Werkgevers kunnen proactief handelen om een herhaling van ongevallen te vermijden. Uiteindelijk verbetert dat de veiligheid en de doeltreffendheid van de equipes.
Een arbeidsongeval hoeft niet noodzakelijk blijvende arbeidsongeschiktheid met zich te brengen om als zwaar omschreven te worden. De reglementering breidt die notie uit tot alle ongevallen waarvoor de werkgever over de mogelijkheid beschikt om maatregelen te nemen die een herhaling kunnen voorkomen, ook al blijft de fysieke schade beperkt tot een gebroken arm of brandwonden die tot twee dagen arbeidsongeschiktheid leiden. De werkgever moet een omstandig rapport opstellen om de oorzaak van het ongeval vast te stellen en vooral om te bepalen welke maatregelen genomen moeten worden om een herhaling te voorkomen.
De analyses die doorgevoerd worden, brengen vaak lacunes in de organisatie aan het licht. Heeft de persoon alleen gehandeld, terwijl er in theorie twee moesten tussenbeide komen? Werden de installaties correct buiten gebruik gesteld voor de tussenkomst?
De bewarende maatregelen houden in dat er strikt over moet gewaakt worden dat alle energiebronnen degelijk afgesloten zijn voor een machine gerepareerd wordt, dat die niet opnieuw kan opstarten en dat residuele energie het werk niet kan verstoren. Dat veronderstelt dat er duidelijke instructies moeten zijn en er heel wat voorbereidings-, opleidings- en sensibiliseringswerk aan moet voorafgaan. Het ontbreken van zulke maatregelen ligt aan de basis van al te veel zware ongevallen.
De reglementering legt ook sinds een aantal jaren de nadruk op de noodzaak de psychosociale aspecten te analyseren. De werkomstandigheden, de stress, de wijze waarop de taken uitgelegd en voorbereid worden, het kan allemaal een rol spelen bij het veroorzaken van een ongeval en het zijn typische aspecten waarop de werkgever kan inspelen om de herhaling te voorkomen.
Jammer genoeg moet vaak een zwaar ongeval gebeuren vooraleer de werkgevers zich bewust worden van het belang van preventie. Ze zouden proactiever moeten werken. Dat brengt weliswaar een kostprijs met zich, maar de ervaring wijst uit dat het op lange termijn lonend is, zowel menselijk als financieel. De onderneming vermijdt de kosten in verband met medische ingrepen, onderzoeken en de opleiding van vervangers. Er dient ook rekening gehouden te worden met de impact op het moreel. De werknemers schrikken er voor terug om uitrusting of machines te gebruiken die een zwaar ongeval van een van hun collega’s veroorzaakt hebben. Dat verstoort het functioneren van de onderneming.
Nulrisico bestaat niet, maar de risico’s kunnen wel aanzienlijk verminderd worden met een preventieve aanpak stroomopwaarts. Goed voorbereid werk veronderstelt een adequate uitrusting, een aanpassing aan specifieke omstandigheden (bijvoorbeeld bij een werf in de buurt van sporen of hoogspanningsleidingen) en de aanvoer van al het nodige materiaal om heen-en-weergerij te vermijden. Dat maakt het werk efficiënter omdat de mensen niet meer overhaast moeten te werk gaan. En dan heeft de onderneming niet alleen aan veiligheid maar ook aan doeltreffendheid gewonnen.
Nathalie Nouvelle, preventieadviseur bij de dienst Preventie van Ethias
