Bankaandeelhouders hopen op goodwill van ECB voor hervatting dividenduitkeringen

Bijna een jaar lang mochten de banken geen dividend uitkeren aan hun aandeelhouders. Volgende week beslist de Europese Centrale Bank wat het in 2021 wordt. Een voorzichtige versoepeling behoort tot de mogelijkheden.

“We hebben niet de intentie het geld op te potten”, zei Lars Machenil, de Belgische CFO van de Franse bankreus BNP Paribas, bij de publicatie van de derdekwartaalcijfers. Hij wilde investeerders overtuigen dat BNP Paribas zo snel mogelijk een stevig dividend wil uitkeren aan zijn aandeelhouders. De houding van de Franse bank is geen uitzondering. Ook ING en KBC hebben de intentie zo snel mogelijk hun dividendbetaling te hervatten.

“Als banken voldoende aantrekkelijk willen zijn om kapitaal aan te trekken bij investeerders, moeten ze een dividend kunnen uitkeren”, zegt Eric Dor, professor aan de Ieseg School of Management in Rijsel. “De aandeelhouders van Europese banken hebben de voorbije jaren al veel geld verloren door de erosie van de beurskoersen. De meeste bankaandelen noteren fors onder hun boekwaarde.”

Het rendement en de aantrekkelijkheid van bankaandelen moet dus van de winstdeelneming komen. In 2019 was de banksector goed voor 15 procent van alle door Europese bedrijven uitgekeerde dividenden, becijferde de Zwitserse bank UBS. Geen enkele andere bedrijfstak keerde meer uit.

Financiële crisis

Dit jaar is de geldstroom richting de beleggers stilgevallen. De Europese Centrale Bank (ECB) vaardigde tijdens de eerste coronagolf in maart de ‘sterke aanbeveling’ uit dat de banken tijdelijk geen dividend zouden uitkeren of eigen aandelen zouden inkopen. Door de winst aan de reserves toe te voegen moesten hun kapitaalbuffers intact blijven om de schok van de coronacrisis op te vangen. In juni verlengde de ECB haar aanbeveling tot eind dit jaar. Daardoor bleef 30 miljard euro in het banksysteem van de eurozone, geld dat anders in de zakken van de aandeelhouders was terechtgekomen.

Van dat feitelijke dividendverbod willen de banken af. “Ze argumenteren dat ze dit jaar al hoge provisies hebben genomen om zich in te dekken tegen kredietverliezen”, zegt Dor. “Ze voeren ook aan dat de crisis mee lijkt te vallen en dat er nog maar weinig wanbetalingen zijn. Maar het is te vroeg om de reële impact op hun kredietportefeuille in te schatten. Pas als alle moratoria en steunmaatregelen van de overheid wegvallen, is daarover duidelijkheid.”

Andrea Enria, het hoofd van de Europese bankentoezichthouder SSM, zei dat de banken “het beste mogen hopen, maar zich op het ergste moeten voorbereiden”. In een worstcasescenario kunnen ze volgens hem tot 1400 miljard euro kredietverliezen lijden. Dat is meer dan ten tijde van de financiële crisis. Daarom verklaarde Carolyn Rogers, het hoofd van het Bazel-comité waarin alle centrale banken vertegenwoordigd zijn, dat het nog te vroeg is voor de banken om hun winst uit te keren.

Dor: “De toezichthouders willen dat de banken de schok opvangen door de kredietverliezen door te slikken én tegelijk geld blijven lenen aan de gezinnen en de bedrijven. Door op de kredietrem te staan kunnen ze de crisis verergeren, zoals in 2008 en 2009.”

Drie scenario’s

Volgende week beslist de ECB of de banken in 2021 een dividend mogen uitkeren. Ze zal twee criteria in overweging nemen, verwacht Andrew Fraser van Aberdeen Standard Investments: “Ten eerste de economische vooruitzichten voor dit en volgend jaar. Door de tweede coronagolf zijn de economische prognoses voor dit jaar verslechterd. De gunstige berichten over de ontwikkeling van vaccins kunnen wel leiden tot betere groeivooruitzichten in 2021.”

Ten tweede zal de ECB volgens Fraser kijken naar de kapitaalsterkte van de banken en de verwachte kredietverliezen: “Het probleem is de beperkte visibiliteit. De moratoria en de overheidssteun maken het moeilijk de kans op wanbetaling in te schatten. Je mag verwachten dat de aangelegde provisies niet volstaan om alle verliezen te dekken. Dat kan de toezichthouder tot grotere voorzichtigheid aanzetten.”

Er liggen naar verluidt drie scenario’s op tafel. Ofwel wordt de dividendban verlengd, ofwel wordt de uitkering van een deel van het dividend mogelijk, ofwel mogen alleen de sterkste banken met hoge kapitaalbuffers een winstdeelneming uitkeren.

“Een dividendverbod voor een hele sector is wel een extreme maatregel”, vindt Fraser. “Ik denk dat de ECB dat enigszins gaat versoepelen. De meeste banken zijn voldoende sterk om een dividend uit te keren. Ik verwacht dat de ECB de situatie bank per bank zal beoordelen. Instellingen waarvan de kapitaalpositie goed is, zouden dan een beperkt dividend mogen uitkeren.”

Maar het zal in eerste instantie om kleine bedragen gaan, waarschuwt Fraser, niet om de grote winstuitkeringen waarmee sommige banken hun aandeelhouders willen tevredenstellen: “De ECB zal daarmee zo lang mogelijk willen wachten. Er zijn volgend jaar stresstesten gepland, waarvan de resultaten in juli bekend worden. Het zou mij niet verbazen dat de ECB die wil afwachten. Tegen midden volgend jaar is er meer duidelijkheid over de economische groei en de kredietverliezen. De ECB kan zich niet veroorloven het licht op groen te zetten en midden 2021 vast te stellen dat de situatie minder rooskleurig is dan gedacht.”

Uitbetaling in tranches

De Zwitserse en Zweedse banken hebben de handen vrij om wel een dividend uit te betalen. “Het zou niet verkeerd zijn als de ECB bank per bank beslist, in functie van de kapitaalbuffers, de aangelegde provisies en de blootstelling aan specifieke sectoren”, zegt Eric Dor. “Bepaalde bedrijfstakken zijn sterker geraakt door de crisis dan andere. Solide banken zou je kunnen toelaten een dividend uit te keren, gespreid in de tijd. Een uitbetaling in tranches is een goed signaal naar de investeerders en getuigt tegelijk van voorzichtigheid. Bij elke opeenvolgende tranche kun je als toezichthouder rekening houden met nieuwe informatie over het aantal wanbetalingen en de omvang ervan.”