Wachten is geen optie voor Adecco

Wereldmarktleider Adecco wacht niet tot de storm op de uitzendmarkt over is om diepgaande veranderingen door te voeren. CEO Patrick De Maeseneire kiest voor besparingen, mikt op overnames en posteert een paar Belgische oudgedienden van de sector op topfuncties.

Toen Patrick De Maeseneire op 1 juni aantrad als CEO van Adecco, kreeg de uitzendsector rake klappen. Ook de wereldmarktleider bleef niet van onheil gespaard: de economische recessie joeg de cijfers diep in het rood. De eerste negatieve signalen kwamen al in het vierde kwartaal van 2008 toen Adecco zijn eerste kwartaalverlies (-22 miljoen euro) leed in zeven jaar. Meteen lag de nettowinst voor 2008 met 495 miljoen euro een stuk lager dan het jaar voordien (735 miljoen euro). De omzet daalde vorig jaar met 5 procent tot 20 miljard euro.

Ook dit jaar moet de uitzendsector harde noten kraken. In het eerste kwartaal van 2009 haalde Adecco weliswaar nog een nettowinst van 23 miljoen euro, maar in het tweede kwartaal werd 221 miljoen euro verloren. De waardeverminderingen van activa, onder andere in Duitsland, waren hoger dan verwacht en de herstructureringskosten liepen op tot 54 miljoen euro in plaats van de voorspelde 12 miljoen. De kwartaalomzet daalde met 31 procent tot 3,6 miljard euro.

Adecco voerde diepgaande herstructureringen door. In de tweede jaarhelft wordt 40 miljoen euro bespaard. CEO Patrick De Maeseneire ziet geen andere optie dan nog te besparen. “We hebben onze kosten met 21 procent teruggebracht en het bedrijf telt na één jaar 7500 mensen minder.” Wat opvalt, is dat de terugval niet in alle landen of regio’s dezelfde is. De Benelux-cijfers zijn minder indrukwekkend dan de omzetdaling in andere landen zoals Duitsland (-44 %), Italië (-48 %) of Spanje (-42 %).

De omzet in de Benelux daalde in het tweede kwartaal met 27 procent; het operationele kwartaalverlies was 10 miljoen euro. In België werden 150 banen geschrapt, er blijven er nog 615 over. De Maeseneire: “De activiteiten van Adecco België zijn gedaald in de lijn van de markt. Niet beter, niet slechter. Ik ben daar niet blij om, maar het is zo. De zwaarste klappen hebben we eerst in Italië en Spanje gekregen. Daarna volgde onder andere Duitsland, waar we zwaar geraakt zijn door de crisis in de auto-industrie. Japan heeft lang standgehouden, maar komt nu onder druk. Waar we veel industriële profielen plaatsen, zijn we het eerst en het zwaarst geraakt.”

Kiezen voor marge

Adecco haalt een groot deel van zijn omzet uit het plaatsen van algemene uitzendkrachten ( general staffing) in de industrie (55 procent van de omzet) en klassieke bediende-uitzendkrachten (22 procent). Maar Adecco is ook actief in het meer gespecialiseerde professional staffing (hogere financiële profielen zoals accountants, IT-specialisten en diensten als outplacement en interim-management). Daarin scoort Adecco echter minder sterk dan het gemiddelde van de sector. De verhouding tussen algemene uitzendarbeid en gespecialiseerde profielen is in de uitzendsector 67/33 procent, bij Adecco is dat ongeveer 80/20. “Adecco is ondertussen verankerd in professional staffing, maar wij willen verder gaan”, benadrukt De Maeseneire. Dat kan zowel organisch als via acquisities.

