‘Vroeger had je om te ondernemen geld en een netwerk nodig. Nu moet je vooral creatief zijn’

Als de wetenschap ooit het DNA van het ondernemerschap wil ontrafelen, kan het nieuwe boek van rasondernemer Jurgen Ingels als leidraad dienen. Het is een mix van praktisch advies, filosofische reflectie, levenslessen en openhartige anekdotes. “Vroeger had je om te ondernemen geld en een netwerk nodig. Nu niet meer.”

Jurgen Ingels heeft als ondernemer al een heel parcours gelopen. Als tiener organiseerde hij fuiven, als student lag hij aan de basis van de De Nacht van de Erotiek. Later bouwde hij de financiële speler Clear2Pay uit. Nadat hij dat bedrijf had verkocht, richtte Ingels het investeringsfonds Smartfin op. Met zijn boek wil de West-Vlaming zijn ervaringen en verhalen delen, samen met de lessen die eruit te leren vallen. Veel ondernemersboeken en opleidingen zijn te theoretisch en staan te ver van de praktijk, vindt Ingels. “Ik heb het boek niet geschreven voor mijn eigen eer en glorie. Ik heb de waarheid niet in pacht”, verklaart hij. “Ik wil wel mensen inspireren. Als ik met dat boek een paar mensen ertoe kan aanzetten te ondernemen, ben ik al tevreden.”

Ingels spreekt meermaals de hoop uit dat zijn kinderen bij die paar mensen zullen zijn: “In feite heb ik het boek voor hen geschreven. Als ze willen ondernemen, zal ik dat ten volle aanmoedigen. Maar dan mogen ze wel eerst mijn boek lezen. Hopelijk leren ze van mijn fouten en helpt het hen om in bepaalde situaties de juiste beslissingen te nemen.”

Wat betekent ondernemen voor u?

JURGEN INGELS. “Ondernemen gaat niet alleen maar over geld verdienen. Ondernemen draait rond mensen die gebeten zijn door creatieve ideeën, die daarmee opstaan en ermee gaan slapen, die daar met iedereen over praten en die er dan ook iets mee doen. Iedereen die de stap doet om dat idee uit te werken en het te confronteren met de werkelijkheid, is aan het ondernemen.

“Veel mensen zouden wel goede ondernemers zijn, maar wagen nooit de sprong, omdat ze een comfortabele baan hebben, hun huis nog moeten afbetalen of om wat voor reden dan ook. Stel dat ze dat wel zouden doen en mislukken, dan zijn ze toch een ervaring rijker, wat een troef kan zijn in hun verdere loopbaan.

“Vroeger had je om te ondernemen geld en een netwerk nodig. Nu niet meer. Nu moet je vooral creatief zijn, en dat kost geen geld. Iedereen kan dat. Ondernemen is gedemocratiseerd. Jonge mensen met een fantastisch idee kunnen op hun zolder het volgende Google bouwen.”

Waaraan herken je echte ondernemers?

INGELS. “Aan hun passie. Passie is het belangrijkste. Tegenwoordig wil iedereen ‘ondernemer’ of ‘oprichter’ op haar of zijn naamkaartje hebben staan. Maar je moet niet ondernemen om dat op je cv te zetten. Het moet in je zitten.

“Daarnaast zijn doorzettingsvermogen en vastberadenheid belangrijk. Als ondernemer krijg je vroeg of laat de deur tegen je neus. Daaruit moet je leren, en vervolgens doorgaan naar de volgende deur. Aanpassingsvermogen is nog een andere belangrijke eigenschap. Als je een idee hebt dat je hele omgeving afwijst, dan moet je realistisch en flexibel genoeg zijn om je idee aan te passen. Je moet openstaan voor feedback van klanten, medewerkers en leveranciers.”

Bij u zat dat ondernemen er duidelijk van jongsaf in. Is dat de sleutel tot succes?

INGELS. “Veel mensen hebben het in zich, zonder dat ze het beseffen. Je moet niet van jongsaf bezig zijn geweest met kopen en verkopen. Het is eerder de drang om dingen te realiseren. Dat hoeft niet commercieel te zijn. Het gaat over een idee dat je begeestert, waar je alles over wilt weten. Dat is de kiem. Je moet ook geluk hebben. Ik heb geluk gehad, maar ik heb ook al veel pech gehad en veel fouten gemaakt. Het is belangrijk dat je daaruit leert.”

Welke van uw fouten zal u bijblijven?

