Wijnuniversiteit

De alchemie van Bacchus

Het paradijs van Bacchus bestaat. Al zo’n kleine twintig jaar biedt het kasteel van Suze-la-Rousse in het hartje van de Provence onderdak aan de eerste wijnuniversiteit ter wereld. Zonder aan het prestigieuze kader te raken, installeerde men er de meest gesofisticeerde apparatuur. De initiatiefnemers hebben deze gedurfde uitdaging wel degelijk tot een goed einde gebracht : geschiedenis en moderniteit zijn hier ‘goede maatjes’.

TEKST EN FOTO’S : FREDERIC RAEVENS

Suze-la-Rousse is de vreemd klinkende naam van het al even vreemde dorpje. Men ziet immers niet vaak mensen met geopende wijnflessen een restaurant binnenstappen om wat nog overblijft van de godendrank bij hun maaltijd uit te drinken. Tot onze verwondering kijken de kelners in Suze-la-Rousse daar al lang niet meer van op. De sleutel van het mysterie vinden we in het gedrongen kasteel met zijn ronde torens, dat uitsteekt boven de bescheiden huisjes van het dorp. Achter zijn goudkleurige vestingmuren opgetrokken om weerstand te bieden aan vijanden uit lang vervlogen tijden herbergt het kasteel van Suze een wereldvermaard instituut : de Université du Vin, de wijnuniversiteit. We begrijpen meteen waarom in de restaurants een oogje dichtgeknepen wordt…

Vanop afstand bekeken is niets anders te zien dan een kasteel uit de twaalfde eeuw, een van de mooiste uit de Rhônevallei. De wijngaard aan de voet van dit machtige gebouw ligt er onderdanig bij. We lopen over een kronkelend pad door wat vroeger een riant park geweest moet zijn, maar waar nu de natuur welig tiert. Het is alsof eiken en dennen elkaar verdringen om vlak naast het pad te staan dat naar de middeleeuwse hefbrug leidt. Hier heerst nog de grandeur van een tijdperk toen op pracht en zorg voor detail nog geen prijs stond. Men kan zich een levendige voorstelling maken van de elegante prinsen van Oranje die hier kwamen jagen. Of de stoet die de toekomstige koningin Margot en haar broer Karel IX in 1564 voor een kort verblijf naar het kasteel vergezelde. Eenmaal voorbij de poort schittert op het voorplein van het kasteel, de Renaissance in al zijn pracht en praal. Men gaat nog geloven dat de tijd hier is blijven stilstaan.

De 21ste eeuw

is amper enkele stappen van het kasteelplein verwijderd. In wat vroeger de kapel was, bevindt zich het modernste degustatielokaal ter wereld. Er werd zowat aan alles gedacht : verluchting, temperatuur, kleuren en materialen werden zorgvuldig uitgekiend voor het visuele en het acoustische comfort van de aanwezigen. Niets mag de wijnproevers ‘storen’ in hun activiteit. Ze zetelen achter hun anachronistische metalen boxen, maar dat stoort evenmin… Ook de conferentiezaal is uitgerust met het neusje van de zalm inzake audio en video. Aan de voet van het kasteel bevindt zich de Espace Médicis met nieuwe klaslokalen en het Centre Oenoagronomique waar talrijke onderzoeken en studies uitgevoerd worden ten behoeve van de vakmensen. De alchemie van de wijn en zijn herkomst worden in die laboratoria grondig geanalyseerd om almaar beter te kunnen doen.

In 1965 stierf de laatste erfgename van het kasteel, de markiezin de Bryas. De Conseil Général de la Drôme kocht het landgoed, maar kwam in een impasse terecht toen de toekomstige bestemming van het domein ter sprake kwam. Onder impuls van de wijnspecialisten en met de steun van territoriale instanties, vakbonden, land- en wijnbouwverenigingen, raadkamers en ondernemingen in de wijnsector kon in 1978 de Université du Vin onder een goed gesternte van start gaan. Dixit directeur Patrick Galant : “We wilden hier iets opbouwen dat nergens anders ter wereld bestond.”

Via cursussen op het niveau van hoger onderwijs en permanente vorming biedt de universiteit een indrukwekkende waaier van (gediplomeerde) opleidingen en stages die alle aspecten van de wijn behandelen : wijnproeven, rechtspraak, marketing, productie, wijnkeldermeester, enz… De universiteit beschikt bovendien over een uniek documentatiecentrum met een uitgeverij, minitel en andere moderne parafernalia. Dankzij deze drie perfect autonome krachtlijnen onderzoek, opleiding, informatie groeide het centrum uit tot een internationale referentie die mensen van alle nationaliteiten aantrekt. Suze-la-Rousse is wellicht beter bekend in Tokyo dan in Brussel…

Suze-la-Rousse

is niet uitsluitend bestemd voor vakmensen die hun kennis willen uitbreiden met stages in ‘savoir-plaisir’. De universiteit stelt haar deuren ook open voor een totaal ander publiek. Jaarlijks zijn er zo’n 1400 cursisten, die door een zestigtal gelegenheidsprofessoren wegwijs worden gemaakt in de wetenschap van de wijn. Wie een initiatiecursus wijnproeven wil volgen, komt natuurlijk met andere motieven. Men kan er gewoon naartoe om ‘niet meer als een Beotiër te drinken’ of om ‘de taal van de wijn te leren kennen’ of gewoon uit nieuwsgierigheid. Maar hoe uiteenlopend het niveau van de cursisten ook moge zijn, het onderricht wijkt niet af van de hoogstaande norm : de professor, een man-met-snor die esthetica koppelt aan vakkennis, is iemand met heel wat referenties. Wat wil u nog méér ? Een vrouwelijke professor misschien, die aantoont dat het instituut ‘open-minded’ is ? Geen slecht idee.

Naarmate de theoretische lessen en de praktische proeven vorderen, leren de deelnemers een vijftiental elkaar ook beter kennen. Sociale, culturele of leeftijdsverschillen verdwijnen in enkele minuten. Er worden veel vragen gesteld. En terwijl men als beginnend wijnproever in alle ernst (!) zijn appreciatie vergelijkt met die van de buurman, kan er ook wel eens een grapje af. Wijn doet wonderen, dat is al lang geweten. Voor velen gaat hier een nieuwe wereld open, een rijke, complexe en gevarieerde wereld, die men leert appreciëren naarmate men vertrouwd geraakt met de woorden om hem met meer precisie te omschrijven.

Dit is wellicht de tweede uitdaging die de wijnuniversiteit voor ogen had : zij is erin geslaagd vakmensen en amateurs op harmonieuze wijze te verenigen rond een gemeenschappelijke passie.

De moderne degustatiezaal in de kapel van het 12de-eeuwse kasteel.

De liefhebber wordt kenner.

Vakmensen en amateurs, verenigd rond een gemeenschappelijke passie.

Het prachtige kasteel van Suze-la-Rousse, waar voor velen een nieuwe wereld opengaat.

Oude wijnpersen, als stille getuigen van een wereld vol traditie.

De laboratoria, waar de alchemie van de wijn grondig geanalyzeerd wordt.