Zetes heeft paspoort voor de toekomst

Zowat de hele bedrijfsleiding van Zetes was twee weken geleden in Abidjan voor de uitreiking van het eerste biometrische paspoort van Ivoorkust. Ook voor Zetes zelf was het een primeur. Het bedrijf hoopt dat een rist landen zal volgen. België bijvoorbeeld.

Door Bruno Leijnse/Foto Thomas De Boever

Door Bruno Leijnse/Foto Thomas De Boever

“Niet lachen alstublieft. De rech-terwijsvingerplaatsen. Nu de linker. Klaar.” In enkele seconden ben ik ingeschreven als Burundees ambtenaar. De demo lijkt een routineklus. Voor Zetes is het kernbusiness.

Zetes, de Brusselse producent van de Belgische SIS- en elektronische identiteitskaarten, is in de running voor “zestien of zeventien contracten” voor biometrische personenidentificatie, zegt analist Alexandre Weinberg van Petercam, een van de amper drie analisten die Zetes van nabij opvolgt.

In Europa gaat het om biometrische visa en paspoorten, in Afrika vaak in eerste instantie om kiezersregistratie. De contracten kunnen de omzet van Zetes over een periode van vier tot vijf met een factor 2,5 tot 3,5 verhogen. Zetes zou dan een bedrijf van 500 tot 700 miljoen euro omzet zijn. Vergelijk dat met de 177 miljoen euro omzet uit 2007.

Senior vice-president Ronny Depoortere stond in 2002 mee aan de wieg van Zetes Pass, de divisie van Zetes voor personen-identificatie. Zetes won de voorlopig enige Europese offertes voor elektronische identiteitskaarten die sinds 2002 zijn uitgeschreven – in Portugal en België – en bewijst met zijn meer dan zeven miljoen Belgische elektronische identiteitskaarten dat het ook grote volumes aankan. Depoortere: “Onze positie is die van integrator, sleutel op de deur. We hebben gemiddeld tien tot vijftien projecten in de pijplijn, met een tot vier jaar om tot contractondertekening te komen. De waarde schommelt tussen 1 en 100 miljoen euro. Als je er één of twee van wint, dan heeft dat een gigantische impact op de groepsomzet”, zegt Depoortere. Precies daarom wil hij geen verwachtingen wekken die Zetes achteraf niet kan waarmaken.

Hoge verwachtingen

Beleggers herinneren zich nog levendig hoe Zetestopman Alain Wirtz in november 2005 iets te enthousiast was. Zetes trok toen naar de beurs met een prijsvork van 18 tot 25 euro, de ruimste sinds mensenheugenis. Het werd uiteindelijk 23 euro. In plaats van te groeien, ging de afdeling persoonsidentificatie van Zetes het jaar daarop met 47 % achteruit. Het contract van 34,6 miljoen euro voor de kiezersregistratie in Congo uit 2005, kon begrijpelijkerwijze niet herhaald worden. Maar zelfs de stijging van 20 % in 2007, tot 32 miljoen euro, bracht de divisie nog altijd niet boven de recordomzet van 49 miljoen uit 2005.

Het illustreert de wisselvalligheid én het potentieel. “Afrika is een interessante regio”, zegt Ronny Depoortere. “Er is heel veel potentieel omdat de biometrische technologie fraude bij verkiezingen voor een groot stuk kan voorkomen. Dan zit je in een trein. De mensen zijn tevreden dat ze hun stem hebben kunnen uitbrengen. Je hebt een database die je kan onderhouden om als rijksregister in te zetten. Vervolgens kun je deftig beveiligde documenten uitvaardigen. En de Verenigde Naties en de Wereldbank treden in vele gevallen op als financier.”

De Brusselaars wonnen al drie aanbestedingen voor de biometrische registratie van kiezers in Afrika – in Congo, Togo en Kaapverdië – en voor de registratie van ambtenaren in Burundi en militairen in Congo. Ronny Depoortere: “Meestal worden die beslissingen onder tijdsdruk genomen. Wij zijn het bedrijf dat de grootste volumes in de kortste tijdspanne kan verwerken. Kaapverdië dacht twee jaar nodig te hebben om 300.000 tot 400.000 registraties te doen. Ze stonden perplex over onze 26 miljoen registraties in zes maanden in Congo.”

