Tijd voor een laatste transfer?

Het Franstalige non op de nota van Bart De Wever geniet een enorm voordeel. Dat het duidelijkheid verschaft. Door de nota snel en scherp af te schieten, lieten de Franstaligen iedereen in hun kaarten kijken. Voor de ogen van het hele land hebben zij getoond dat zij niet geloven in het voortbestaan van dit land.

Enkele Franstalige politici verdienen een Oscarnominatie voor de gechoqueerde houding die ze aannamen. Iedereen weet al langer dat een efficiënte staatshervorming veel verder gaat dan in de nota van De Wever werd beschreven. Over de financiering van de sociale zekerheid, en dus de eigenlijke transfers tussen Vlaanderen en Wallonië, wordt bijvoorbeeld niet gerept.

Om Brussel en Wallonië echt te responsabiliseren om een beter beleid te voeren, moet ook voor de sociale zekerheid een nieuw financieringsmechanisme op tafel komen. De verbazing van de Franstaligen over de tekst is dus op zijn zachts gezegd verbazend.
De Franstaligen verwijten de auteur te weinig rekening te houden met de eisen van de Franstalige partijen. Maar wat houden die dan exact in? Meer geld voor Brussel, een uitbreiding van Brussel, de benoeming van burgemeesters die zich niet aan de regels houden en voor de rest alleen hervormingen die niemand mag voelen. Met andere woorden, zo weinig mogelijk hervormingen.

Het moet goed leven zijn in Wallonië om niet door te hebben dat de economische en politieke crisis ernstige gevolgen heeft voor de inwoners indien er niet dringend een nieuw beleid wordt uitgestippeld. Voor alle duidelijkheid, het geld is op en zonder hervormingen dreigt België veroordeeld te worden tot het economische kneusje van de klas. Waardoor alle burgers verarmen. De wereld kijkt mee en kan alleen stomverbaasd toekijken hoe België zichzelf in de hoek zet.

Wanneer gaan de Franstalige politici doorhebben dat het land na decennia van verwaarlozing echt moet herbouwd worden? Willen ze echt dat de Vlamingen parlementaire veldslagen beginnen en hun numeriek gewicht gaan gebruiken?

Dat N-VA prompt een splitsingsvoorstel voor BHV indiende, getuigt meer van emotionele oprispingen dan van politiek strategisch inzicht. Maar de persoonlijke spelletjes die enkele politici de afgelopen maanden speelden, leken dan ook vaak op scènes uit het leven zoals het is in de kleuterklas.

De federale onderhandelaars hebben het huis proberen te verbouwen. Dat is mislukt. Elio Di Rupo heeft aangegeven de compromistekst van De Wever geen goede zaak te vinden, maar wil wel verder onderhandelen. Dat is onzin. Verder onderhandelen op dezelfde manier leidt tot niets of tot een waterhoofd van een compromis.

De bedoeling van een staatshervorming is de efficiëntie te verhogen, niet nog meer complexiteit te genereren. Het is duidelijk dat beide partijen op deze manier niet tot een oplossing komen. De Franstaligen en de Nederlandstaligen willen duidelijk een andere weg op.

Artikel 35 geeft hen de vrijheid dit te doen. Artikel 35 van de grondwet voorziet in een bijzondere wet die met bijzondere meerderheid bepaalt welke bevoegdheden nog aan het federale niveau worden toegewezen. En dat alle andere bevoegdheden, die niet expliciet door deze wet aan dit niveau worden toegewezen, aan de deelstaten zijn toegekend. Artikel 35 is geschreven in 1994 en wacht op de activering.

Door artikel 35 in te zetten, zal Di Rupo zijn grootste probleem en bezorgdheid niet verdwijnen. Zijn honger naar geld zal er niet mee gestild worden. Het zal wel de onderhandelingsmethode nieuw leven inblazen.

De onderhandelaars moeten niet meer faken alsof ze samen aan een toekomst voor België bouwen. Ze kunnen een toekomstplan schrijven voor hun eigen regio en dat aan de achterban verkopen als een positief verhaal. Door ook een federaal dak op het huis te zetten, kunnen de voordelen van een federaal niveau bewaard blijven.

In plaats van te proberen de grondwet en de financieringswet te herschrijven, is het aangewezen dat Vlamingen, Brusselaars en Walen een wit blad nemen en vanuit het niets de meest efficiënte staatsstructuur optekenen.

Landen als Zwitserland en Duitsland kunnen inspireren. Door deze werkwijze verdwijnen de historische lasten zoals de torenhoge staatschuld niet. Die zal eveneens verdeeld moeten worden. Maar misschien zijn de Vlamingen wel bereid hiervoor een extra inspanning te leveren. Waardoor de Franstaligen ook over de streep kunnen getrokken worden. Een laatste transfer in ruil voor een beloftevol toekomstmodel?

Trends-hoofdredacteur An Goovaerts