Het proces Lernout & Hauspie start volgende maandag, 21 mei. Magistraten en advocaten strijken hun toga voor de gerechtelijke veldslag van hun leven. Welke elementen bepalen hun strategie? En wat zijn de onderlinge verhoudingen en discrete agenda’s?
Het grootste financiële strafproces ooit,” zo bestempelt Jozef Lievens (Eubelius), de advocaat van KPMG, de rechtszaak rond Lernout & Hauspie Speech Products (LHSP). Zo’n vijftig advocaten hebben zich al over de zaak gebogen. Welke juridische actoren bepalen de volgende maanden het wel en wee in de rechtszaal? Trends peilde – meestal op voorwaarde van hun anonimiteit – naar hun strategie.
De magistraat die het proces LHSP in goede banen moet leiden, is voorzitter Robert Pieters van het Gentse hof van beroep. Dat het hof en niet de correctionele rechtbank in eerste aanleg zich over de zaak buigt, is een gevolg van de aanwezigheid van gewezen LHSP-bestuurder Dirk Cauwelier in de beklaagdenbank. Deze advocaat is immers ook plaatsvervangend rechter. Magistraten verschijnen volgens het principe van de “voorrang van rechtsmacht” onmiddellijk voor de hoven van beroep.
In principe wordt in de weken na 21 mei enkel een lijst gemaakt van de burgerlijke partijen, maar niemand heeft zicht op de agenda. “Alles hangt af van de advocaten,” aldus een parketmagistraat. Zo eisen de hoofdbeklaagden en Dexia bijkomende onderzoeksdaden. Tijdens de grondige behandeling van het proces, vanaf oktober 2007, zullen er nog procedureslagen plaatsvinden. Het arrest wordt verwacht in de eerste maanden van 2008.
“Lernout wist van niets”
De eerste advocaat die volgende week het woord mag voeren, is Luc Gheysens, raadsman van Jo Lernout. Deze flamboyante 60’er is een bekend figuur in Wevelgem, waar hij in de gemeenteraad jarenlang oppositie voerde tegen de blauwe meerderheid. Hij is ook voorzitter van “Het Vliegend Wiel”, dat Gent-Wevelgem organiseert. In 2005 werd hij geschorst als wedstrijdleider, omdat hij wielrenner Nico Mattan in de luchtstroom van een assistentiewagen als eerste naar de finish zou hebben gereden.
Gheysens is de eerste verdedigingslinie voor andere partijen. Als Lernout zich bijvoorbeeld afzet tegen Hauspie, biedt dit munitie aan het parket en de gedupeerde beleggers om op LHSP te schieten. Gheysens geeft een voorzet: “Waar draait dit proces om? Verkeerde boekingen van inkomsten van de language development companies. Die zouden een valse omzet hebben gecreëerd, waardoor de aandelenkoers zou zijn gemanipuleerd. Welnu: Jo Lernout is een bioloog, geen accountant. Alles wat met accountancy verband hield, viel in het departement van en onder de bevoegdheid van Pol Hauspie. Jo Lernout ging ervan uit dat alles correct geboekt werd.” Het kan dus dat Jo vrijkomt en Pol wordt veroordeeld? Lernouts advocaat: “Dat is perfect mogelijk. Laat het hof daarover oordelen. “
Pol Hauspie zou in een bepaald processcenario naar voor kunnen worden geschreven als de kwade genius, die de koers van het bedrijf manipuleerde met allerlei financiële kunstgrepen. Zover laat Gheysens het niet komen. De advocaat is niet toevallig de gewezen woordvoerder van de vzw De Believers, die het duo Lernout en Hauspie tot in extremis bleef verdedigen. Gheysens bestookte LHSP-crisismanager Philippe Bodson met brieven om toch maar hun, door Tony Gram, gesteunde herstelplan door te voeren. In kringen van de Believers circuleert het verhaal dat de LHSP werd onderuitgehaald door de CIA. Gheysens: “LHSP had immers met het bedrijf Dragon beslag gelegd op militair strategische spraaktechnologie.”
De advocaat, die in de marge van het gesprek ook een maçonniek complot tegen het bedrijf suggereert, laat niet toe dat iemand een wig drijft tussen het ondernemende duo. “Jo Lernout ook niet,” voorspelt hij. “Beiden zijn onschuldig. Het waren slechts bestuurders. Toplui als Gaston Bastiaens en Nico Willaert waren verantwoordelijk voor het beleid, én goed betaald om de details van de languange development companies binnen het kader van de wet uit te werken. KPMG, Dexia en het advocatenkantoor Loeff, Claeys, Verbeke (nu Allen & Overy) en de Amerikaanse lawfirm Brown Rudnick streken miljoenen erelonen op. Als zij fouten hebben gemaakt, maakt dat van Jo en Pol geen crimineel.”
