WAPENDRACHT VERSUS MISDAAD

More Guns, Less Crime, zo luidt de titel van het boek dat John Lott Jr. eerder dit jaar publiceerde. De ondertitel nuanceert iets meer: UnderstandingCrime and Gun Control Laws. Tot voor enkele weken kon deze discussie worden afgedaan als typisch Amerikaans. Sinds de gebeurtenissen in Duffel en Harelbeke laait de discussie over criminaliteit, zelfverdediging en wapendracht en -gebruik ook bij ons hoog op. Krijgt nuchtere analyse daarbij altijd de plaats die ze verdient?

John Lott (41) is met dit boek inzake onderzoek rond misdaad niet aan zijn proefstuk toe. Na zijn opleiding als econoom aan de University of California at Los Angeles doceerde hij onder meer aan de Wharton School van de University of Pennsylvania en aan de University of Chicago. Economische analyse van het fenomeen misdaad vormde telkens zijn belangrijkste researchactiviteit. Vandaag behoort hij als hoogleraar tot de rechtsfaculteit van Yale University. In de jaren 1988-89 werkte hij als hoofdeconoom voor de United States Sentencing Commission die een aantal ingrijpende wijzigingen in het Amerikaanse strafrecht adviseerde.

“De Amerikaanse cultuur is een wapencultuur”, zo klinkt de eerste zin, verwijzend naar de bijna 250 miljoen wapens die in de VS circuleren. De vraag rijst of er over wapenbezit en criminaliteit vanuit economische analyse iets zinnigs te zeggen valt. Ja, zo argumenteert John Lott, die ervan uitgaat dat zelfs misdadigers een minimum aan rationaliteit aan de dag leggen bij de uitvoering van hun acties. Lott concentreert zich volledig op het effect van verborgen wapenbezit, d.w.z. de crimineel heeft geen zekerheid of zijn slachtoffer al dan niet een vuurwapen kan bovenhalen. Dit gegeven verhoogt – in hoofde van de misdadiger – de prijs verbonden aan het begaan van de misdaad, werkt afschrikkend en leidt dus tot vermindering van de criminaliteit.

Deze redenering klinkt mooi op papier maar lijkt, zeker voor Europese ogen en oren, weinig relevant voor de dagelijkse realiteit inzake criminaliteit. Om één en ander empirisch te toetsen, dook Lott in de monumentale gegevensbank van het FBI omtrent alle soorten misdaden begaan in de 3054 departementen (“counties”) die de VS tellen en dit voor de periode 1977-1994. Deze cijferreeks omvat dus ook het begin van de algemene trend tot een dalende misdaad, die zich in de VS sinds het begin van de jaren negentig begon door te zetten.

Op basis van uitvoerig statistisch en econometrisch onderzoek komt Lott tot de conclusie dat er inderdaad een omgekeerd verband bestaat tussen misdaad en verborgen wapendracht. Hoe makkelijker het is voor mensen (zonder noemenswaardig strafblad en zonder verleden van ernstige, psychologische onevenwichten) om vuurwapens te kunnen dragen, hoe lager de misdadigheid. Merk op dat het er niet in de eerste plaats om gaat dat mensen effectief met meer verborgen vuurwapens gaan rondlopen, maar dat criminelen beseffen dat de kans op een slachtoffer te stuiten dat hen plots in de loop van een wapen doet kijken, toeneemt.

Het boek van Lott krioelt van de cijfers. Een van zijn meest merkwaardige berekeningen leidt tot een al even merkwaardige conclusie. Alleen al voor het jaar 1992 zou het aantal moorden en verkrachtingen in de VS – respectievelijk 1500 en 4000 eenheden – lager zijn geweest indien overal een liberale wet inzake verborgen wapendracht van kracht geweest zou zijn. Lott relateert eveneens de hoge misdaad in de grote Amerikaanse steden aan dit fenomeen. Deze stedelijke gebieden leggen immers de strengste voorwaarden op inzake verborgen wapenbezit door “normale” burgers. Voorts concludeert hij dat vooral misdaden tegenover vrouwen drastisch afnemen zodra verborgen wapenbezit makkelijker wordt.

Toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. Er blijkt namelijk ook substitutie op te treden in het misdadigersgedrag. Zo nemen bij verhoogd verborgen wapenbezit het aantal inbraken sterk af, terwijl het aantal autodiefstallen toeneemt. “Dit heeft alles te maken”, aldus Lott, “met het feit dat bij inbraken de kans op een oog-in-oog-situatie veel groter is dan bij autodiefstallen.” Maar zelfs rekening houdend met deze substitutie-effecten, bestaat er in hoofde van Lott niet de minste twijfel over dat verdere liberalisering van verborgen wapenbezit een zeer efficiënt instrument is in de strijd tegen de misdaad.

J. Lott jr., ‘More Guns, Less Crime’, University of Chicago Press, 1999.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content