot de rest van de markt hebben we minder geïnvesteerd. Naar het einde toe waren de waarderingen op het idiote af. Tegelijk hadden we geld te beheren en moesten we investeren.”

Hoe houd je dat evenwicht tussen moeten maar eigenlijk niet willen?

GEYSKENS. “Het vergt discipline en een gezonde koppigheid om vast te houden aan je aanpak. Je mag je niet gek laten maken. Je mag niet uit het oog verliezen dat dit een echte langetermijnbusiness is. Onze fondsen lopen voor minimaal tien jaar, en we blijven gemiddeld een vijftal jaar in een bedrijf. Je bouwt een evenwichtige portefeuille op, waarvan je vooraf weet dat er bedrijven uit teloor zullen gaan. Dat moet je incalculeren en geld opzijzetten voor periodes dat het moeilijker gaat.”

Welke impact heeft de terugval van de markt op jonge groeibedrijven?

GEYSKENS. “Private equity en durfkapitaal zijn niet immuun voor de lastige macro-economische omgeving. Die context maakt dat grote bedrijven als eerste de innovatieve projecten stopzetten die niet tot hun kern behoren. Maar voor die projecten werken ze vaak samen met jonge groeibedrijven. Die zien een groot deel van hun inkomsten verdwijnen en de termijn waarop ze nieuw kapitaal nodig hebben verkorten.”

Vinden ze dat nieuwe kapitaal nu makkelijk?

GEYSKENS. “Het is nu heel moeilijk nieuwe investeerders te vinden. Die zijn heel kieskeurig en afwachtend. Ze focussen op de ondersteuning van hun portefeuillebedrijven en kijken minder naar nieuwe kansen. Voor start-ups geldt dat waarderingen die twee jaar geleden voorzichtig leken, nu plots heel stevig zijn. Zij zullen genoegen moeten nemen met lagere waarderingen en dus meer verwatering. Er zit wat zand in de machine van opeenvolgende kapitaalrondes tot exit.”

Is het nu alleen maar doem en miserie?

GEYSKENS. “Zeker niet. Er zijn nog veel mooie kansen. Er gebeuren nog mooie investeringen en exits, alleen duurt het langer en is het lastiger. Het is natuurlijk een cliché, maar goede projecten zullen altijd financiering vinden. Er is wel een heel grote middenmoot van bedrijven die nu creatiever moeten worden om aan financiering te komen.”

Schept deze omgeving ook kansen?

GEYSKENS. “Nieuwe fondsen met een ervaren team die nu van nul beginnen, de tijd nemen om de markt af te speuren, goed onderhandelen en zo een portefeuille opbouwen, kunnen heel mooie dingen bereiken en heel stevige langetermijnrendementen verwachten. De eerste jaren zullen misschien lastig zijn, maar de toekomst oogt veelbelovend. Zoals op de beurs loont het vaak om tegen de trend in te gaan. Dat vergt wel een sterke persoonlijkheid.”

Hoe wil Capricorn daarop inspelen?

GEYSKENS. “Wij zetten bijvoorbeeld een nieuw healthtechfonds op. Er zijn veel interessante kansen op het gebied van de digitalisering van de gezondheidszorg. Tegelijk is daar te weinig geld voor beschikbaar op de markt. Dat schept kansen.”

Wat zijn uw verwachtingen voor de markten van durfkapitaal en private equity voor de komende jaren?

GEYSKENS. “De afgelopen vijftien jaar van lage rentes waren veeleer de uitzondering dan de regel. De markt houdt er rekening mee dat de rentes niet meer zo laag zullen zakken als toen, en misschien wel langer hoog blijven. Voor durfkapitaal betekent dat hogere rendementsverwachtingen. Als het rendement op minder risicovolle beleggingen stijgt, worden van durfkapitaal, dat bovenaan de risicopiramide staat, nog hogere returns geëist. Dat vertaalt zich in lagere waarderingen voor bedrijven die geld ophalen. De hele markt zoekt nu een evenwicht, waarin investeerders voldoende rendement kunnen verwachten en ondernemers gemotiveerd genoeg blijven om door te zetten.”

