Wat managers leren van veldslagen

Niet helemaal onterecht wordt België het slagveld van Europa genoemd. Uit die ellende kunnen managers inzicht in tactiek en strategie leren.

Het is nog steeds hip om strategische managementinzichten te willen puren uit de verrichtingen van exotische filosofen zoals Sun Tzu. Toch moeten we niet zo ver van huis om waardevolle lessen in tactiek en strategie te krijgen. De mijnenslag van Mesen uit de Eerste Wereldoorlog, bijvoorbeeld, is een leerrijke gebeurtenis voor managers. De lessen zelf kunnen we afleiden uit Slagveld van Europa van Marc Gevaert, een robuuste geschiedenis van duizend jaar oorlog in onze contreien.

In 1916 begon het Britse leger ondergrondse gangen te graven onder de Duitse stellingen bij Mesen. Ondanks het feit dat de constructies klaar waren, werd beslist om pas vele maanden later de ladingen tot ontploffing te brengen. Een moderne toepassing vinden we bij de real optionsbenadering: het (voorlopig) niet gebruiken van een mogelijkheid is veel waard. Essentieel is geduldig te wachten tot het geschikte moment.

Marc Gevaert schrijft dat Herbert Plumer, bevelhebber van het tweede Britse leger en bewaker van de saillant van Ieper “elke morzel grond en elke kuil in zijn sector kende.” Vandaag moeten topmanagers vooral charisma hebben. Misschien is het zinvol te vragen of vakkennis niet veel belangrijker is.

Ondanks het feit dat de mijnenslag een succes was, werd Plumer vervangen door generaal Gough, die niet de minste ervaring met het terrein om Ieper had. Het tweede deel van de derde slag om Ieper werd dan ook een fiasco. Mede door de stromende regen liepen de Britse aanvallen vast in de modder. Een moderne benadering is dat toeval en externe factoren altijd een grote rol spelen bij de uitvoering van een plan.

Keren we nog even terug naar de mijnenslag van Mesen van juni 1917. De echte verantwoordelijke voor het graven van de ondergrondse gangen was een niet-militair. De man had een enorme expertise en gebruikte voor het graven heel wat (ex-) mijnwerkers. Een moderne toepassing vinden we bij bedrijven die over de grenzen van het bedrijf moeten leren heen kijken. De verantwoordelijke van de succesvolle operatie was overigens nors, gefrustreerd en hij haatte het leger. Toch voerde hij zijn taak perfect uit. Misschien werpt dat wel een ander licht op de stelling dat iedereen blij en opgewekt door het (bedrijfs)leven moet gaan.

Marc Gevaert, Slagveld van Europa – Duizend jaar oorlog in de Zuidelijke Nederlanden. Globe, 437 blz., 24,90 euro.

Thierry Debels