Weerklank in het oosten

In nog geen halve eeuw tijd groeide de Limburgse familiale Echo Groep uit tot Europees marktleider in geprefabriceerde vloerelementen. Op 13 juni opent Echo een spanbetonfabriek in de ex-DDR. De Limburgse familie Cuyvers leert Duitsland bouwen met nieuwe technieken.

Vockerode (Oost-Duitsland).

“Stalen zenuwen moet je hebben als je met Oost-Europeanen in zee gaat,” zucht Harry Meyer. Toch monkelt de technisch directeur van Echo Engineering tevreden. Ondanks de strenge winter tot begin april vroor het dat het kraakte in deelstaat Saksen-Anhalt is zijn team met behulp van lokale en Limburgse onderaannemers erin geslaagd op acht maanden tijd een nieuwe spanbetonfabriek met een capaciteit van 250.000 m² per jaar te bouwen. Een investering van 300 miljoen frank.

Harry Meyer : “Op bepaalde ogenblikken moesten onze mannen in een open hal bij buitentemperaturen van -21C elektriciteitsleidingen leggen en machines monteren. Een huzarenstuk.” Maar het verkrijgen van de nodige vergunningen vormde toch de grootste moeilijkheid, vervolgt de projectleider : “In het begin verzetten de groenen, die mee in de deelregering zetelen, zich tegen ons plan. De site bevindt zich namelijk midden in een beschermd natuurgebied van het Wörlitzer Park, tussen Halle en Leipzig. Nochtans schaden we de natuur niet, zeker niet in vergelijking met de oude steenkoolcentrale, die hier tot 10 oktober ’94 jaarlijks 30.000 ton vliegas de lucht injoeg. Uiteindelijk koppelden de groenen hun jawoord aan het lot van… een ooievaar die zich op het terrein had genesteld. Als wij de elektriciteitspaal met het nest zonder problemen 30 meter verder konden verhuizen langs de Elbe, mochten we bouwen. Zo gezegd, zo gedaan. De vogel zag dat het goed was, bleef de hele bouwperiode rustig zitten en kreeg deze lente zelfs jongen.”

Vandaag draaien in de fabriekshal tien productiebanen van 120 meter welfsels op proef. De kwaliteit van de eerste vloerelementen ziet er zeer goed uit. En de vraag in de Neue Länder groeit. Op donderdag 13 juni ’96 wordt de fabriek officieel geopend. De plannen voor een tweede hal liggen klaar (investering van 400 miljoen frank), maar de beslissing valt pas na de zomer, wanneer de eerste resultaten van Vockerode bekend zijn. De Limburgse echo vindt duidelijk weerklank in Oost-Europa.

WIE & WAT IS ECHO ?

In ’50 start Eduard Cuyvers (vandaag 72 j.), uitbater van een zandgroeve in HOuthalen, met een atelier voor de fabricage van betonproducten : ECHO. Vier jaar later legt deze zoon van een Kempische landbouwer, die overdag nog in de mijn van Winterslag werkte, zich toe op geprefabriceerde vloerelementen in gewapend beton. Een schot in de roos. Op nog geen halve eeuw tijd groeit zijn bedrijf uit tot een Europese marktleider (samen met het Finse Partek).

De hoofdzetel van de groep is gevestigd aan de Donderslagweg, vlak naast de Houthalense Hengelhoeve. Met een tussenstap in Heusden, waar tijdelijk een mijnstort wordt uitgebaat (deze activiteit is inmiddels stopgezet) vindt in ’72 de eerste, echte overname plaats : Ward in Genk. Uit de terril van Zwartberg wint het bedrijf tot ’82 rode schiste (afval van verbrande mijnsteen), bijzonder geschikt voor siergrind of betontoeslagstof. Daarna schakelt deze dochter van de Echo Groep over op de recuperatie van steenkool en de ontginning van zand plus grind (250.000 ton per jaar).

In ’75 wordt Trilco uit Hemiksem overgenomen (2 miljoen m² gewapend beton per jaar). Daarmee breidt de familie Cuyvers haar actiegebied uit naar het noordwesten van het land. Drie jaar later zetten de Limburgse ondernemers vader Eduard en zijn vier zonen Karel, Johan, Marc en Ivo hun eerste stappen in het buitenland : Echolux (950.000 m² per jaar) in Esch-sur-Alzette in het groothertogdom Luxemburg. (Zoon Karel zit sinds ’86 niet meer in de groep, hij is met La Scala actief in de kledingsector.)

In de jaren tachtig waagt Echo een sprong naar Zuid-Afrika, maar het verkoopt zijn lokale fabriek aan het eind van dat decennium, wanneer het politieke klimaat er wat te heet wordt, aan de Zuid-Afrikaanse manager, Peter Lord. Ondertussen is de politieke en economische rust in dat land min of meer weergekeerd en kijken de gebroeders Cuyvers met wat spijt in ‘t hart terug op de gemiste kans. Maar pionier Eduard is, ondanks zijn leeftijd, alweer ter plekke. Sinds ’95 verblijft de pater familias van de groep hij is nog altijd voorzitter van de raad van bestuur het grootste deel van het jaar in de buurt van Johannesburg, waar hij een zand- en grindgroeve uitbaat.

