Zo houdt u (legaal) een elektronische knipselkrant bij

België heeft sinds kort een nieuwe wet op de auteursrechten. Goed nieuws voor creatievelingen, maar mogelijke hoofdbrekens voor bedrijven die in de nabije toekomst enkele vervelende verplichtingen opgelegd krijgen.

De nationale en Europese wetgeving op het gebied van intellectuele eigendom is de jongste jaren almaar strenger geworden. Daar plukken heel wat bedrijven de vruchten van, omdat ze dankzij strengere regels en scherpere sancties beter beschermd zijn tegen namaak, hun merk kunnen vrijwaren ten opzichte van concurrenten en op hun uitvindingen een octrooi kunnen aanvragen.

“Ook op het vlak van auteursrechten is er veel veranderd, maar dat gebeurde grotendeels over de hoofden van de bedrijfsleiders heen. Ten onrechte worden auteursrechten geassocieerd met kunst, met schrijvers of muzikanten, terwijl ze natuurlijk ook van toepassingen zijn op banalere creaties zoals brochures of persberichten,” geeft Fabienne Brison aan. Brison is advocate bij het Brusselse kantoor van NautaDutilh en heeft er zich toegelegd op mediarecht en nieuwe technologie. Daarnaast doceert ze aan de Brusselse universiteiten VUB en KUB. Voor Trends overliep Brison de nieuwe Belgische wet op de auteursrechten, die eind mei 2005 van kracht werd als omzetting van een Europese richtlijn van eind 2002. Brison staat stil bij enkele minder bekende punten die voor ondernemers echt wel relevant kunnen zijn.

Kraken mag niet, proberen ook niet

Producenten van muziek, films en software doen al enkele jaren een beroep op technologische trucs om het ongeoorloofd kopiëren van hun producten tegen te gaan. Het is dansen op een slap koord, want slinkse piraten moeten gestopt worden, terwijl brave klanten zo weinig mogelijk in de weg gelegd mag worden.

Een vaak gebruikt beschermingsmiddel voor dure bedrijfssoftware is een dongle, een elektronische sleutel die u op de USB-poort van uw pc plaatst en die u nodig hebt om het computerprogramma te starten. Ook al kunt u dus kopies maken van de software, hem tegelijkertijd op meer dan één pc draaien, is uitgesloten. Tegelijk staat een defecte dongle wel gelijk aan het niet kunnen gebruiken van vaak essentiële programma’s.

Informaticaverantwoordelijken die dat risico niet willen lopen, zoeken vaak zelf een oplossing. Die treffen ze aan op het internet, in de vorm van patches: software die het oorspronkelijke programma zo verandert, dat het ook zonder dongle werkt. Zolang deze omzeiling alleen gebeurt om de eigen aankoop te beschermen, wordt ze vaak door de vingers gezien.

Toch wordt de wetgever in de toekomst minder tolerant. “De nieuwe auteurswet biedt duidelijk meer bescherming aan producenten. Voortaan is het niet alleen verboden software te kraken, maar evengoed om daartoe de middelen aan te reiken,” legt Brison uit. Het produceren of verspreiden van patches wordt dus illegaal gemaakt, waardoor het aanbod wellicht zal verdwijnen. Hoewel het principe in de Belgische wetgeving is opgenomen, verwacht Brison nog veel discussie hierover: “Het onderwerp ligt gevoelig en het is wellicht wachten op de uitvoeringsbesluiten voor er echt iets van te merken zal zijn.”

Knippen en plakken, maar wel met toestemming

Een andere maatregel kan bedrijfsleiders nog meer kopzorgen opleveren. De wetgever erkent immers dat de klassieke knipselkrant, met veel geduld bijeengesprokkeld op papier, stilaan plaats moet ruimen voor een elektronische variant die via het bedrijfsnetwerk aan medewerkers wordt aangeboden. “Vandaag moeten bedrijven een forfaitaire vergoeding betalen telkens ze een artikel uit een krant of tijdschrift kopiëren, een vast bedrag per pagina. De totale inkomsten worden vervolgens via een instantie als Reprobel onder de rechthebbenden verdeeld, op basis van een interne verdeelsleutel. Wie dus een knipselkrant op papier samenstelt, hoeft zich geen zorgen te maken over de bronnen die hij gebruikt en de correcte vergoeding ervan, zolang de Reprobel-bijdrage maar betaald wordt,” geeft Brison aan.

