Zijn christenen klunzen?

Zich in Europa christen noemen, is in 1999 voor de sukkelaars. De maatschappelijke druk om het niet meer te durven, is overweldigend. De Alpha Course tart een sociologisch feit met management en lef. Als Tony Blair getuigt, zal Jan Modaal volgen?

Job. Flat. Girlfriend. Car. Season ticket to United? Still not satisfied? Onderaan staat in kleine letters: The Alpha Course. Starting soon at a church near you.

Londen, (Groot-Brittannië).

Sedert de herfst hangen felgekleurde affiches – de campagne kost 55 miljoen frank – voor een religieuze lessenreeks in de straten van Groot-Brittannië. De Alpha Course is een curieus verschijnsel en wil bewust de maatschappelijke druk keren om weg te vluchten voor het getuigen als christen. De Alpha Course wordt op een bedrijfsmatige, doordachte en zelfbewuste wijze geleid vanuit een achterhuis in Centraal-Londen. De eerste tekenen bestaan dat het omdraaien van de druk geen valse hoop is.

“Ik zie een lichte kentering in de houding van de Britten,” zegt Nicky Gumbel, een vlotte, mooie man en de hoofdpredikant van de Alpha Course. “Er ontstaat minder vijandigheid tegen, en meer ontvankelijkheid voor het evangelie.” Vandaag volgen 200.000 Britten, vooral jongeren, de nieuwe en gratis evangeliseringscursus. Hans Segers, doelman en coach van Tottenham Hotspur, militeert voor de Alpha Course. Ken Costa, een personaliteit in the City, is nauw betrokken bij de advertentiecampagne voor de cursus. Advocaten, politici, maatschappelijk werkers, jongeren en ouderen, atheïsten worden aangesproken. De Alpha Course loopt in 10.300 kerken in 77 landen, waaronder 6700 in het Verenigd Koninkrijk.

In België

wordt de Alpha Course in de volgende dagen breed gelanceerd. Onder meer zeshonderd katholieke parochies in het Verenigd Koninkrijk verzorgen de cursus, naast anglicaanse, methodistische, pinkster- en baptistengemeenschappen. Engeland en Wales tellen 136 gevangenissen en in 104 wordt de Alpha Course onderricht. Nicky Gumbel: “Daar is onze grootste groei. Geregeld worden gevangenen gedoopt. We hopen nu op een doorbraak aan de universiteiten. Er is vandaag een gespecialiseerde cel opgericht voor Alpha Courses onder hogeschoolstudenten.”

In de herfst van 1998 verschenen 850 artikelen in de lokale en regionale Britse kranten over de lessenreeks. De Alpha Course is onder meer vertaald in het Nederlands, Frans, Chinees, Swahili, Fins en Arabisch. Nicky Gumbel: “Ik zuig me niet vol met de statistieken van het neergaande kerkbezoek, dat is voor sociologen. Mijn doel is om de neergang te stoppen, en het lukt want het is vandaag niet langer sociaal houterig om vrienden uit te nodigen naar een Alpha Course.” Clifford Longley, religieus correspondent van de Daily Telegraph, schreef onlangs in zijn krant: ” The reconversion of England is suddenly almost believable.” De leiders en medewerkers van de Alpha Course geven de kerk een professioneel, bekwaam, modern beeld vol zelfvertrouwen, aldus Longley: ” Peer-group pressure is one of the strongest factors counting against religion in a secular society. Alpha cleverly reverses it so that those taking part feel they are going with the drift if they are moving towards religion rather than away from it.”

Harrods

De internationale van Nicky Gumbel en Sandy Millar gedijt vlak bij Harrods, het aards paradijs van de verslaafde shopper; de broodmagere absolutely fabulous lady met een glas wijn en een lijntje roesmiddel onder handbereik. Aan de overzijde van Old Brompton Road is het cursusdag bij Holy Trinity Brompton, HTB voor de trendy’s. Vanuit een ver lokaal klinkt de slothymne na de ochtendles op woensdag. Veel jong en ook wat oud volk stapt naar buiten in de winterzon. Duizend cursisten met een gemiddelde leeftijd van 28 jaar volgen de Alpha Course van HTB. Nicky Gumbel, zonder priesterboord, in wollen trui en met sportschoenen, staat voor de micro met het opengeslagen evangelie. Je ziet het hem aan dat hij fitnesst in een club in de volksbuurt waar hij woont met vrouw en kinderen.

