WERKLOZEN ZIJN GEEN OPLOSSING VOOR VACATURES

Op vier maanden tijd hebben de verschillende databanken van de VDAB een half miljoen vacatures ontvangen. Er zijn daar overlappingen bij, maar het is duidelijk dat de vraag op de arbeidsmarkt explodeert.

De werkloosheid is ook dalend, maar aan een trager tempo. Vlaanderen heeft een werkloosheidsgraad van 6,3 %. De doorstroming naar de arbeidsmarkt loopt niet vlot. Bedrijven worden steeds meer geconfronteerd met vacatures die ze niet kunnen invullen.

“Hoe is dat toch mogelijk met 6 % werklozen?” Het is een veel gehoorde opmerking onder bedrijfsleiders. De werkgevers moeten zich geen illusies maken. Economen weten dat circa 3 % werkloosheid quasi onvermijdelijk is: wie zijn job verliest, heeft niet de dag erop weer werk. Maar die andere 3 % is ook geen volledig te gebruiken reserve. Vorige week werden op een bouwwerf nog een tiental werklozen gepakt die in het zwart aan het werk waren. Tegelijkertijd zijn er tal van openstaande vacatures in de bouw.

Meer dan een derde van de huidige werklozen zijn vier jaar of langer werkloos. Jaren heeft de overheid zich nauwelijks over hen ontfermd. Arbeidsmarktspecialisten zeggen dat zodra iemand zes maand zonder werk is, hij contact verliest met de werksfeer. Hij organiseert zijn privé-leven zo dat werk alleen nog maar verstorend is. Kan je nagaan wat het betekent om vier jaar en meer van die arbeidsmarkt weg te zijn.

Een harde kern van werklozen heeft sociale aanpassingsproblemen: asociaal gedrag, drankmisbruik, disciplineproblemen enzovoort. Gespecialiseerde begeleidingsorganisaties beweren dat je die harde kern eerst moet bijbrengen dat ze ‘s morgens om 9 uur moeten beginnen en dat ze dus om half acht moeten opstaan en de avond ervoor niet tot 3 uur in het café moeten hangen.

Een clichébeeld van de werkloosheid? Misschien wel, maar voor een deel een juist beeld. Hoe juist? Het is beschamend dat we dat niet echt in detail weten, ondanks het leger arbeidssociologen aan onze universiteiten. Fraude onder werklozen, de niet-bereidheid tot werk, attitudeproblemen, … Het zijn vaak taboeonderwerpen. Jammer. Het zou het beleid veel vooruithelpen.

Onder de huidige werklozen zit een verloren generatie. Die terughalen naar de reguliere arbeidsmarkt is moeilijk tot onmogelijk. Wat niet betekent dat de overheid ze aan hun lot moet overlaten. Sociale-economieprojecten kunnen zorgen voor een voorzichtige herintegratie.

Activering van de werklozen is noodzakelijk om een nieuwe verloren generatie te vermijden. Maar dat lost allemaal het probleem van onze werkgevers niet op. Vorige week las u in Trends al een pleidooi (in de Intro) om de grenzen open te zetten voor werknemers uit de nieuwe EU-landen (met uitzondering van de twee jongste nieuwelingen, Bulgarije en Roemenië).

Onder allochtone werklozen zijn er ook zeker nog mogelijkheden. Een betere taalkennis, een aangepastere opleiding en minder pleinvrees bij werkgevers kan wonderen doen. Maar het meeste heil mag toch worden verwacht van de mensen die vandaag niet actief zijn. Die moeten we overtuigen om voor het eerst op de arbeidsmarkt te komen of om ze weer te betreden (vrouwen nadat ze kinderen hebben opgevoed, ouderen). De jongste jaren worden de meeste vacatures al ingevuld door nieuwkomers. De overheid moet hiervoor een actief beleid voeren.

Guido Muelenaer