Genderfixatie

MARC DE VOS
Marc De Vos
Marc De Vos Columnist

VANUIT ZIJN hoofdkwartier aan het Meer van Genève luidt het Wereld Economisch Forum (WEF) de alarmklok: het zal nog 217 jaar duren vooraleer vrouwen de gelijken van mannen zijn in de wereldwijde economie. Het Global Gender Gap Report is een van die paniekpublicaties die ons elk jaar opnieuw verontwaardiging over de economische genderkloof willen aanpraten. Ik noem het paniek, omdat achter die cijfers weinig ratio en veel emotie schuilgaan.

Het begint bij de genderfocus. Ik vind die niet onbelangrijk, maar wel hoogst onvolledig. Wat met generaties, religieuze groepen, migranten, etnische minderheden, gezinsprofielen en geografische regio’s? De rechtvaardigheid van economische participatie gaat over veel meer dan over geslachtsverschillen. Economische participatie van vrouwen gaat over veel meer dan over vrouw-zijn. Het volstaat stil te staan bij de marginalisering van moslimvrouwen op de arbeidsmarkt om dat te beseffen.

DE GENDERFIXATIE is ook volstrekt materialistisch. De maatstaf zijn het inkomen en inkomensverschillen. Alweer niet onbelangrijk, maar ook niet alleenzaligmakend. Geld is niet het enige criterium voor emancipatie. De genderverschillen in de economie zijn doorgaans groter dan die in het onderwijs of in de gezondheidszorg. Meer economische gelijkheid kan ook ten koste gaan van andere gelijkheid. Zo is het bekend dat de economische vooruitgang van vrouwen niet altijd spoort met vooruitgang van hun persoonlijke welzijn of geluk, vooral door de moeilijke combinatie van een loopbaan en een gezinsleven.

De materialistische genderfixatie heeft daarenboven een totalitair kantje. Ze negeert elke persoonlijke keuze achter economische posities. Zo staat Nederland aan de schandpaal als godbetert het 82ste land ter wereld in de economische gendergelijkheid. Maar dat komt doordat veel Nederlandse vrouwen kiezen om deeltijds te werken. Ik denk niet dat de modale Nederlandse vrouw minder geëmancipeerd is dan de Belgische: ze is alleen meer gewend en in staat werk en gezin te combineren door niet voltijds te werken.

DOOR DE PERSOONLIJKE KEUZE te negeren, miskent genderfixatie de belangrijkste oorzaak van de genderkloof. Bij de instroom op de arbeidsmarkt zijn verschillen in de diploma- en de beroepskeuze bepalend. Vrouwen kiezen vaker voor richtingen en sectoren die minder betalen. Je vindt ze meer in de klas en in de zorg dan bij de ingenieurs, monteurs of programmeurs. Bij de doorstroom op de arbeidsmarkt zijn gezinskeuzes bepalend. Trouwen of kinderen krijgen betekent vooral voor vrouwen minder succes of minder ambitie in de economie. De genderkloof wordt zo een gezinskloof.

Willen we als samenleving de keuzes van vrouwen, partners en gezinnen gemakkelijker maken of die forceren? Dat is de echte inzet van het debat over economische gendergelijkheid bij ons. Ik geloof noch in dwangarbeid voor vrouwen, noch in dwangverlof voor mannen. Ik geloof in het wegwerken van stereotypen in de opleiding- en de loopbaankeuze, en in het doortrekken van gezinsvriendelijke arbeidsflexibiliteit.

IK VIND DAT BEDRIJVEN zichtbare obstakels en onzichtbare vooroordelen moeten elimineren die de opgang van vrouwen kunnen belemmeren. Daar hebben ze alle belang bij. Als economische genderongelijkheid echt een achterstelling verbergt, wordt een deel van ons schaarse menselijke talent onvoldoende economisch benut. Zo bekeken is de genderkloof een kans om talent te ontdekken. Elk rechtgeaard bedrijf moet die kans benutten.

Als we de gecultiveerde verontwaardiging over de loonkloof loslaten, kunnen we gaan voor maximale kansen voor elk talent, in elke organisatie, volgens ieders voorkeur. Zo’n cultuurshift zal de kansenongelijkheid tussen de seksen verminderen. Wat de impact op de uiteindelijke loonkloof zal zijn, weet ik niet. Dat doet er ook niet toe: de complete economische gendergelijkheid die het WEF nastreeft, is onmogelijk en onwenselijk in een samenleving waarin leven en werken vrij zijn.

De auteur is directeur van denktank Itinera en doceert aan de UGent

MARC DE VOS

De genderkloof is een kans om talent te ontdekken. Elk rechtgeaard bedrijf moet die kans benutten.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content