De CEO vindt de economisch moeilijke tijden niet het moment om concurrenten de loef af te steken met zeer kleine marges. De Maeseneire had die tactiek in België aan het einde van de jaren negentig succesvol toegepast toen hij als topman van Adecco Benelux marktaandeel wist te verwerven door zwaar op de prijs te spelen. Maar dat is nu geen optie. “Hetzelfde doen, is geen kunst. In een dalende markt wordt soms paniekerig gereageerd. Destijds waren we in België het nummer vijf en mijn opdracht was duidelijk: groeien. Dat hebben we ook gedaan en we werden nummer twee in drie jaar. Nu kijk ik naar Adecco wereldwijd. Wij zijn wereldmarktleider en wij gaan onze services niet degraderen met lage prijzen, integendeel. Als ik moet kiezen tussen marge en omzet, dan kies ik voor marge.”

Groeien kan nog

De Maeseneire ziet de vraag naar flexibele arbeid al jaren stijgen. De penetratiegraad van uitzendarbeid (het percentage uitzendkrachten op een bepaalde dag aan het werk ten opzichte van de beroepsbevolking) in Europa is gestegen van 1,5 procent in 2000 naar gemiddeld 2 procent vandaag. Wel zijn er enorme verschillen tussen landen: in Groot-Brittannië is de penetratiegraad nu al 4,8 procent, in België 2,2 procent, maar in Spanje en Italië blijft die rond 1 procent draaien. “Er is geen enkele reden waarom niet alle landen in de richting van Groot-Brittannië kunnen evolueren. Ik heb in mijn eerste drie maanden als CEO klanten bezocht overal ter wereld en ik hoorde telkens weer de vraag naar meer flexibiliteit. Enkel zo kunnen we de westerse economieën competitief houden.”

Adecco wil zich meer profileren als een speler die bedrijven en uitzendkrachten ( associates zoals ze het zelf noemen) tijdens lange periodes begeleiden. De Maeseneire: “We kunnen bedrijven helpen in elke fase met alle soorten van flexibele arbeid, vaste rekrutering op alle niveaus, training, outplacement en payrolling. Hetzelfde geldt voor de associates.”

De Maeseneire wil ook aandacht hebben voor het tekort aan hoger opgeleide arbeidskrachten dat eraan komt zodra de economische groei weer op kruissnelheid is. Het westen krijgt binnenkort te kampen met een gebrek aan opgeleide en ervaren mensen in engineering, IT en gezondheidszorg. De mobiliteit op de arbeidsmarkt zal ook toenemen. Met kantoren in meer dan zestig landen wil Adecco daarop inspelen. In Polen beschikt het uitzendbedrijf over een taleninstituut waardoor het al 3000 Polen naar Noorwegen kon brengen: vooral bouwvakkers en verpleegkundigen. Momenteel vult Adecco een vraag naar honderd apothekers in omdat Noorwegen met een tekort kampt.

Welke overnames?

Organische groei is één verhaal, groter worden door overnames een ander. Analisten speculeren volop over de overnameprooien. Onder andere de naam USG People, in België actief onder merknamen als Start People en Secretary Plus, viel al. De zwakke financiële positie en het vertrek van CEO Ron Icke maken van USG People een interessante prooi. Adecco wil geen namen noemen, al laten toplui doorschemeren dat USG niet uitgesloten is. Waarnemers blazen koud en warm over zo’n overname.

Adecco is nu de wereldmarktleider, gevolgd door Manpower. Randstad heeft zich na de overname van Vedior met een omzet van 17 miljard euro in 2008 aangesloten bij dat kopduo. Zegt een waarnemer: “Het is normaal dat Adecco als marktleider op zoek gaat naar opportuniteiten. Maar USG lijkt me geen ideale keuze. Adecco zal wellicht kiezen voor een groep die hogere profielen plaatst. Vedior is sterk in professional staffing, maar dat zit nu bij Randstad. Een mogelijk interessante prooi is Michael Page.” De Maeseneire benadrukt dat Adecco maximaal ongeveer 1 miljard euro wil spenderen aan acquisities. Ook de omvang van het bedrijf, de doelstellingen en de kwaliteit van het management zijn belangrijke criteria.