Tijdens vier zondagsdiensten bezoeken 2500 mensen HTB, een kerk van een gemiddelde grootte. Achter in de tuin staat een kantoorgebouw van twee verdiepingen voor de zestig stafleden van de Alpha Course. De cursus startte twintig jaar geleden als opfrisles voor oudere christenen in Londen. Nicky Gumbel: “In 1990 ontdekten we dat het niet meer zozeer christenen waren die zich inschreven, maar zoekers en ongelovigen. Ik wilde me bewuster keren naar de vele mensen die alleen nog met het christendom in aanraking komen bij plechtige huwelijken en begrafenissen.” In 1993 vergaderden duizend kerkleiders om de mogelijkheden te onderzoeken van de Alpha Course bij de herevangelisering. Tussen 1993 en 1998 werd de beweging uitgebouwd om kort bij elke Brit te geraken. Daarop pas begon de massale affichage. Nicky Gumbel: “De richtlijnen voor de reclamemakers waren om wars te blijven van commercialisme en schreeuwerigheid. Op een fijngevoelige manier moest worden getoond dat het christendom geestelijke vragen beantwoordt. Iedereen moest gelukkig zijn met de beelden; rijk en arm, anglicaan en katholiek.”

Succes

Het succes van de Alpha Course is gebaseerd op vier elementen, meent Nicky Gumbel:

de Alpha Course is geankerd in de lokale kerkgemeenschap;

het is een leerproces, gespreid over vijftien vergaderingen. De Alpha Course is niet bedreigend: vragen en antwoorden worden open uitgewisseld, niemand wordt bespottelijk gemaakt (“De mensen houden er vandaag niet meer van om gedwongen te worden, het informele is een belangrijk middel. Wij beoordelen of veroordelen niemand, je zal ons niet op teevee horen klagen over de morele verloedering, over abortus, over rottigheid in de media.”);

de aanpak is holistisch, een aanpak van geest en hart, het intellectuele (niet academisch) met het emotionele (bijvoorbeeld, samenzang);

de Alpha Course omsluit de kern van het protestantisme, zijnde de klassieke evangelische verkondiging en de sociale actie, plus de geest van de pinkstergemeenschappen.

De Alpha Course wordt niet onderwezen aan een seminarie. Met een handboek, een video en een lokale coach kan je starten. De cursus is nagetrokken door theologen, hoewel, zegt Nicky Gumbel: “Wij houden ons bij de essentie: wie is Christus, hoe luiden de kernpunten van het evangelie, wat is de zin van Christus voor de moderne mensen? In de Alpha Course houden wij ons ver van leerstellig muggenziften, zodat de cursus ook oecumenisch kan worden gebruikt.”

Hoeft dergelijke inspanning wel, zaait de geest het woord niet zonder al dat gedoe? Nicky Gumbel lacht spottend: “Dat is een oud theologisch punt, Christus roept zijn kerk en zijn militanten om de mensen te bereiken, om te getuigen. Dat gebeurt niet in luchtledigheid.” De nadering van het jaar 2000 heeft geen invloed op het aantal cursisten. Nicky Gumbel: “Ik zie nergens millennaristische neveneffecten bij de belangstelling voor de Alpha Course.” Is ook een massacursus geen zwak verweermiddel in een ontwijde wereld? Nicky Gumbel: “Akkoord, Christus zou moeten geëerd of minstens gerespecteerd worden in het openbare leven, in de scholen, in de media. Maar, wat ik sedert 1993 tot mijn grote verbazing en vreugde vaststel, is dat de Alpha Course, een klein zaadje, reeds kiemt op plekken waar ik het in mijn stoutste dromen niet had verwacht.”

FRANS CROLS