Als de beurzen zakken, zie je bij private-equity- of durfkapitaalinvesteerders vaak de oogkleppen opgaan

Hoe onderscheidt Capricorn zich op die wereldwijde markt met een brede waaier aan investeerders?

GEYSKENS. “Wij investeren altijd in technologiebedrijven. We hebben heel gespecialiseerde mensen, zoals ingenieurs, phd’s en mensen uit het bedrijfsleven. Daardoor kunnen we diep in een materie duiken en bij onze portefeuillebedrijven mee onder de motorkap kijken. We zijn veeleer specialist-investeerders dan de meer generieke, financieel gedreven spelers. In dat opzicht kiezen we niet altijd voor de makkelijke weg en hebben we sommige trends links laten liggen, zoals e-commerce, of missen we misschien wel eens een eenhoorn” (een groeibedrijf met een waarde van 1 miljard, nvdr).

Vanwaar de keuze voor die specialistische aanpak?

GEYSKENS. “We geloven dat bedrijven met een unieke, technologische troef, die het liefst intellectueel beschermd is, beter gewapend zijn als het een paar jaar minder gaat. Dat is een ander type onderneming dan het zoveelste softwarebedrijf waar je geld in stopt, om meer verkopers aan te werven.”

Op welke sectoren focust u?

GEYSKENS. “Wij zijn al dertig jaar actief in schone technologie, gezondheidszorg en de digitalisering van bedrijfsprocessen. We focussen ook al dertig jaar lang op de ESG-kant (milieu, sociaal en goed bestuur, nvdr). Naast de focus op innovatie beogen we ook een maatschappelijke impact.”

Is dat inhoudelijke kapitaal ook belangrijk voor uw portefeuillebedrijven?

GEYSKENS. “Zeker. Al moet de ondernemer over haar of zijn product de slimste om de tafel blijven. Maar daarnaast gaan wij er prat op dat we onze bedrijven op de juiste punten uitdagen. Tegelijk willen we hun kijk verbreden, want ondernemers zijn vaak heel erg gefocust op hun eigen ding. Soms moeten we hen uit die hyperfocus trekken en hun het bredere plaatje voorhouden. Hun toekomstige succes hangt soms af van strategische beslissingen die ze al in een heel vroeg stadium nemen. Die bredere blik helpt daarbij.”

Op welke segmenten of niches concentreert u zich persoonlijk, als investeerder?

GEYSKENS. “Ik heb in het verleden vaak gewerkt rond projecten op het snijvlak van digitalisering en gezondheidszorg. Ondertussen ben ik mee managing partner en werk ik meer rond de langetermijnstrategie van Capricorn, zoals het opzetten van nieuwe fondsen en het zoeken naar nieuwe investeringskansen. Het is zaak onze aanpak te bewaken en ervoor zorgen dat die succesvol blijft.”

Wat maakt een durfkapitalist succesvol?

GEYSKENS. “Samengevat, natuurlijk het behalen van een goede return voor je investeerders. Sommigen denken dan aan het aantal en de omvang van de transacties. Dan vloeit de adrenaline het meest, maar dat mag niet de voornaamste drijfveer zijn om lang in deze wereld succesvol te zijn. Dan ga je beter richting investeringsbankieren. De sterrenstatus van sommige venture capitalists is meer iets uit de Angelsaksische wereld.”

Waar draait het dan wel om?

GEYSKENS. “Als durfkapitalist moet je op lange termijn dingen willen bouwen. Daarnaast is een gezonde dosis bescheidenheid nodig. Wij hoeven niet in de schijnwerpers te staan, wel onze bedrijven en ondernemers. We zijn er om hen te ondersteunen. Alles draait om langetermijnpartnerschappen met je bedrijven en met andere investeerders daarin. En vergeet niet dat onze fiduciaire plicht het grootst is richting de investeerders in onze fondsen. Wij beheren hun geld.”