Aangezien de stichter van in het begin zijn eigen technologie heeft ontwikkeld en verfijnd, is langzaamaan de idee gerijpt de zelf gebouwde productiemachines ook te gaan commercialiseren. Zo ontstaat in ’90 Echo Engineering, dat niet alleen aan de eigen zusterbedrijven maar ook aan de concurrentie installaties verkoopt. Marc Cuyvers, gedelegeerd bestuurder van Echo en Echolux : “Aangezien de geprefabriceerde vloerelementen in beton internationaal nog geen universele constructiemethode zijn, hebben wij er alle belang bij dat de kwaliteit van de producten zo goed mogelijk is. Anders komt het materiaal in een slecht daglicht te staan en leiden wij daar als marktleider mee schade van. Concurrentie kan je toch nooit tegenhouden. Daarom geven wij de voorkeur aan samenwerking met de collega’s om en bloc het marktaandeel van onze welfsels te verhogen. Goede apparatuur is daarbij een conditio sine qua non.”

TREK NAAR HET OOSTEN.

Na de bouwcrisis begint de tweede expansiegolf. In ’90 koopt het familiebedrijf de Betonwerkerij van Harelbeke, nu Nerva genaamd. Sindsdien fabriceert Nerva waarvan Ivo Cuyvers de leiding heeft voorgespannen vloerelementen met gladde onderzijde voor de utilitaire bouwmarkt (kantoren) in West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Noord-Frankrijk.

In ’94 bouwt Echo in eigen beheer een nieuwe, geïnformatiseerde betoncentrale in Houthalen met slibinstallatie en overdekte grondstoffenbunker. Communicatieverantwoordelijke Eddy Kellens : “Bij deze investering van 125 miljoen frank staat het milieu centraal. Zo is de hele hal afgewerkt met geluidsisolerende bekleding. Een recyclage-eenheid verwerkt het zaagslib van de productie in het nieuw beton. Bovendien brengen we 40.000 m3 water, dat door eigen putten wordt opgepompt, opnieuw in productie.”

Vervolgens trekt de Echo Groep in het zog van de internationale aannemerij naar het oosten en vestigt zich in de buurt van Berlijn, de grootste bouwput van Europa (zie Trends van 21 maart ’96). Eerst wordt een verkoopkantoor opgericht in Bergheim (bij Keulen). En volgende maand start de nieuwe productie-eenheid in Vockerode. Projectleider Harry Meyer : “In de zomer van ’93 kregen wij de vraag van Ewald Endris, gedelegeerd bestuurder van de West-Duitse bouwonderneming Deisen uit Boppard (bij Koblenz), om een offerte te maken voor de bouw van een spanbetonfabriek in Cottbus bij de Poolse grens in de ex-DDR. Later verhuisde de geplande site naar de oude elektriciteitscentrale van de Vereinigte Energiewerke (VEAG) langs de Elbe in Vockerode bij Halle.”

Ivo Cuyvers, productieverantwoordelijke van de groep : “Toen ze ons uit financiële overwegingen vroegen om mee in het project te stappen, moesten we niet lang aarzelen. Reeds na de val van de Berlijnse Muur had de raad van bestuur beslist te gaan investeren in de Neue Länder. Na enig onderhandelen besloten we, conform onze groepsfilosofie, een meerderheidsparticipatie van 70 % in Elbe Spannbetonwerke te nemen. De locatie is ideaal. Binnen een straal van 30 km zijn alle grondstoffen zand, grind en cement beschikbaar. Bovendien ligt de fabriek op nog geen 500 meter van de autoweg tussen Leipzig en Magdeburg, een kleine 100 km van Berlijn.”

Als nu de plannen om een gedeelte van Expo 2000 in Hannover te decentraliseren o.a. naar de VEAG-centrale in Vockerode doorgaan, zit de Vlaamse groep helemaal op rozen. Harry Meyer : “Ook het feit om samen met een Duitse partner in zee te gaan, is een voordeel. Zonder die lokale verankering is succes bij onze oosterburen met hun conservatieve en protectionistische bouwmarkt quasi uitgesloten.”

Marc Cuyvers, gedelegeerd bestuurder van Elbe Spannbetonwerke : “Wij volgen de evolutie in Oost-Duitsland al enige tijd. Uit schrik voor de weerbots na de euforie hebben wij echter eerst de kat uit de boom gekeken en gewacht tot zich een opportuniteit voordeed. In het begin hadden de Neue Länder vooral nood aan infrastructuur. De particuliere bouw en de utiliteitsbouw komen nu pas goed op dreef. Het potentieel bij onze oosterburen is gigantisch. De vraag overtreft het aanbod. Bovendien dekt het spanbeton alle producenten tezamen er momenteel nog geen 5 % van de markt ( nvdr. – particuliere woningen in België hebben voor 60 % vloerelementen, waarvan 95 % in gewapend beton). Wij moeten de Duitse bouwheren kunnen overtuigen dat zij er alle belang bij hebben hun vloeren met onze prefabelementen te leggen. Dat is goedkoper en gaat sneller. Bovendien vermijd je verloren bekistingen, zoals in de klassieke methode van stortbeton.”

In Duitsland realiseert de Echo Groep nu al zo’n 10 % van haar omzet, goed voor 300.000 m² welfsels per jaar. Dit jaar rekent Cuyvers op de verkoop van 110.000 m² welfsels in de ex-DDR (goed voor 110 miljoen frank). En tegen de eeuwwisseling hoopt het Limburgs familiebedrijf zijn Duitse omzet te verviervoudigen.

ERIC POMPEN

HARRY MEYER (PROJECTLEIDER ELBE SPANNBETONWERKE) Het Echo-team overwon vergunningsperikelen en extreme koude om tien nieuwe productiebanen voor spanbetonnen welfsels te bouwen in Vockerode (ex-DDR).

DEZE OOIEVAAR BESLISTE OVER DE BOUWVERGUNNING De ooievaar werd verhuisd, en zag dat het goed was. De vergunning kwam er.

MARC EN IVO CUYVERS (ECHO GROEP) De Limburgse familiale groep investeert 300 miljoen frank in Oost-Duitsland.