“Zijn jullie ook allemaal lucht, mijnheer?”

Twee jaar geleden nog de hemel ingeprezen, vandaag net zoals zo veel andere IT-bedrijven in een lastig parket: kan de Leuvense internetbeveiliger Ubizen de technologiecrash overleven? Veel zal afhangen van het herstructureringsplan dat het Leuvense bedrijf vandaag voorstelt. Topman Stijn Bijnens: “Ik heb de jongste weken enorm veel bijgeleerd.”

Donderdag, 30 augustus 2001. Vanochtend heeft Ubizen, vóór beurstijd, herstructureringen bekendgemaakt. De eens zo bejubelde spin-off van de KU Leuven kan, zo bleek vorige week al, de hooggestemde verwachtingen niet langer inlossen. Het bedrijfsverlies _ inclusief goodwill _ in het derde kwartaal breidde verder uit van 2,05 miljoen naar 9,05 miljoen euro. Het nettoverlies kwam uit op 9,46 miljoen euro. Tot overmaat van ramp worstelt de Leuvense hightechonderneming met een negatieve bedrijfskasstroom van 6,4 miljoen euro.

Stijn Bijnens (32), chief executive officer (CEO) van Ubizen, blijft er uiterlijk stoïcijns bij: “Een bezorgde huismoeder klampte me onlangs aan in de winkel. Ze vroeg me: ‘zijn jullie nu ook allemaal lucht, meneer?’ Tja, wat moet je daarop antwoorden? Ik kan deze bezorgde dame toch niet uitleggen dat wij in een sector met een sterke vraagmarkt zitten?”

50 tot 100 banen weg

Het is vrijdagmiddag. Buiten schommelt de temperatuur rond de 32 C. De sfeer in de benepen kantoren van Ubizen in Kessel-Lo, vlakbij het bos van de zusters Clarissen, is drukkend. Stijn Bijnens, terwijl hij met een zakdoek z’n vochtige voorhoofd droogwrijft: “Weet u dat de account manager van een bank me onlangs weigerde om enkele leasingwagens van het bedrijf te financieren?”

En dan filosofisch: “New economy is geen verleden tijd. Er is vandaag een fundamentele shift van arbeid en kapitaal naar kennis gebeurd en niemand kent de wetmatigheden daarvan. We zijn die nu op een harde manier aan het leren. Intussen worden de bedrijven opnieuw gewaardeerd volgens de oude wetten.”

Het voorval met de leasingwagens moet nochtans hard aankomen voor een bedrijf waar bankiers de deur ooit platliepen voor een kredietfinanciering. Sommige banken passeerden daarbij soms driemaal aan de kassa. Zo verstrekten KBC en BBL in 1999 een gulle kredietlening van elk 9,9 miljoen euro aan Ubizen voor de overname van het Franse SIT. De corporate-afdeling van KBC trad tegelijk op als begeleider van de operatie. Een jaar later prijkten KBC en BBL als ‘joint bookrunner’ op de omslag van het prospectus voor de publieke plaatsing van Ubizen in maart 2000 (die onder meer tot doel had de kredietschulden van het bedrijf af te bouwen).

“De tijden zijn veranderd,” grijnst Bijnens. “Op 13 maart vorig jaar, toen ons aandeel op zijn hoogtepunt stond, zag onze balans er nochtans minder stevig uit dan nu. Toen torsten we bijvoorbeeld nog een schuld van 43 miljoen euro mee, terwijl onze schuldpositie nu verwaarloosbaar is. Kijk naar de drie groten in Europa: Baltimore, Brokat en Intershop. Die hebben pas écht financiële problemen. Wij zitten inzake balans niet onder de waterlijn.”

Toch is de negatieve kasstroom die Ubizen vorige week rapporteerde, een alarmsignaal. In maart bedroeg de cashpositie nog 30 miljoen euro, eind juni was dat 24 miljoen euro. Analisten zoals Philippe Verschuere ( KBC Securities) en Koen Fruyt ( Puilaetco) wijzen erop dat de situatie van Ubizen door die cashdrain binnen enkele kwartalen precair dreigt te worden.