Afrika smaakt naar meer

Het recente contract in Ivoorkust draait niet om kiezersregistratie. Op 15 juli leverde Zetes er officieel het eerste biometrische paspoort af – het eerste van een geschatte 200.000 per jaar over vijftien jaar. Zetes wordt per stuk betaald en raamt het contract op meer dan 60 miljoen euro. In Ivoorkust werkt Zetes als exclusieve onderaannemer van de Société Nationale d’Edition de Documents Administratifs et d’Identification. De Brusselaars openen een kantoor in de belangrijkste stad Abidjan – hun eerste in Afrika – en negen bijkantoren, waar digitale vingerafdrukken en foto’s worden afgenomen van de aanvragers. Een centraal geautomatiseerdvingerafdrukkenidentificatiesysteem(AFIS in de Engelse afkorting) staat daarna in voor het uitwieden van de dubbels in de aanvragen en voor andere controles. Het is een ” build, operate and transfer“-contract, zegt vicepresident Ronny Depoortere, die de afgelopen vier jaar de Afrikaanse keuken heeft leren appreciëren. “We zullen er verantwoordelijk zijn voor elke productiefase van het paspoort, van de aanvraag tot de uitgifte.” Gemalto levert het inlegvel in het paspoort waarin de contactloze chip met zijn antenne is verwerkt. Het contract opent bredere perspectieven. Ivoorkust is ook lid van Ecowas, de West-Afrikaanse economische unie rond Nigeria, waarvan alle vijftien lidstaten hebben afgesproken meer beveiligde paspoorten uit te geven. Ook Togo en Kaapverdië zijn lid van Ecowas.

Goederen veel belangrijker

In feite is de afdeling goederenidentificatie van Zetes (Goods ID) bijna vijf keer groter dan de divisie personenidentificatie (People ID). Zetes is kind aan huis bij discounters als Aldi, Lidl en vooral Colruyt, waarmee het al 21 jaar samenwerkt en waaraan het recentelijk nog 1,88 miljoen ‘Extra korting’-kaarten mocht leveren. “Die contracten haal je niet binnen als je niet écht goed ben”, oordeelt Petercam-analist Alexandre Weinberg.

Maar de goederendivisie mist een potentieel dat analisten ‘bingo!’ doet roepen, en de marges liggen er lager. De courante operationele bedrijfskasstroom in personenidentificatie, vóór algemene kosten, was vorig jaar 15,45 %, tegen 9,36 % in goederenidentificatie.

“Je hebt beide nodig voor een evenwichtige activiteit. In goederen heb je relatief korte verkoopcycli, maar wel zeer aanhoudend. In personenidentificatie hebben we soms cycli van meerdere jaren. Het zou fout zij ons toe te leggen op één activiteit. Ons doel is 50 % van onze omzet uit goederenidentificatie te halen en 50 % uit personen”, zegt chief executive officer Alain Wirtz. Hij nuanceert het idee dat personenidentificatie zoveel rendabeler is. “People ID vraagt relatief belangrijke kapitalen vergeleken met Goods ID. In personenidentificatie zijn de projecten meestal van het type ‘build and operate’. Je moet infrastructuren opzetten en je wordt achteraf betaald per beveiligd document. Dat vraagt een zeer belangrijke mobilisatie van eigen vermogen. Het ene gaat met het andere.” Meer nog, vergeleken met zijn concurrenten is Zetes enkele procentpunten winstgevender in goederenidentificatie, maar zit het onder het gemiddelde in personenidentificatie. Wirtz: “Wij investeren enorm in business development. Dat kost ons 4 à 5 % operationele bedrijfskasstroommarge op de verkoop. Onze concurrenten halen 18 à 20 %, wij 15 %”. Een hoop van dat geld gaat naar vliegtuigreizen. Brussels Airlines heeft aan Zetes een goede klant.

