Zuid-Korea, kampioen van Azië

Anders dan Japan koos Zuid-Korea voor een shocktherapie na de financiële crisis van 1997. Nu is het land een model voor andere economieën van Zuidoost-Azië.

Voetbalsupporters die over de Japanse Zee heen en weer wippen tussen de gastlanden van de wereldbeker voetbal merken het contrast: in Seoel is een optimistische dynamiek voelbaar die in Tokio ver te zoeken is. Japan is veel rijker, maar kwakkelt al meer dan een decennium door een recessie. Zuid-Korea daarentegen herstelde verrassend snel (zie grafieken: Een verrassend herstel) na de financiële storm midden 1997 toen de economie plotseling met 6,7% ineenschrompelde.

Na een injectie van 30 miljard dollar door het Internationaal Monetair Fonds ( IMF) staat Korea er weer: een groei van 5,7% in het eerste kwartaal van 2002, de best presterende beurs ter wereld, een begrotingsoverschot, 107 miljard dollar aan deviezenreserves en een werkloosheid van slechts 3,1% ondanks pijnlijke herstructureringen, vooral bij de beruchte chaebols (bedrijfsconglomeraten die op hun wenken werden bediend door bevriende politici en banken). Nog significanter voor de ommezwaai is de instroom van buitenlandse investeerders: 52 miljard aan directe buitenlandse investeringen sinds de crisis, tegenover 24,6 miljard dollar in de voorgaande drie decennia. Ook Belgen maakten gebruik van de nieuwe wind: bierbrouwer Interbrew kocht Korea’s belangrijkste biermerken, koekenbakker Lotus Bakeries nestelde zich in de retailmarkt, de materialengroep Umicore investeerde in lithiumkobaltiet, een geavanceerde grondstof voor de aanmaak van lithium-ionbatterijen.

Ook de technologiebedrijven LMS International en Icos Vision Systems snoven opportuniteiten. Koreaanse elektronicasnufjes en auto’s zijn immers geen goedkope substituten meer voor de Sony‘s en de Toyota‘s uit Japan. De Koreanen rukten op naar topposities in de productie van MP3-spelers (voor het downloaden van muziek van het internet), in mobilofonie (wedijverend met het Finse Nokia), in digitale televisie en zo meer, en ontdekten bovendien het begrip design voor hun producten.

Hoe kreeg Zuid-Korea deze radicale ommezwaai voor elkaar, ondanks zijn strijdende vakbonden? De shocktherapie is vooral het werk van president Kim Dae-jung, een jarenlange dissident wiens aantreden samenviel met het uitbreken van de financiële crisis. Kim en zijn ploeg dwongen de vanouds door de staat gesteunde chaebols tot het wegsnijden van overtollig vet, te kiezen voor kernactiviteiten en het opruimen van hun schuldenbergen. De verkoop van bedrijfsonderdelen aan buitenlanders vergemakkelijkte dat proces. Bovenal verschoof de klemtoon van een exportgestuurd groeimodel naar binnenlandse consumptie als motor voor de economie. Om dit voor elkaar te krijgen, moesten ook de banken hun oude gewoonten veranderen: na de herstructurering van hun dubieuze leningen aan de chaebols ging de kredietverlening in stijgende lijn naar consumenten en startende KMO’s. Ook dat opent perspectieven voor KMO’s van bij ons.

E.B. [{ssquf}]