Gesproken over dat Angelsaksische model. Is dat superieur aan dat in Continentaal Europa?

GEYSKENS. “Die verschillen zijn al plat gedebatteerd. De Amerikanen lopen zogezegd over van zelfvertrouwen, kunnen het goed uitleggen en hebben meer geld beschikbaar. De Europeanen zijn bescheidener, nuchterder en conservatiever. Misschien is dat laatste niet slecht, want het zorgt voor een veel efficiëntere inzet van kapitaal, wat belangrijk is in moeilijke tijden. Maar ik ben het een beetje beu dat we die verschillen blijven benadrukken. Dat versterkt die vooroordelen nodeloos. Vergeet niet dat de Verenigde Staten in durfkapitaal twintig jaar vooroplopen. Ik ben dus optimistisch dat het ook hier de goede kant op gaat.”

Als alles zo goed gaat, wil niemand zeggen dat het niet kan blijven duren. Aan de zijlijn blijven staan en geen investeringen doen omdat alles te duur is, is dan heel moeilijk, maar we hebben het toch deels gedaan

U vertelde daarnet dat een deel van de bedrijven in een portefeuille het niet haalt. Hoe gaat u daarmee om als investeerder? Wat doet dat op menselijk vlak?

GEYSKENS. “In eerste instantie is dat het pijnlijkst voor die bedrijven of ondernemers. Zij hebben daar soms jaren van hun leven in gestoken, en het is schrijnend wanneer dat mislukt. Het is nog veel meer hun kind dan het jouwe. Als dat je niet raakt, ben je geen goede durfkapitaalinvesteerder. Je moet empathisch zijn. Maar ook voor de investeerder is dat pijnlijk. Je hebt er geld, heel veel tijd en energie in gestoken. Je gelooft in de mensen en het product. Maar als het echt niet lukt, moet je de moeilijke beslissing nemen en er financieel de stekker uit trekken. Het is oké er als mens sterk bij betrokken te zijn, maar dat mag je niet beletten het juiste te doen voor je investeringsfonds.”

U was de eerste vrouwelijke voorzitter van BVA. Hoe hebt u de diversiteit in de sector zien evolueren?

GEYSKENS. “Die is erop vooruitgegaan, althans wat betreft de genderdiversiteit. Toen ik begon, was de verhouding één op tien, nu is dat twee op tien. Er is geen enkele reden waarom vrouwen deze baan minder goed zouden doen. Steeds meer studies wijzen erop dat diversiteit voor hogere rendementen en minder schommelingen in je portefeuille zorgt. Bij Capricorn is de verdeling op managementniveau fiftyfifty, en in heel het bedrijf zijn 30 procent vrouwen. Dat is zo gegroeid, zonder een expliciet beleid daarvoor. Maar diversiteit is veel breder dan enkel man-vrouw. Het gaat ook over etnische achtergrond, scholing, religie enzovoort. Daar is wel nog veel werk aan de winkel. Veel spelers in onze sector zoeken naar manieren om meer inclusief te zijn.”

Voor start-ups geldt dat waarderingen die twee jaar geleden voorzichtig leken, nu plots heel stevig zijn. Zij zullen genoegen moeten nemen met lagere waarderingen

En is het beeld dat mensen van durfkapitaal en private equity hebben veel veranderd?

GEYSKENS. “Toen ik tien jaar geleden voorzitter van BVA was, was er nog veel werk om mensen er een juist beeld van te geven. De gemiddelde burger dacht nog te veel dat het om financiële spitstechnologie ging, bedoeld om bedrijven uit te persen. De jongste jaren is de perceptie veel positiever geworden.”

Wat is dan wel het juiste beeld?

GEYSKENS. “Dat het gaat om investeringen in de werkelijke economie die veel banen opleveren. Ook de rol naar innovatie is belangrijk. Zonder durfkapitaal zou het heel moeilijk zijn om nieuwe bedrijven en producten te ontwikkelen. Dat lukt niet alleen met subsidies en traditionele financiering.”