De acquisitie van het Britse Spring Group kan als een schot voor de boeg gezien worden. Al geeft De Maeseneire mee dat het eerder om een lokaal probleem ging dat een oplossing vereiste. “Tussen 2006 en 2008 verloren we bijna een derde van onze omzet in Groot-Brittannië. Zulke dingen gebeuren, maar je moet er wel iets aan kunnen doen. Met de overname van Spring willen we opnieuw schaalgrootte realiseren, en vooral over een goed managementteam beschikken. We hopen de overname af te ronden in oktober.” De overname zou 125 miljoen euro kosten, en daarmee wordt Adecco het nummer twee op de Britse uitzendmarkt.

Belg trekt Belgen aan

De positie van Adecco varieert sterk van land tot land. Het marktaandeel gaat van bijna 30 procent in Frankrijk tot 12 procent in Duitsland en 6 in Groot-Brittannië. In Frankrijk is Adecco duidelijk het nummer één, maar dat geldt bijvoorbeeld ook voor Duitsland met 12 procent marktaandeel. In België was Adecco tien jaar geleden onder De Maeseneire opgeklommen tot nummer twee. Nu moet het zowel Randstad als USG laten voorgaan. De Maeseneire legt uit dat Adecco België het zeer goed gedaan heeft tot 2007 – wat een topjaar was – maar dat het daarna wat minder was. Bovendien heeft Adecco in België later dan andere spelers ingespeeld op nieuwe markttrends zoals de dienstencheques. Het lokale management dacht die een kort leven beschoren zouden zijn. Een inschattingsfout, zo bleek.

De Maeseneire wil in alle landen sterke managementteams plaatsen. Vroeger werkte Adecco met clusters van landen zoals de Benelux en de Nordic-landen (Scandinavische markten). Daar wil hij vanaf. “Ik ga ervan uit dat een bedrijf zoals Adecco België leiden een voltijdse job is”, aldus De Maeseneire. “Door constructies als de Benelux hebben we teams en managers die hun tijd spreiden over twee landen. In de Benelux was dat een hoofdzakelijk Nederlands team dat uitstekend werk heeft geleverd in Nederland. In de Nordic-landen was dat vooral een Noors team. Adecco presteerde goed in Noorwegen en niet goed in de andere landen. Daarom geloof ik eerder in sterke lokale teams.”

De Maeseneire heeft een oudgediende van Adecco opnieuw binnengehaald als topman van Adecco België en Luxemburg. “Met Mark De Smedt trekken we iemand aan die Adecco zeer succesvol heeft geleid tot midden 2007”, zegt de topman van Adecco. “Veel mensen zijn toen vertrokken, gefrustreerd door de matrixorganisatie. Als countrymanager had je weinig te zeggen. Elke manager rapporteerde aan een lijnmanager in Zürich, die de lokale markt niet goed kende. Mensen als Mark keren terug omdat ze weten dat er met mij geen risico bestaat op complexe organisaties.”

Lokale verankering dus, maar, zegt De Maeseneire: “Ik kan niet alle zestig landen waar we actief zijn rechtstreeks aan mij laten rapporteren. Daarom komen er zones. Een van die zones omvat België, Nederland, Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken en de Baltische landen. Ze zal geleid worden door Alain Dehaze.” Na een internationale carrière bij onder andere ISS, was de Belg Alain Dehaze CEO van het uitzendbedrijf Creyf’s/Solvus. Hij bracht de integratie van Solvus binnen USG tot een goed einde. De Maeseneire: “Alain wordt ook lid van ons executive committee, en ik ben ontzettend blij dat we hem hebben kunnen binnenhalen.”

Opinie

Uitzendsector moet slim consolideren, blz. 8

Door Alain Mouton & Sjoukje Smedts

“Wij zijn wereldmarktleider

en wij gaan onze services niet degraderen met lage prijzen”