WELKOM IN MELCHIZEDEK

In Het enige eiland, het recentste verhaal van Suske en Wiske dat op dit ogenblik in een aantal kranten loopt, dreigt een boef vanaf een totnogtoe onbekend eiland via Internet alle computersystemen ter wereld in de war te sturen. Onze striphelden gaan inderdaad mee met hun tijd. U kunt het zich voorstellen: als Suske gaat surfen op het Net, komt Lambik in zwempak met zijn surfplank aanzetten. Maar Jerommeke is intussen zo bijgeschoold dat hij kan worden ingeroepen om problemen met de computer te helpen oplossen.

Melchizedek.

Dat de fantasie van Studio Vandersteen nog niet ver genoeg gaat, bewijst het verhaal over Melchizedek in de Far Eastern Economic Review van 10 december 1998. Wie meer wil weten, kan zelf surfen naar www.melchizedek.com. Het eerste wat u dan ziet, is een vlag met een kruisbeeld, een jodenster en een kroontje binnen twee concentrische cirkels. Vervolgens leest u dat Melchizedek (‘Mal-khay-tzed-ek’) een “erkende kerkelijke en constitutionele soevereiniteit” is, geïnspireerd door de principes van Melchizedek (een Jeruzalemse hogepriester ten tijde van Abraham).

Melchizedek verwierf zijn eerste grondgebied vier jaar geleden (op 24 november 1994) door van het ‘obscure’ ( sic) Koninkrijk Polynesië het onbewoonde (en ook onbestaande) eilandje Karitane, 158.37° OL, 24.10° ZB te kopen. Daarnaast verwierf Melchizedek anderhalf jaar geleden voor 45 jaar de rechten op de eveneens onbewoonde Taongi Atol, 169° OL, 14.35° NB. Tenslotte claimt het Dominion of Melchizedek (DOM) een stuk van West-Antarctica en twee onbewoonde eilanden van Colombia en Frankrijk. De website vermeldt ook dat in maart 1994, dus voordat het enig grondgebied bezat, een verdrag werd gesloten met het 1 miljoen tellende, in de Karpaten wonende Rutheense volk. Het zal u dan ook niet verbazen dat de officiële talen van Melchizedek Engels, Hebreeuws en Rutheens zijn.

DOLLAR.

Allemaal leuk, denkt u wellicht. Op het Internet zijn wel meer geintjes te vinden. Maar het verhaal is minder onschuldig. Het DOM claimt een transnationale natie te zijn die onder meer alle vrijheidslievende en verdukte mannen en vrouwen van deze planeet wil verenigen. Daartoe stelt het zijn staatsburgerschap ter beschikking aan alle vluchtelingen en staatslozen en allen die zich ernstig verbinden tot de zaak van de mensenrechten. Daartoe moet men via Visa of Mastercard in één keer 1500 dollar storten, gevolgd door maandelijkse stortingen van 500 dollar tot een totaal van 10.000 dollar. Voorts kan men aan de Universiteit van Melchizedek studeren tegen 500 dollar, plus 400 dollar per module in de verschillende studierichtingen. Ook kent het DOM een World Wide Stock Exchange, waar men ondernemingen kan laten registreren en verhandelen.

WAARDELOOS.

De DOM-website geeft overigens toe dat Melchizedek maar door een beperkt aantal landen wordt erkend. Erg veel aan de hand kan er dus niet zijn, denken u en ik. Je moet wel erg naïef zijn om met zo’n obscure autoriteit in zee te gaan. Toch blijkt volgens de Far Eastern al meer dan een miljoen dollar naar de bankrekeningen van Melchizedek te zijn gevloeid. Vooral onder Filipijnse, Chinese en Bengaalse arbeiders blijken de nodige gedupeerden gemiddeld 3500 dollar betaald te hebben voor waardeloze DOM-papieren. Sommigen hebben zelfs tot het tienvoudige neergeteld voor een overheidsbaan in dit low cost, tax free paradise.

INTERMEDIATIE.

Verhalen als dit helpen begrijpen waarom het aantal intermediairs op Internet voortdurend toeneemt. Dit terwijl heel wat deskundigen op het vlak van electronic commerce al jaren verkondigen dat informatie- en communicatietechnologie in de richting van desintermediatie werkt: het verdwijnen van tussenschakels in de handel. Ook de Financial Times wijdde de voorbije maanden een artikelenreeks aan deze thematiek. Daarin geregeld hetzelfde desintermediatie-verhaal, maar meestal met de kanttekening dat de tendens intussen (voorlopig?) de andere kant op gaat. Na de browsers die hielpen het Internet te ontsluiten, zien we dan ook steeds meer portals, ‘toegangspoorten’, ontstaan die de Internet-markt doorzichtiger maken en – wellicht nog belangrijker – in zekere mate ook aan kwaliteitsborging doen.

ONDOORZICHTIG.

Vroeger vorig jaar stelde Wilfred Dolfsma van de vakgroep kunst- en cultuurwetenschap van de Rotterdamse Universiteit in het Nederlandse economenblad ESB (19 juni 1998) al dat met name voor dat laatste intermediairs op het Internet een belangrijke functie vervullen. Want in tegenstelling tot wat veelal beweerd wordt, maakt Internet de markt niet doorzichtiger, integendeel. Bovendien moet ook wie op het Net handel wil drijven, goed uitkijken. In Groningen heb ik een Amerikaanse medewerker die dat haarfijn kan uitleggen. Via een aantal technische trucs kunnen intermediairs ondernemingen die stroomafwaarts aan hun ‘portaal’ gekoppeld zijn, de indruk geven dat hun site via hen druk wordt bezocht, terwijl dit in het geheel niet het geval is. Die laten ze dan naar rato van deze fictie betalen…

Het is tegelijk fascinerend en beangstigend te merken hoe meestal precies dezelfde technologie zowel gebruiksgemak, fraude als het verspreiden van virussen mogelijk maakt. En zoals in Melchizedek is de realiteit waarin vragers en aanbieders op deze wijze verstrikt dreigen te raken virtueel; het geld dat ze kwijtraken is reëel.

Dr. Dany Jacobs is hoogleraar strategisch management aan de Rijksuniversiteit Groningen en associate dean van TSM Business School, het gemeenschappelijk managementinstituut van de universiteiten van Eindhoven, Groningen en Twente in Enschede.

Dany Jacobs