Visa zonder chip

De contracten in personenidentificatie komen dus niet uit de lucht vallen. Er wordt gewoon hard voor gevochten. Neem het Midden-Oosten, dat Ronny Depoortere “iets moeilijker” noemt. Zetes heeft een filiaal in Israël en is er kandidaat voor de elektronische identiteitskaart. Maar de timing is onzeker, noteert financieel analist Nico Melsens van KBC Securities in zijn recentste bericht over Zetes. “Het Is-raëlische identiteitsbewijs stond dicht bij een beslissing eind 2006. Daar staat het nog…”

Vraag is of het er in de Europese Unie stipter aan toe zal gaan. Zetes draait er mee in twee Europese initiatieven. Het Visa Information System (VIS) moet alle visa-aanvragen in de Schengenlanden centraliseren om ‘visashopping’ en fraude te voorkomen. Het startsein voor de database was een Europese ministerraad in juni 2004. Anno 2008 zijn we nog in de fase van compatibiliteitstesten in acht landen, de zogenaamde BioDEV II. Frankrijk koos Sagem als leverancier. Zetes won België en Duitsland. Motorola won Groot-Brittannië, Oostenrijk, Luxemburg, Spanje en Portugal. Zetes test het systeem nu in Belgische consulaten in Congo, Rwanda en Burundi en in de Duitse vertegenwoordigingen in Damascus en Ulaanbaatar (Mongolië). De digitale visa bevatten geen chip. Het zijn stickers met een door een machine leesbare code die verwijst naar de biometrische informatie in de VIS-database. Bij de grenscontrole worden nieuwe vingerafdrukken afgenomen en wordt nagegaan of de aanvrager van het visum wel degelijk de persoon is die met het visum reist. Zetes werkt met een matchingsysteem van het Japanse NEC, dat concurreert met Cogent, Motorola of Sagem. Bio-DEV II loopt deze maand af, maar zou verlengd worden tot einde 2008. Het definitieve systeem voor alle Schengenlanden moet in mei 2009 operationeel zijn voor de Maghreblanden, laat de consulaire afdeling van Buitenlandse Zaken weten. Of dat haalbaar is, laat de dienst in het midden. België zal de deadline halen, maakt men zich sterk. “BioDEV II op zich betekent maar een paar honderdduizend euro’s voor ons, maar levert ons wel erkenning op in Europa. De grote contracten komen er pas als een groot land beslist om al zijn consulaire posten uit te rusten”, zegt Depoortere.

Gedaan met uitstellen en afstellen

De tweede Europese brok voor Zetes is het biometrische paspoort dat de Europese Commissie tegen 1 juli 2009 in alle lidstaten in gebruik wil zien.

Paspoorten met een chip zijn in België al in omloop omdat ze een voorwaarde waren om in aanmerking te komen voor het Amerikaanse Visa Waiver Program, waardoor de meeste Belgen zonder visum naar de Verenigde Staten kunnen reizen. Het Franse Oberthur Technologies is de producent. De chip bevat een foto en de persoonsgegevens. Daar komen nu vingerafdrukken bij. De Brussels Interoperability Group (BIG) coördineert in de Europese Unie de specificaties en organiseert in september in Praag een vijfdaagse test voor de leveranciers.

Roemenië, Frankrijk, Nederland, Spanje, Portugal, Duitsland en Groot-Brittannië zijn met aanbestedingen bezig. In Groot-Brittannië heeft de Identity and Passport Service in mei vijf ‘strategische leveranciers’ gekozen: IBM, EDS, CSC, Thales en Fujitsu. Zij moeten nu onderling concurreren voor specifieke contracten.

Depoortere: “We pakken niet alle 27 lidstaten aan. In Nederland zijn alle identiteitsbewijzen bijna de facto het monopolie van Sdu Identification, in Frankrijk heeft de Imprimerie Nationale het monopolie bij wet, in Portugal de Imprensa Nacional Casa da Moeda … De oude staatsdrukkerijen zijn daar dominant. Je moet je altijd eerst afvragen of er voldoende complementariteit is als je op die contracten wil mikken.” Groot-Brittannië ligt dan weer moeilijk omdat een identiteitskaart er nog altijd controversieel is. Depoortere: “De Angelsaksische cultuur heeft nooit zo erg gehouden van verplichte identificatie. Die landen houden de boot zo lang mogelijk af. Australië heeft het project net geannuleerd, omdat ze vonden dat ze het geld elders beter konden gebruiken. Het is verschrikkelijk moeilijk om in die landen vooruit te komen.”