Trends vernam dat Lernouts eerste advocaten Johan Scheers (Scheers & Partners) en Dirk Van Gelder (Nauta Dutilh) deze piste niet wilden bewandelen en daarom afhaakten. Gheysens: “Nauta behoort tot het financiële establishment. Het kan moeilijk de ware schuldigen van het LHSP-debacle aanwijzen. Wie dat zijn? De raadgevers. Bodson, die het bedrijf liet kapotgaan. En de banken, die flink aan het faillissement verdienden. Ik vraag de rechtbank Bodson op te roepen om te getuigen waarom hij het gerechtelijk akkoord van de rechtbank van Ieper verwierp.”
De vlucht vooruit
Een confrater huivert: “Gheysens wil een showproces. Hij hoopt op VTM te mogen uitleggen hoe belangrijk hij wel is. Dat doet de zaak meer kwaad dan goed. Je verliest elke geloofwaardigheid. En de cliënt zijn proces.”
“Wie zijn gelijk niet kan vinden in het strafdossier, tracht dat elders te halen,” aldus een betrokken advocaat. “Het is de vlucht vooruit.”
Een andere advocaat schudt meewarig het hoofd: “Je mag op een proces het licht van de zon niet ontkennen. Zo dwing je geen respect af, en zal een rechter – ook maar een mens – dat meenemen in zijn strafmaat. Geef de evidente fouten toe. Mijn cliënt (die behoorde tot de inner circle van LHSP) zal dat ook doen. Confrater Van Gerven had waarschijnlijk zonder scrupules zijn pijlen op Pol Hauspie afgeschoten.”
Andere gewezen medewerkers en raadgevers van LHSP zijn evenmin van plan om het duo in te dekken. In dat geval moeten de verdedigers van Pol Hauspie hun juridische trukendoos bovenhalen. Frank Van Leemput, Marc Boudewijns en Marc Van Huffelen zullen moeten aantonen dat de financiële constructies rond LHSP zuiver op de graat waren.
Van Leemput is niet aan zijn proefstuk toe wat op het eerst gezicht verloren gewaande fraudezaken betreft. Hij was advocaat van Maurits De Prins in de affaire Superclub (veroordeeld tot vier jaar) en ook van ex-Zillionbaas Frank Verstraeten (twee jaar voorwaardelijk). Ter verdediging van de gewezen Antwerpse korpschef Luc Lamine (vrijgesproken), haalde hij zwaar uit naar het parket, dat riposteerde met een onderzoek tegen … Van Leemput.
Van Cleemput is een gerespecteerd strafpleiter, bekend om zijn Antwerpse flair. Ook Frank Marneffe, de advocaat van Nico Willaert, valt onder deze categorie. Deze goedgebekte en sarcastische strafpleiter zal met plezier uithalen naar de samenzweringstheorieën van de Believers. Filip Walravens (Verhaeghen-Walravens) is advocaat van Bastiaens. Deze Brusselse financiële strafpleiter vertrok 11 jaar geleden bij Loeff, Claeys, Verbeke. Wellicht herinnert hij zich nog de gloriedagen van LHSP toen managing partner Louis Verbeke LHSP mee groot maakte.
Raadgevers bedrogen?
Zoals gezegd, zal het duo Lernout en Hauspie de hoofdverantwoordelijkheid voor de verkeerde boekingen leggen bij het topkader en de adviseurs. De topmanagers en de kaderleden zullen elkaar beschuldigen, maar ook beweren dat Jo en Pol schuldig zijn, en dat zij ook die raadgevers volgden. Wat wordt de verdediging van de adviseurs zelf?
KPMG liet al blijken dat het onvolledige informatie kreeg van LHSP. Het was klaarblijkelijk bijvoorbeeld niet op de hoogte van de “nevenverbintenissen” in de marge van de licentiecontracten, waarbij LHSP zich garant stelde de licenties onder bepaalde omstandigheden terug te betalen. Daarom maakte de revisor nooit een voorbehoud bij de jaarrekening. Merken we op dat KPMG-revisor William Van Aerde een aparte verdedigingslinie opbouwt met advocaat Bart Spriet (De Lat, Wuyts & Vennoten, professor Strafrecht KULeuven).
KPMG-advocaat Lievens (Eubelius) zal proberen aan te tonen dat er geen oorzakelijk verband is tussen de eventuele fouten en de schade die de beleggers hebben geleden. Volgens hem kan een belegger slechts schade inroepen als hij aandelen heeft gekocht enkel en alleen omdat hij zich baseerde op het door KPMG goedgekeurde verslag.