Dat verandert in het digitale tijdperk. Informatie verspreiden via een interne website of per e-mail mag volgens de nieuwe wet alleen nog als de gebruiker en de rechthebbende een individuele overeenkomst sluiten. Voor elk artikel dat u opneemt in een elektronische knipselkrant, moet u dus toestemming vragen en een vergoeding afspreken. Het staat rechthebbenden bovendien vrij om kopies te verbieden of beperkende voorwaarden op te leggen.

De wetgever kijkt overigens alleen naar het medium waarop de informatie door de gebruikers verspreid wordt. Een artikel dat alleen op papier bestaat en vervolgens via een scanner naar de pc wordt omgezet, wordt dus als een digitale kopie behandeld.

“Tegenover de Reprobel-methode brengt dat een stuk extra complexiteit mee. Zeker bij vakbladen is het vaak niet makkelijk om te weten te komen wie de rechthebbende is en bij wie je dus terecht moet om toestemming te krijgen. Soms bij de auteur zelf, vaak ook bij zijn uitgever. En wat doe je met buitenlandse publicaties of bronnen die je slechts eenmalig gebruikt?” vraagt Brison zich af. Zij verwacht dat bedrijven zich niet altijd aan de regels zullen houden en dat auteurs er dus niet noodzakelijk op vooruitgaan.

Nu worden de spelregels bepaald

De nieuwe aanpak wordt niet meteen wet, want ook hier is het wachten op uitvoeringsbesluiten. “Ik verwacht dat er pas in 2006 sprake zal zijn van concrete regels, net omdat het zo’n complex probleem is,” geeft de advocate aan. Toch betekent dat volgens haar niet dat ondernemers rustig kunnen afwachten: “Uitgevers willen met een schone lei beginnen. Nieuwe technologie staat voor hen gelijk aan nieuwe afspraken en nieuwe inkomsten. Bovendien vloeien de opbrengsten voortaan zonder tussenpartij als Reprobel rechtstreeks naar de rechthebbenden. De komende maanden worden dus de spelregels vastgelegd voor heel wat jaren. Bedrijven kunnen de discussie daarover maar beter van dichtbij volgen.”

Brison wijst op de rol van organisaties als het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO): “Werkgeversfederaties zouden in de discussie moeten betrokken zijn, als vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Om redelijke afspraken te maken, heb je tijd nodig. Iedereen moet rond de tafel gaan zitten. Auteurs worden terecht beter beschermd, maar ik hoop dat uitgevers zich wel bewust zijn van de impact die ze op het bedrijfsleven kunnen hebben.”

“Natuurlijk gaan we die rol volop spelen,” reageert Jan Steenlant, juridisch adviseur bij het VBO. “Maar ik vind het te vroeg om hierover grote uitspraken te doen. Het zal niet verbazen dat we geen grote voorstander zijn van allerhande heffingen voor bedrijven. Maar de wet is er en we zullen ons inzetten om tot goede afspraken te komen, waarmee iedereen tevreden is.” Steenlant vindt dat de nieuwe auteurswet op zijn minst een aantal onduidelijkheden zal wegnemen: “Zo was er nogal wat discussie over het gebruik van een scanner om een document van papier naar het digitale formaat om te zetten. Volgens sommigen hield het feit dat je voor het toestel een bijdrage moest betalen automatisch het recht om te kopiëren in. Op dat soort vragen geeft de nieuwe wet duidelijke antwoorden en daar zijn we blij om.”

Raphael Cockx

Softwareproducenten kunnen in de toekomst verhinderen dat gebruikers een veiligheidskopie maken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content