Belgisch lastenboek

In België is er wel goed nieuws voor Zetes. Ons land schrijft nog dit jaar een offerteaanvraag voor een biometrisch paspoort uit. “Wij zijn bezig met het opstellen van het lastenboek”, verzekert de algemene directie van de consulaire diensten. De afdrukken van de linker- en rechterwijsvinger komen in de chip. België wil tegen 30 juni 2009 operationeel zijn, ook al vermoedt Buitenlandse Zaken dat een aantal andere EU-landen de deadline niet haalt. Depoortere: “Nu al speculeren sommige landen erop dat Europa geen boetes zal opleggen. Maar het potentieel is inderdaad gigantisch als je de waarde van die projecten vergelijkt met de omzet van ons bedrijf.”

Voor België gaat het volgens de algemene directie van de consulaire diensten om “450.000 tot 500.000 paspoorten per jaar” en ruwweg om 1500 installaties in gemeentehuizen en “zeker meer dan 120” in Belgische consulaire posten in het buitenland. De prijs van het paspoort voor de burger zou onveranderd blijven op 71 euro, hoewel de gemeenten vrij zijn om daar nog een smak bovenop te doen.

Concentratiegolf

Alain Wirtz ontkent dat Zetes van plan is om via overnames zijn positie in personenidentificatie te versterken. “Wij werken daar liever aan onze organische groei”, glimlacht hij. Overnames komen er wél in goederenidentificatie. Wirtz: “In de toeleveringsketen van retailers en transporteurs is onze bijdrage bedrijfskritisch. Daarom zijn onze klanten zeer trouw. Wat voor ons geldt, geldt ook voor onze concurrenten. Je moet via acquisities gaan als je een belangrijke vooruitgang wil maken in een land.” Zetes viseert vooral Oost- en Zuid-Europa. “Wij hebben permanent dossiers in analyse, maar dat is in Goods ID business as usual.”

Ondertussen heeft Sagem Sécurité, dat in Ivoorkust het contract voor de kiezersregistratie wegkaapte voor de neus van Zetes, eind juni de Nederlandse paspoortenfabrikant Sdu Identification overgenomen. Sdu is in omzet al ongeveer drie keer zo groot als de People ID-divisie van Zetes en vult als documentproducent de laatste zwakte in het arsenaal van Sagem op. Sdu levert al biometrische paspoorten in een zestal Europese landen.

Zetes staat voor de kleine helft op Euronext. De grootste aandeelhouder met 22,83 % is de holding Zephir, waarachter Alain Wirtz (50 %), Jean-François Jacques (25 %) en Thierry Blanchart (25 %) schuilgaan. Cobepa houdt nog eens 15,5 %. Begin juli was de beurskapitalisatie van Zetes nog amper 85 miljoen euro. De Brusselaars zijn in Europa ook de enige beursgenoteerde onderneming in hun niche. Zijn ze een overnameprooi?

Alain Wirtz: “Dat zou een triestig einde zijn. Wij denken dat wij een groot groeipotentieel hebben in onze twee segmenten. Maar in het algemeen zijn we rendabeler dan de generalisten en dus zouden we de belangstelling kunnen wekken van systeemintegratoren.”

In de komende drie jaar verwacht Wirtz een concentratiegolf in personenidentificatie. De overname van Sdu door Sagem, zelf een filiaal van de Franse Safrangroep, bevestigt dat alleen maar. ‘Technologiespelers zullen fuseren met systeemintegratoren en softwareontwikke-laars, voorspelt Wirtz. “Net zoals in goederenidentificatie vijftien jaar geleden. Ik hoop dat ik aan de kant van de consolidatoren zal staan.” (T)