Het juridische arsenaal dat Dexia inzet op het proces is ronduit indrukwekkend. Het voorbereidende financiële werk gebeurde door gewezen stafhouder en strafpleiter Pascal Vanderveeren (Vanderveeren & Associés), Sébastien Ryelandt (vennoot bij hun huisadvocaat Clifford Chance) en René Verstringhe. Die laatste verdedigde in de fraudezaak Crédit Lyonnais oplichter Laurent Demey (veroordeeld tot vijf jaar). Hij deinst er niet voor terug magistraten te wraken bij de minste schijn van partijdigheid.
Op dat vlak bouwde Hans Rieder, die ook Dexia verdedigt, een heuse reputatie op. Hij slaagt erin om het bloed onder de nagels van de magistraten te pleiten door voortdurend vormfouten in te roepen. Gewezen voorzitter Edwin van Fraechem is nooit helemaal hersteld van de emotionele schade die hij door toedoen van Rieder op het proces Van Noppen heeft opgelopen.
Naar verluidt, zijn er binnen Dexia twee stromingen over de te volgen strategie. De inhoudelijke “zachte” verdediging is eenvoudig, en wordt door directievoorzitter Stefaan Decraene, vertolkt: “De bank is over de hele lijn onschuldig. Wij troffen geen bewijzen van valse omzet aan in ons LHSP-dossier. Voor ons ging het om reële omzet. Zijn er foute boekingen geweest? Die gebeurden dan door LHSP. Niet door ons. Deze rechtszaak is zuivere chantage, omdat vooral Dexia in staat is om het verlies van de beleggers te compenseren.”
Door Rieder op de rechtbank los te laten, krijgt de bank ( nvdr – onterecht) het imago van een saboteur, die de correcte rechtsgang wil ontlopen. “Rechters hebben een afkeer van Rieder,” weet een tegenstrever. “Toch is voorzitter Pieters een stoïcijn, die zich niet uit zijn rol laat duwen door het geweld van de Gentenaar.” De protagonisten van de zachte lijn haalden het onderspit. De advocaten van de bank hebben immers al twee keer geprobeerd om het proces te laten uitstellen.
Rieder vs. Van Buggenhout
Rieder zal niet alleen weerwerk krijgen van de magistraten. Het zal tot een bitsige confrontatie komen met Christian Van Buggenhout (DLA Piper). Hij staat de beleggers bij die een beroep deden op Deminor en Test-Aankoop. Die mikken immers vooral op de “diepe zakken” van Dexia om hun schade vergoed te zien.
In totaal mikt Deminor op een schadevergoeding naar schatting van 200 miljoen euro. De andere groep, de beleggers rond Spaarverlies, heeft de rekening nog niet gemaakt. Bij Jo Lernout, noch Pol Hauspie of de andere natuurlijke personen kunnen ze dit bedrag vinden. Komt daarbij dat het parket – naast een straf – voor een aantal beklaagden een verbeurdverklaring vraagt van in totaal liefst 115 miljoen euro. Geert Lenssens (Lenssens-Van Campenhout), een advocaat van de beleggers rond Spaarverlies: “Dit monsterbedrag botst op heel wat onbegrip. Een flink deel van het bedrag dat de gedupeerden hadden kunnen recupereren bij de natuurlijke personen, vloeit zo naar de staat.”
Bij LHSP in faillissement, vertegenwoordigd door curator Frank Seys, valt er evenmin iets te rapen. Het is ook twijfelachtig of KPMG België, indien ooit veroordeeld, voldoende financiële reserve heeft om hoge schadevergoedingen te betalen. Bij een strafrechtelijke veroordeling zal de verzekering, die trouwens altijd een maximumbedrag dekt, sowieso niet tussenkomen.
Blijft over: de schatkist van Dexia. Zelfs als de bank wordt veroordeeld, moet elke individuele schadelijder aantonen dat het de schuld van de bank is, dat hij een concrete en juist becijferde schade heeft geleden. “Op basis van een steekproef van de dossiers van de burgerlijke partijen, hebben we vastgesteld dat dit amper het geval is,” klinkt het strijdlustig bij een advocaat van een beklaagde, die de rekening probeerde te maken. “De toewijzing van een hoog bedrag aan gedupeerde beleggers zou trouwens een unicum zijn in de juridische geschiedenis van België.”
Dexiatopman Decraene gelooft niet dat het zover ooit zal komen. Zijn bank heeft voor dit proces geen provisies aangelegd. “We zijn er gerust op.” De kans is dus groot dat de zwartepiet van het dossier Lernout & Hauspie blijft waar hij altijd geweest is: bij de vele duizenden beleggers.
WWW.TRENDS.BE
– Dagvaarding
– Artikels om het proces op de voet te kunnen volgen.
Hans Brockmans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier