Winnaar categorie Bedrijfsgebouw [2]:Centre scolaire Saint-Benoît – Saint-Servais

Het bureau Artau bouwde een vervallen complex in een Luikse probleembuurt om tot een intelligent schoolgebouw.

Centre scolaire Saint-Benoît – Saint-Servais – Adres: Place des Béguinages in Luik – Bouwheer: Centre scolaire Saint-Benoît – Saint-Servais – Architectuur: Artau – Signalisatie: Jean Glibert – Bouw: Pieck, Ets Moury & Fils; Schrijnwerk: Fréson, K. Seppi; Ets Vranken.

In een ver verleden bood het complex onderdak aan de stedelijke waterdienst en ook nog aan de openbare elektriciteitsmaatschappij Intercom. Maar vanaf het eind van de jaren zeventig stond het leeg. Resultaat: het gebouw van baksteen en beton groeide uit tot een stadskanker.

Maar – gelukkig toeval – in 1992 was het Collège Saint-Servais, dat net met een andere instelling gefuseerd was tot het Centre scolaire Saint-Benoît – Saint-Servais, op zoek naar nieuwe gebouwen voor inmiddels 1600 leerlingen. De vroegere zetel van Intercom, naast het college, leek daarvoor geschikt. Er werd een architectuurwedstrijd georganiseerd en het architectenbureau Artau uit Malmédy kwam als winnaar uit de bus.

Klein budget, groot vernuft

De ontwerpers kregen voor de zware klus een bijzonder krap budget: 2,5 miljoen euro voor een site van 3500 m2 waarbinnen onder meer achttien klaslokalen, vestiaires, een turnzaal en administratieve lokalen moesten komen. Het mag duidelijk zijn dat vindingrijkheid een absolute vereiste was om het beperkt financieel draagvlak te compenseren.

Vooraleer met de eigenlijke inrichtingsfase kon worden gestart, werden eerst de meest bouwvallige delen gesloopt. “Het oude industriële gebouw had evenwel bouwkundige pluspunten die we wilden benutten,” vertelt architecte Fabienne Courtejoie. “We hebben ervoor gekozen om de eenkleurigheid en de aspecten van de ruwbouw te behouden.”

En dan moest er van deze monoliet nog een gebruiksvriendelijke ruimte worden gemaakt. Niet evident. “Tijdens onze eerste bezoeken hadden we de grootste moeite om ons te oriënteren,” herinnert architect Norbert Nelles zich. “We hebben er dan ook naar gestreefd om de site transparanter te maken en referentiepunten te creëren waarmee de studenten zich in het hele complex kunnen oriënteren.”

De overtollige vestiaires op de begane grond werden ge-sloopt en bieden nu ruimte voor een tuin. In een klein bijgebouw, de zogenaamde kapel, waarvan de fraai versierde gevel bewaard bleef, kwam een aula met 280 plaatsen. De openbare ruimtes werden leeggemaakt en zullen later worden ingericht als refter, rust- of vergaderruimte.

Transparantie en zichtbaarheid

De lichtintensiteit was een ander groot probleem. Het gebouw is opgetrokken rond een binnenplaats, maar drie van de vier gevels zijn gemeenschappelijke scheidingsmuren zonder vensters. Om dat tekort aan daglicht te compenseren, creëerde het bureau Artau rond de binnenplaats op de eerste verdieping een glazen oppervlak van 250 m2, parallel met de bestaande gevel, de gangen en de collectieve zones.

Voor de problematiek van de ruimtelijke ordening deden de architecten ook een beroep op beeldend kunstenaar Jean Glibert. Bij gebrek aan geld werkte die met kleine accenten. Hij begon eerst met het glazen oppervlak. “Rode en gele plasticfilms van polyvinyl butyral werden geïntegreerd in de gelaagde beglazing van de oostelijke gevel,” legt Fabienne Courtejoie uit. “Dat kleurt de aanliggende ruimten op basis van de stand van de zon en de plaats waar men staat.” Voor de noordelijke gevel werd spiegelglas gebruikt zodat de binnenplaats groter lijkt. Wit en zwart geverfde lijnen op de vloer zorgen voor de signalisatie: ze geven de grote doorgangsplaatsen van de scholieren aan en verbinden het complex met de buurt.

Jo Jacoby

Jo Jacoby