Een herstructureringsplan dringt zich op. “Een Ebitda-verlies ( nvdr – de negatieve bedrijfskasstroom) van 6,5 miljoen euro is ontolereerbaar,” geeft Bijnens toe. “Om tegen eind 2001 uit de rode cijfers te zijn, zullen we elk kwartaal zo’n 4 miljoen euro moeten besparen.” Een vlugge berekening leert dat er met een dergelijke besparingsingreep bij het Leuvense hightechbedrijf zo’n 50 à 100 banen op de tocht staan (als 40% tot 50% van het besparingsbedrag kan worden verhaald op externe fees zoals marketing-, consultancy- en juridische kosten).

“We maken ons sterk dat we in december een positieve bedrijfskasstroom kunnen voorleggen of op zijn minst break-even zijn,” zegt Bijnens. “Daar is onze strategie nu op gericht. En we willen dit doen zonder onze schat aan intellectuele eigendommen te beschadigen.”

Weigerachtige banken

“Lange tijd werd gedacht dat de markt van de netwerkbeveiliging immuun zou blijven voor de crisis in de technologiesector,” zegt Philippe Verschuere (KBC). “Maar dat blijkt nu een vergissing te zijn.”

Ook Stijn Bijnens erkent dat, maar nuanceert: “Anderhalf jaar geleden kregen wij veel kritiek dat we een te kleine speler waren, niet genoeg in marketing investeerden, niet snel genoeg groeiden en geen grote overnames deden. Iedereen keek naar een marktspeler zoals Baltimore die concurrenten overnam voor 1 miljard dollar. Het probleem is echter: je hebt geld nodig om een dergelijke groeistrategie te realiseren. Als een Baltimore begin 2000 tegen zestigmaal de omzet genoteerd staat en wij maar tegen tien keer de omzet, dan heb je een competitief nadeel als je geld ophaalt. Dus was een hoge beurskoers primordiaal.”

Hij vervolgt: “Mensen vergeten trouwens nogal gauw dat we winst kunnen maken ( nvdr – over 1998 boekte Ubizen een nettoresultaat van 36.600 euro). We zijn fors in het rood gegaan door zware investeringen in onderzoek en ontwikkeling en het uitbouwen van een multinationale structuur. Vandaag is die structuur er en dragen we de vruchten van onze research. We zijn nu veel groter dan vier jaar geleden, mét technologie en goede mensen. Alleen is er geen cash in overvloed en ligt onze O&O ongeveer een jaar voor op wat vandaag de markt effectief vraagt.”

Om die kloof te overbruggen, wil Ubizen zijn softwaredivisie ‘Application Security’ samensmelten met de dienstenafdeling ‘Managed Security Service’. “Dit is onze visie. We gaan die twee activiteiten versmelten tot één oplossingsgericht platform dat zowel diensten als technologie aanbiedt. Hierdoor reduceren we parallelle functies en komen we tot een kostenreductie, zonder enige vernietiging van de intellectuele eigendom.”

Andere knelpunten die voor een verdere aderlating van de cashpositie zouden kunnen zorgen, zijn volgens de Ubizen-topman zo goed als geneutraliseerd. Bijnens: “We hebben al onze earn-outs op acquisities gesetteld. Bij een overname is er vaak een bijkomende prijs die later moet worden betaald op basis van de toekomstige performantie. Een vervelende zaak, omdat je de strategie van zo’n bedrijf gaat bijsturen zodat zijn winstpositie niet meer is zoals voorheen. Talloze hightechbedrijven worstelen vandaag met dat probleem. Een gevaarlijke situatie, die we gelukkig achter de rug hebben.”

Eén kostenpost kan nog roet in het eten gooien. De financiering voor de inrichting en accommodatie van het splinternieuwe gebouw vlakbij de Philips-site aan de Leuvense ring, waar Ubizen in oktober zijn intrek in neemt. Krijgt Ubizen hiervoor voorlopig geen banklening los, dan betekent dit een additionele cash-out van 3 miljoen euro. “De gesprekken hierover zijn nog volop aan de gang,” aldus Bijnens.