INGELS. “Ik heb me ooit serieus vergist in Zweden. Ik kwam daar veel en zag dat daar heel weinig chocoladewinkels waren. Een vriend en ik hebben er een in België, dus vatten we het plan op om in Zweden chocolade te verkopen. De verkoopprijs was daar ruim dubbel zo hoog als bij ons, terwijl de kosten er slechts een kwart hoger lagen. Een goudmijn, dachten we. We deden alles volgens het boekje: een gedetailleerd businessplan, marketingcampagnes, een Leonidas-licentie voor Zweden, een lokaal team, drie prachtige winkels in Stockholm.

“Op de openingsdag kocht onze eerste klant drie pralines. De volgende: twee pralines. En zo ging dat de hele dag door. We hadden er niet bij stilgestaan dat de Zweden veel meer bezig zijn met hun gezondheid. Ze kopen geen halve of hele kilo pralines zoals de Belgen. Dus was de omzet per praline wel hoger in Zweden, maar het volume lag tien keer lager. Daardoor viel ons businessplan in het water en moesten we de winkels sluiten.”

Ondernemen is een aanslag op je fysieke en mentale gezondheid, schrijft u. Hebt u advies voor startende ondernemers?

INGELS. “Ondernemen geeft veel stress, zeker als je bedrijf enorm groeit. Je mag dat niet onderschatten. Iedereen verwacht dat de oprichter alle problemen en complicaties oplost. Daar moet je mee leren omgaan. Mijn vrouw heeft me doen inzien dat gezondheid een belangrijke troef is. Ik heb het hele spectrum van stressaandoeningen meegemaakt, van hartkloppingen ‘s nachts en een algemeen slecht gevoel tot angstaanvallen op het vliegtuig. Ik heb dat opgevangen door gezond te eten en te sporten. Ik fiets elke dag een halfuur. In het begin was dat moeilijk, nu is het een gewoonte.”

Welke periode in uw carrière heeft u veel stress bezorgd?

INGELS. “De bankencrisis van 2008. Alle klanten van Clear2Pay waren banken. Plots betaalden ze niet meer. Maar wij moesten wel elke maand 6 miljoen euro aan lonen uitbetalen. Dankzij extra kapitaal en leningen hebben we die periode net overleefd. Had het drie maanden langer geduurd, dan stond ik nu bekend als die ondernemer die failliet is gegaan. Lof moet je als ondernemer kunnen relativeren. Geluk is een belangrijke factor. Vaak denken ondernemers dat ze alles onder controle hebben, maar er kunnen altijd onvoorziene situaties opduiken die problemen veroorzaken. Kijk naar de coronacrisis.”

U bent nooit CEO geweest in de bedrijven die u hebt opgericht. Is dat omdat ondernemen niet hetzelfde is als managen?

INGELS. “Van de CEO verwachten de werknemers, de investeerders en de bestuurders dat hij enkel en alleen met het bedrijf bezig is. Managers en ondernemers worden te vaak op een hoop gegooid. Dat zijn twee verschillende types van mensen. Ik zou een heel slechte manager zijn. Het interesseert me niet erg. Een manager moet chaos stroomlijnen. Wie daar goed in is, is niet noodzakelijk een goede ondernemer. Ik heb chaos nodig om creatief te zijn.”

Hoe blijft u creatief?

INGELS. “Ik geloof sterk in parallel werken. Blijf niet altijd in dezelfde sector, maar zoek andere domeinen op, die je uit je comfortzone halen. Zo doe je veel meer ervaring op en krijg je meer indrukken, waardoor je nieuwe verbindingen maakt in je brein. Voor mij is die creativiteit belangrijk. De meest succesvolle bedrijven van het moment zetten in op creativiteit.”

U hamert erop dat ondernemers moeten kunnen delegeren. Waarom?

INGELS. “Je moet focussen op je talenten. Gemiddeld zijn is niet goed genoeg meer, nu we met de hele wereld concurreren. Je moet de beste zijn in wat je doet. Focus op je sterktes. Probeer daar nog beter in te worden en verspil geen tijd aan dingen waar je niet goed in bent.

“Evaluatiegesprekken doen meestal het tegenovergestelde. Ze gaan drie kwartier over je minpunten, waarvan je werkgever wil dat je ze verbetert, en vijf minuten over je sterke punten. Toen ik bij de bank werkte, was mijn slechte kennis van het Frans een twistpunt. Ze vonden het raar, toen ik zei dat ik niet de ambitie had dat te verbeteren. Ik zoek altijd mensen om me te helpen met de dingen waar ik slecht in ben, want mijn tijd is beperkt. Je moet je tijd optimaal gebruiken. Ondernemers zijn daar niet altijd goed in. Ik heb dat ook moeten leren.

“We moeten onze kinderen meegeven dat ze beter focussen op hun talenten. Voor hun zwakke punten kunnen ze de talenten van anderen aanspreken. Zo bouw je ook een succesvol bedrijf op. Aanvaard dat je niet alles zelf kunt doen.”