Worden klikspanen beloond?

Acht chemiebedrijven kregen vorige week voor 855 miljoen euro (34,5 miljard frank) recordboetes van de Europese Commissie. De acht, met op kop het Zwitserse Roche en het Duitse BASF, hadden in de jaren negentig de markt voor vitamines lucratief dichtgetimmerd. Opvallend is de lage boete voor Aventis, dat aan erger ontsnapt omdat het een sleutelrol speelde bij het verzamelen van bewijsmateriaal.

Het onderzoek van de EU-commissie startte al onder de vorige commissaris voor Concurrentie, Karel Van Miert (SP). Het stond in de sterren geschreven dat de opgelegde boetes van een nooit geziene omvang zouden zijn. “Immers,” zegt Van Miert, “Europa mag een boete tot 10% van de omzet van het bedrijf opleggen, en de omvang van het kartel was reusachtig.”

TRENDS. Aventis wist als verklikker de schade te beperken. Is dat niet oneerlijk?

KAREL VAN MIERT. “De beslissing om strafvermindering te voorzien voor wie in een vroeg stadium aan het onderzoek meewerkt, zorgt inderdaad voor een deontologisch dilemma. Maar uiteindelijk is het de enige manier om voldoende bewijslast te verzamelen. Trouwens, mijn opvolger wil de regeling nog uitbreiden en overgaan tot volledige schuldkwijtschelding.

“De regeling is uiteraard gebonden aan voorwaarden. Grosso modo komt het erop neer dat schuldvermindering alleen mogelijk is voor de eerste verdachte die meewerkt en als het aangedragen bewijsmateriaal volledig is. De maatregel bracht de strijd tegen oneerlijke concurrentie in ieder geval in een stroomversnelling. Ik verwacht dit jaar een recordaantal uitspraken.”

Zal de heksenjacht en de beloning voor verklikkers de goodwill van bedrijven voor Europa niet verzuren?

VAN MIERT. “De neuzen staan in het bedrijfsleven nog niet allemaal in dezelfde richting. Maar het gaat om illegale activiteiten waarvoor je in de Verenigde Staten zelfs achter de tralies moet. Wie voor de markteconomie is, moet de regels ook naleven. Er zijn nogal wat bedrijven die van het verleden af willen, maar dat niet konden omdat ze zelf bij een kartel betrokken waren. Het is de toegenomen openheid, de evolutie naar corporate governance die steeds meer ondernemingen doet inzien dat oneerlijke concurrentie een negatieve invloed heeft op hun aandelen en reputatie. Daarom gaat de bal vaak aan het rollen bij het aantreden van een nieuw management.”

R.B.