Maar dat die moeizaam verlopen, verbergt hij niet. “Alles is onvoorspelbaar geworden en dus bekijkt iedereen de zaken nu op een zeer conservatieve manier. Dat kan ik begrijpen. Wij geloven ook niet dat de markt op het einde van het jaar weer gaat aantrekken. Wie dat gelooft en verkondigt, neemt een zwaar risico.”

Eigen technologie blijft

Een andere maatregel is het op nul zetten van de investeringen in de veiligheidsportaal securitywatch.com. Voor dit internetproject wordt uitgekeken naar een overnemer. Stijn Bijnens geeft in al zijn doen en laten nu de voorkeur aan wat hij risicobeperkend management noemt. Ubizen plooit zich terug op de kernbusiness. “En die is sinds jaren dezelfde: het aanbieden van oplossingen voor zowel toepassing- als infrastructuurbeveiliging,” aldus Bijnens. “We waren er ons van in het begin van bewust dat de vraag naar bepaalde deelsegmenten waarin we actief waren, pas vanaf de periode 2002-2003 op gang zou komen. Intussen moeten we geld verdienen en leggen we ons toe op het 24 uur op 24 uur beheren van firewalls. We zijn er echter van overtuigd dat onze klanten op termijn niet alleen de beveiliging van hun infrastructuur maar ook de beveiliging van hun toepassingen zullen outsourcen. Wanneer het zo ver komt, hebben wij een sterke positie.”

Verschillende waarnemers pleiten ervoor dat Ubizen zich eerder zou moeten profileren als een pure dienstverlener en niet langer als een productenbedrijf. “Ubizen moet af van het hybride businessmodel waarbij het zowel diensten als producten aanbiedt,” zegt Koen Fruyt (Puilaetco). “Daarvoor is het te kleinschalig. Slechts een wereldspeler als IBM kan op een interessante manier zijn softwarepakketten kwijtraken.”

Bijnens repliceert: “Wij zien niet van plan om te evolueren naar een zuiver dienstenbedrijf. Ubizen is een oplossingsgerichte onderneming en biedt zowel diensten als technologie aan. Als we een zuiver dienstenbedrijf zouden zijn, waarom heb ik dan 400 burgerlijk ingenieurs nodig en moet ik zoveel tijd in O&O steken? Met diensten alleen kan je ook geen hogere marges halen.”

Ubizen wil voortaan via dienstencontracten _ of zogenaamde service level agreements _ zijn producten beter aan de man proberen te brengen. Geen sinecure. Twee jaar geleden, toen Ubizen nog NetVision heette, maakte Bijnens al duidelijk dat hij van een pure diensten- en projectenleverancier wou evolueren naar een productenbedrijf. “Recurrente verkopen zijn voor ons de enige manier om in de toekomst mooie groeicijfers en marges te blijven voorleggen,” zei hij in januari 1999 aan Trends. En volgens Bijnens geldt dit nog steeds. Toen kwam 70% van de omzet uit de netwerk- en beveiligingsdiensten. Eigen producten zoals MultiSecure of EasyPayment leverden slechts een marginale bijdrage.

Eigenlijk is dit onevenwicht tot op vandaag blijven bestaan. Een zelf ontwikkeld product zoals MultiSecure, dat netwerktransacties beveiligt, droeg in het derde kwartaal slechts voor 3,5% bij tot de omzet. Een penibel punt, vooral omdat de toegevoegde waarde van dit product het hoogst is: een brutowinstmarge van 89%.

De CEO van Ubizen beklemtoont ook dat zijn bedrijf wel degelijk een wereldspeler is “in een nichemarkt”. Toch lijkt het erop dat de internationalisering van Ubizen niet echt op kruissnelheid is geraakt. Er werden bijvoorbeeld vestigingen gesloten in Denemarken en Hongkong.

