Zand in het knipmes?

Softwaresystemen voor bedrijfsbeheer leveren fikse besparingen op. Toch zakte de aandelenkoers van Computer Associates deze zomer als een pudding ineen. Wat ging er mis?

Islandia (New York).

In 1997 berekende het marktonderzoeksbureau IDC dat de installatie en het gebruik van een geïntegreerd softwaresysteem voor bedrijfsbeheer – in het jargon: een enterprise management system – erg grote besparingen kan opleveren. Tien IT-managers uit grote bedrijven, elk met een omzet van minstens 3 miljard dollar en pakweg 9000 werknemers, werden in diepte-interviews op de rooster gelegd. Elk van hen was verantwoordelijk voor een informaticapark van gemiddeld 4300 desktop-pc’s en 470 servers, gespreid over een 40-tal locaties. Deze IT-managers hadden de leiding over minstens 500 voltijdse informatici, goed voor een jaarlijks personeelsbudget van 51 miljoen dollar.

IDC ging als volgt tewerk. Het vroeg gegevens op via het bestaande informaticapark van het bedrijf, knoopte aan die gegevens tijdseenheden en vermenigvuldigde die tijdseenheden dan met salariseenheden. De procedure werd daarna herhaald na de installatie van de Unicenter TNG ( The Next Generation) van Computer Associates ( CA). Het verschil was immens: een jaarlijkse besparing van gemiddeld 507.000 dollar of 17 miljoen frank per 100 gebruikers, en dit in een tijdspanne van vijf jaar.

Het onderzoek toont aan in welk vitaal segment van de markt het in 1976 opgerichte CA zich vandaag heeft weten te nestelen. Ook de beurswereld is dit niet ontgaan. Wie in 1981 – het jaar waarin CA naar de New Yorkse beurs trok – voor 1000 dollar aan aandelen inkocht, is nu zo’n 150.000 dollar rijker. Goed voor een belegging met een gemiddelde jaaropbrengst van 35%.

Wall Street uit zijn bol

En toch zakte de koers van de Amerikaanse softwaregigant deze zomer ineen als een pudding: van een pieknotering tot ongeveer 60 dollar in het voorjaar naar minder dan 30 dollar in augustus. De resultaten van het eerste kwartaal (boekjaar april ’98 tot maart ’99) oogden nochtans schitterend: voor het eerst werd een kwartaalomzet van 1 miljard dollar geboekt, een stijging met 18%. En de cashflow steeg met 30%. Maar er was één minder aantrekkelijk signaal.

“We stelden vast dat er bij onze grote klanten risico’s waren opgedoken die een indirecte invloed konden hebben op de omzet van CA in het tweede kwartaal,” zo legt Charles B. Wang, voorzitter en CEO van CA uit. “Ze hielden verband met het jaar 2000, de Aziatische crisis en de mogelijke vertraging van hardware- upgrades in het segment van de mainframes. We verwittigden hiervan de beurswereld en Wall Street ging uit de bol (“they went crazy”).”

Op de koop toe

kreeg CA het aan de stok met enkele ontevreden beleggers die vonden dat het bedrijf de informatie opzettelijk had achtergehouden om de toekenning van 13,5 miljoen aandelen aan drie topmanagers – waaronder Charles B. Wang zélf – niet te dwarsbomen. Dit compensatieplan, dat al was goedgekeurd in 1995, kon enkel in werking treden als de koers tot halverwege mei boven de drempel of trigger price van 53,33 dollar bleef.

Charles Wang maakt in een vraaggesprek korte metten met die juridische prikken. Zegt hij: “In de VS woont bij benadering 4% van de wereldbevolking. Maar 70% van alle advocaten is hier werkzaam en zij moeten hun brood verdienen. Daarbij adverteren ze zelfs op het Net, op zoek naar misnoegde aandeelhouders die bereid zijn een klacht neer te leggen en een rechtszaak op te starten. Zij hopen dat het geding uitmondt in een minnelijke schikking. Welnu, ik weiger een minnelijke schikking te aanvaarden.”

De CA-topman wijst erop dat de fundamenten van zijn bedrijf nog steeds erg goed ogen. “We hebben vorig boekjaar een cashflow van niet minder dan 1,1 miljard dollar gedraaid.” En hij voegt eraan toe: “Onze grote klanten zeggen geen contracten op, ze stellen ze enkel uit of rekken de termijn.”

