De gespliste aankoop is een populaire techniek om erfbelasting te vermijden. Maar mag je daarbij de leeftijdstabellen nemen die voor jou het beste uitkomen en waardoor je de laagste schenkbelasting betaalt? Vlaams minister van Financiën Bart Tommelein deed daarover onlangs een interessante uitspraak.
Bij een gesplitste aankoop kopen de ouders het vruchtgebruik van een stuk vastgoed, bijvoorbeeld een appartement aan zee, en de kinderen de blote eigendom. Op het moment dat de ouders overlijden, dooft het vruchtgebruik uit en wast het aan bij de blote eigendom van de kinderen. Die worden dan de volle eigenaar van het appartement zonder dat ze één euro erfbelasting betalen.
Bewijzen leveren
Om ervoor te zorgen dat de kinderen geen erfbelasting hoeven te betalen, moet je wel bewijzen dat de kinderen het geld hadden om de blote eigendom te kopen, dat ze het geld daarvoor ook echt hebben gebruikt, en dat de waardering van het vruchtgebruik en de blote eigendom correct is gebeurd.
In bijna alle gevallen schenken de ouders vooraf geld aan de kinderen, zodat die hun deel kunnen betalen. Die voorafgaande schenking moet wel worden geregistreerd vóór de notariële aankoopakte – er moet dan schenkbelasting worden betaald -en er mag geen verband zijn tussen de schenking en de gesplitste aankoop. Dat laatste is nogal onduidelijk, zodat het raadzaam is de schenking aan de kinderen te registeren om op veilig te spelen.
De waarde van het vruchtgebruik en de blote eigendom moet marktconform zijn. Dat wordt berekend aan de hand van de leeftijd van de ouders. Hoe ouder de ouders zijn, hoe duurder de blote eigendom wordt. Om die berekening te maken bestaan verscheidene tabellen, zoals de fiscale tabellen (Vlaamse Codex Fiscaliteit en Wetboek Registratierechten), de burgerlijke omzettingstabellen die jaarlijks in het Belgische Staatsblad worden gepubliceerd en de zogenoemde tabel-Ledoux.
Hoe hoger het vruchtgebruik volgens die tabellen is, hoe lager de blote eigendom uitkomt, zodat je minder hoeft te schenken aan de kinderen en minder schenkbelasting afdraagt. Maar mag je de tabellen nemen die voor jou het goedkoopst uitkomen?
Vlaams minister van Financiën Bart Tommelein (Open Vld) liet onlangs weten dat “de Vlaamse Belastingdienst de berekening van de partijen volgt, ongeacht welke overlijdenstabel zij gebruiken. Deze berekening belangt immers enkel de burgerlijke belangen van de partijen aan”. Dat standpunt sluit aan bij het federale standpunt, zodat je in de drie gewesten vrij de tabellen mag kiezen die voor jou het beste uitkomen.
We nemen het voorbeeld van een weduwnaar van 59 jaar, die een appartement van 300.000 euro gesplitst aankoopt met zijn drie kinderen. Hij doet vooraf een schenking, zodat de kinderen hun deel kunnen betalen. Als we de fiscale tabellen gebruiken, moet de vader 132.000 euro (44%) betalen en de kinderen 168.000 euro (56%). Met de burgerlijke omzettabellen moet hij maar 87.120 euro (29,04%) betalen en de kinderen maar liefst 212.880 (71,96%). In ons voorbeeld is het dus beter de fiscale tabellen te volgen, omdat de vader dan minder hoeft te schenken aan zijn kinderen, en er dus op een kleiner bedrag schenkbelasting moet worden betaald.