Daar komt nog bij dat sommige analisten het bedrijf de raad geven om de activiteiten terug te plooien op de Benelux. “Wie dat zegt, kent ons bedrijf niet,” antwoordt Bijnens. “Ubizen is leverancier aan een aantal internationale groepen. Wij zijn actief in 35 landen. Als dat niet internationaal is. Ik geef wel toe dat de omzet in de States, die vorig boekjaar ongeveer 16% bedroeg van het totaal, gezakt is. Maar daar hebben we wel naam gemaakt. Ubizen is trouwens een van de weinige spelers die aan beide zijden van de oceaan een netwerkbeheerscentrum heeft.”

Boekje te buiten?

Om aan te tonen dat de financiële situatie van de netwerkbeveiliger niet dramatisch is, wijst Bijnens ook naar de 15 miljoen dollar die in juli 2000 in Vasco Data Security werd geïnvesteerd. Voor die geldinjectie kreeg Ubizen een reeks bevoorrechte aandelen die op ieder ogenblik converteerbaar zijn in gewone aandelen. “De uiterlijke termijn voor deze financiering loopt af in 2004 en dan krijgen we het bedrag in aandelen tegen de toenmalige koers of in cash terug,” zegt Bijnens. Ubizen heeft ook nog 70% in Risc Technologies dat op de Franse beurs is genoteerd.

“Die 15 miljoen dollar die Ubizen in Vasco heeft gestoken, had Bijnens nu goed kunnen gebruiken,” is de schampere opmerking van Koen Fruyt (Puilaetco). “Ubizen is daar zijn boekje te buiten gegaan en heeft eigenlijk voor durfkapitalist gespeeld.” Vasco Data Security kreeg het geld inderdaad toen het een geplande kapitaalverhoging moest uitstellen wegens een ongunstig beursklimaat.

“Door het akkoord konden Ubizen en Vasco hun verkoop- en marketingactiviteiten combineren,” verdedigt Bijnens zich. “Vasco heeft wereldwijd 140 banken als klant en Ubizen heeft een oplossing voor internetbankieren. Vasco is een asset van Ubizen geworden. Bovendien waren operaties zoals met Vasco een paar jaar geleden een courante zaak. Kijk ik hierop terug, dan kan ik mezelf niets verwijten. Maar, toegegeven, in het huidige klimaat zou ik het niet opnieuw doen.”

De topman van Ubizen ondervindt nu aan den lijve wat het is in een onzekere situatie te werken. Hij dweepte indertijd met het Ernst & Young-boek ‘ Blur‘. In januari 2000, bij zijn verkiezing tot Manager van het Jaar, zei hij in Trends: “Bij de grote bedrijven werken managers die voor 90% te maken hebben met voorspelbare parameters. Zij managen op de basis van tabellen en onwrikbare cijfers. Hier weet je niet wat er over zes maanden loos is en onze markten groeien in verrassende richtingen.” De 32-jarige e-entrepreneur moet zich dus als een vis in het water voelen?

Naar eigen zeggen werd hij sinds de opstart van het toenmalige NetVision in 1995 achtereenvolgens een onderzoeker, een manager en een ondernemer. Wat is hij nu geworden? “Noem mij maar een mens die enorm veel heeft geleerd,” glimlacht hij. “Ik ben niet down en zit niet te tobben over het feit dat ik nooit mijn aandelen heb verkocht.” Dit in tegenstelling tot een medestichter, die begin 2000 met de verkoop van 50.000 Ubizen-aandelen zo’n 400 miljoen frank opstreek. Stijn Bijnens: “Ik was inderdaad de bezitter van een papieren rijkdom die ik echter nooit te gelde heb gemaakt. Maar als persoon ben ik er zoveel wijzer door geworden.”

Alain Mouton

Piet Depuydt

Het Trends-artikel over Stijn Bijnens naar aanleiding van zijn verkiezing tot Manager van het Jaar 1999 (6 januari 2000).

“Om tegen eind 2001 uit de rode cijfers te zijn, moeten we elk kwartaal 4 miljoen euro besparen.” [Stijn Bijnens]

“Ik ben niet down en zit niet te tobben over het feit dat ik nooit mijn aandelen heb verkocht.” [Stijn Bijnens]

“Als we een zuiver dienstenbedrijf zouden zijn, waarom heb ik dan 400 burgerlijk ingenieurs nodig?” [Stijn Bijnens]

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content