De koersinzinking was inderdaad een vreemd fenomeen tegenover de schitterende jaarresultaten – 4,7 miljard dollar omzet (+17%) en 1,2 miljard dollar nettowinst (+23%) – die CA in 1998 neerzette. Opvallend daarbij was de groei van het client/server-segment: met 44% tot 1,9 miljard dollar. In de mainframe stagneerde de omzet omzeggens (een povere +1%).

Die client/server-revolutie – of de koppeling van pc’s aan centrale servers – zorgde ervoor dat de gebruiker sneller en gemakkelijker toegang kreeg tot bedrijfsgegevens. Maar ze was er ook de oorzaak van dat de IT-omgeving in een bedrijf zoveel complexer werd en dus duurder om te onderhouden.

CA speelde hierop in door met één complete suite voor bedrijfsbeheersoftware de markt op te gaan, waardoor de integratie van het informaticapark zou verbeteren. Het platform kreeg algauw de reputatie mee een “Zwitsers knipmes” te zijn, dat op alles paste. Die strategie loonde.

“Een briljante zet”

Uit een Europese enquête van de Amerikaanse Sentry Technology Group in juli ’97 bleek nog dat 33% van de ondervraagden de voorkeur gaf aan het platform van aartsrivaal IBM/Tivoli (de NetView MVS 4.5). De Unicenter van CA volgde echter op een zucht met 30%. Iets verderop kwam HP met zijn OpenView 4.6 (25%). En achteraan het peloton fietsten Novell met ManageWise (7%), Microsoft met SMS (3%) en Sunsoft met de SunNet/Solstice (2%).

CA verstevigde zijn marktpositie nog door de Unicenter Framework – zeg maar, de ruggengraat van het softwareplatform – vanaf juli ’97 gratis weg te geven. Tientallen hardware- en softwarefabrikanten bundelden die Framework met hun producten. Op die manier werden meer dan 3 miljoen kopieën op de markt verspreid, wat de (potentiële) penetratie van de Unicenter-software fors de hoogte in hielp. “Een briljante zet,” zo vatte analist Paul Strauss van de Sentry Group deze aanpak samen. Want hierdoor kon de Unicenter TNG zich opwerpen als dé industriële standaard in spe voor bedrijfsbeheersoftware.

In april ’98 werden de toeters en bellen van de Unicenter TNG nog verder uitgebreid, onder meer met een 2D– en 3D-interface waarbij Java wordt gebruikt om een netwerkbeheerder toe te laten het Unicenter TNG-platform te besturen vanuit om het even welke webbrowser op een client-pc in het bedrijf.

De WorldView GUI (graphical user interface) van het systeem laat diezelfde IT-beheerder ook toe om op een visuele en intuïtieve manier in of uit te zoomen op zijn netwerkomgeving (zie foto). Daarbij wordt het informaticapark voorgesteld in een geografisch decor. Het element ruimte is onlosmakelijk verbonden met de interface.

En straks

wil CA de gebruiker ook niet alleen laten navigeren in ruimte, maar ook in tijd. Daarvoor maakt het bedrijf gebruik van artificiële intelligentie, die recentelijk werd verworven bij de overname van AIWare. De Neugent van CA (een samenvoeging van “neural network” en “software agent”) is een softwaremodule die patroonherkenning gebruikt om het gedrag van bepaalde elementen op een netwerk te “leren” ( adaptive learning). Het verzamelt binnen een bepaald tijdsbestek data en schikt ze in betekenisvolle patronen. Het doel is om te voorspellen, met een specifieke graad van zekerheid, wat het verdere verloop van bepaalde processen op het netwerk zal zijn.

Op het computerscherm kan de netwerkbeheerder daarbij gebruikmaken van een virtueel bedieningspaneel – zoals bij een videorecorder – waarbij de film of opeenvolging van processen op het netwerk kan terug- of doorgespoeld worden. Het klinkt allemaal nogal als een videospelletje. Ook Charles Wang beseft dit. “De afkorting TNG van Unicenter is niet The Nintendo Game,” beklemtoont hij. “We moeten opletten dat we die reputatie niet krijgen.”

Ook analisten zoals die van de Hurwitz Group onderstrepen het belang van deze revolutionaire technologie. “Ze zal bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden om problemen te anticiperen bij een back-up-operatie, wanneer er verhoogde netwerkactiviteit te verwachten valt,” schreef de studiegroep dit voorjaar in een white paper.

En volgens de AberdeenGroup uit Boston zullen Neugents binnenkort niet alleen gebruikt worden voor klassieke processen zoals het detecteren van veiligheidsrisico’s of virussen, maar ook voor de preventie van fraude of het beheer van financiële transacties.

Een mens kan duizenden informatieprikkels opvangen en registreren op een gegeven moment, maar ons brein kan maar een beperkt aantal van die prikkels op betekenisvolle wijze vasthouden en analyseren. Machines of computers zijn niet zo beperkt. Het Unicenter-platform scoort volgens de AberdeenGroup erg goed omdat het inspeelt op drie cruciale behoeften van de klant: de volledige automatisering van een IT-systeem, het anticiperen op netwerkproblemen en de flexibiliteit om zich aan te passen aan nieuwe technologieën – zoals bijvoorbeeld multimedia en Internet.

Integratie zeer complex

Toch zijn er ook minpunten. De Unicenter TNG versie 2.2 – en straks ook zijn opvolger, de TND ( The Next Dimension) – is een complex softwaresysteem. Voor niet zo technologisch onderlegde klanten zoals kmo’s is het een hele klus om dit platform op een naadloze, simpele én snelle wijze te integreren met producten van andere leveranciers. Advies en diensten van derden zijn hierbij onmisbaar. Dat was ook de reden waarom CA begin dit jaar verwoede pogingen ondernam om de software- en dienstenreus Computer Science Corporation ( CSC) over te nemen.

“We waren op zoek naar een versnellingseffect om de implementatie van Unicenter bij ons cliënteel te bevorderen,” aldus Charles Wang. “En we dachten dat we in één stap – zonder een zoektocht te moeten ondernemen naar diverse kleinere firma’s – de broodnodige cultuur van diensten in ons bedrijf konden binnenbrengen.”

In februari

van dit jaar bood CA 9,8 miljard dollar voor CSC, of zo’n 108 dollar per aandeel. Het tweede hoogste overnamebod ooit in de sector, na de opslorping van Digital door Compaq. Maar tevergeefs. De operatie liep op een sisser af. Charles Wang: “CSC ging akkoord met onze marktaanpak, maar het enige waarover we geen eensgezindheid konden bereiken was de prijs van het bedrijf.”

De 54-jarige CEO, een Chinese migrant die begin jaren ’80 CA overnam van zijn Zwitserse aandeelhouders, haalde daarom plan B uit de schuif. Hij kondigde de start aan van een nieuwe divisie, de Global Professional Services, en plaatste prompt Chris Wagner, één van zijn topmanagers uit de verkoopafdeling, aan het hoofd. “Die divisie zal snel groeien,” zo zei Charles Wang eind vorige maand aan Trends. “We zijn van plan om bij het einde van dit boekjaar een marktomzet van 1 miljard dollar te halen in de dienstenmarkt.” De oren van Wagner, die in de vergaderruimte zat, moeten getuit hebben. De CA-topman voegde er echter fijntjes aan toe: “Dit zal wel sterk afhankelijk zijn van één deal waarnaar we nu aan het uitkijken zijn.”

Op 30 september werd duidelijk wat hiermee werd bedoeld. Op die datum kondigde CA een verregaande alliantie aan met Siemens. CA nam de TransView-beheersoftware van Siemens en het daarbij horende ontwikkelings- en marketingpersoneel over. En als in ruil daarvoor verklaarde het Duitse elektronicabedrijf zich bereid om het Unicenter TNG-platform te bundelen samen met zijn Unix– en NT-servers en het als enig platform te promoten.

De strategische alliantie met Siemens maakt duidelijk waar CA in de 21ste eeuw naartoe wil. “Onze kerncompetentie ligt in de integratie van alle verschillende computerplatformen tot één algemene IT-structuur,” zegt Charles Wang. “We zullen dit model blijven toepassen. Maar de tweede opportuniteit ligt voor ons in de uitdaging om de computers en IT-infrastructuur van het cliënteel niet alleen geschikt te maken voor automatisering, maar ook voor waardecreatie in de markt waarin ze actief zijn.”

Kortom, de hedendaagse reuzen in de consultancy – EDS, Andersen Consulting & Co. – zijn gewaarschuwd. Het Zwitserse knipmes zou weleens tot meer in staat kunnen zijn.

PIET DEPUYDT