De zomervakantie begint over twee weken. Velen vragen zich af of een geplande reis naar het buitenland nog kan doorgaan. Anderen twijfelen of ze nog wel op reis willen. En nog anderen denken erover na om nu een reis te boeken of nog even af te wachten.
Voor de toeristische sector is het overduidelijk: het zomerseizoen moet zo goed als het kan worden gered. Momenteel bedraagt het omzetverlies van de Belgische reissector al meer dan 2 miljard euro. Volgens Koen van den Bosch, gedelegeerd bestuurder van de Vereniging van Vlaamse Reisbureaus (VVR), zijn de komende maanden bepalend voor de sector. Minister van Consumentenzaken Nathalie Muylle (CD&V) riep met een ministerieel besluit op 20 maart de coronategoedbon in het leven om de sector te helpen. Sommige reisorganisatoren dreigden over de kop te gaan als ze alle reizen die niet konden doorgaan, hadden moeten terugbetalen. Reizigers die een pakketreis hadden geboekt, met een vliegtuigreis en een hotelverblijf bijvoorbeeld, konden die gratis omboeken naar een ander moment of een tegoedbon krijgen. Het tegoed is twaalf maanden geldig. Als de consument de bon binnen het jaar niet gebruikt heeft, krijgt de touroperator maximaal zes maanden de tijd om het bedrag terug te betalen. De bon wordt gedekt door het Garantiefonds Reizen. Mocht de reisorganisatie in de tussentijd failliet gaan, dan krijgen de consumenten alsnog hun geld terug. Minister Muylle ligt wel onder vuur, omdat de tegoedbon in strijd is met Europese wetgeving. Europa vindt dat reizigers de keuze moeten krijgen tussen een terugbetaling of een voucher. Muylle verdedigt de voucher en wijst op de dekking van het Garantiefonds Reizen.
Sinds 15 juni mogen Belgen weer beperkt naar het buitenland reizen, zij het voorlopig enkel binnen Europa. Op de website van de federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken staan de recentste reisadviezen per land en de maatregelen die dat land neemt om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Buiten Europa reizen mag tot nader order niet. Reizen tegen het advies van de overheid in heeft consequenties. Zo vervalt de dekking van een reisbijstandsverzekering.
Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat ongeveer 60 procent van de bevolking opnieuw naar het buitenland wil reizen. “65-plussers verklaren dat ze liefst binnen Europa blijven”, zegt Van den Bosch. “Mensen die jonger zijn, hebben zin om te gaan en te staan waar het kan.” Omdat de Belgische grenzen weer zijn geopend, heeft minister Muylle beslist het systeem van de coronabon voorlopig niet te verlengen. Op 20 juni treedt het ministerieel besluit over de tegoedbon automatisch weer buiten werking.
Van dag tot dag
Het is niet omdat Belgen weer mogen reizen binnen Europa, dat ze ook overal welkom zijn. Onze buurlanden ontvangen Belgische toeristen zonder al te veel plichtplegingen. Ook Italië, Zweden, Zwitserland, Oostenrijk, Polen en Liechtenstein laten Belgen weer binnen zonder voorwaarden zoals een negatieve covid-19-test of de verplichting in quarantaine te gaan.
Maar de voorwaarden verschillen van land tot land en veranderen ook nog eens van dag tot dag. Op de website travellersonline.diplomatie.be kunt u zich inschrijven op een mailinglijst om nieuws over uw reisbestemming te krijgen. In Kroatië bijvoorbeeld volstaat het sinds kort om een boeking van een hotel te kunnen voorleggen. In Estland moet u na binnenkomst nog altijd veertien dagen in quarantaine. In Denemarken ziet het ernaar uit dat Belgen deze zomer helemaal niet welkom zijn als toerist. Ze mogen wel door het land rijden op weg naar een andere vakantiebestemming.
Is het verstandig nu al een reis te boeken? “Als je lang wacht, loop je het risico dat er geen plaats meer is”, zegt Britta Baeke van Travel Express Benelux. “Er zijn deze zomer minder vluchten en de hotels ontvangen minder gasten, om aan de veiligheidsmaatregelen te kunnen voldoen. Zeker voor een pakketreis zou ik het risico durven te nemen.” Mocht de reisorganisator de reis alsnog annuleren, dan heeft de reiziger recht op een terugbetaling of een voucher ter waarde van de reis.
We hebben het dan alleen over landen in de Europese Unie en de Schengenzone. Wie liever naar Thailand of Argentinië trekt, kan beter wachten. “Er is nog geen enkele duidelijkheid over verre bestemmingen. Ik betwijfel of dat zal lukken”, vervolgt Baeke. “Ik vermoed wel dat België en Europa corridors zullen maken met toeristische trekpleisters zoals Tunesië en Turkije. Zo kan het luchtruim worden geopend voor vliegtuigen uit onze streek.”
Schadevergoeding
Maar wat gebeurt er als uw luchtvaartmaatschappij uw vlucht na 15 juni annuleert? “Hoe dan ook is er het recht op de terugbetaling van het ticket, maar er kan ook een bijkomende compensatie zijn als je minder dan twee weken voor het vertrek verwittigd wordt”, zegt Simon November, de woordvoerder van Test-Aankoop. “De hoogte van die compensatie hangt onder meer af van de afstand van de vlucht.”
Volgens Test-Aankoop is het moeilijk te zeggen of consumenten die bijkomende compensatie ook echt krijgen, gezien de financieel moeilijke situatie waarin de luchtvaartmaatschappijen verkeren. “In de praktijk stellen we vast dat zelfs de terugbetalingen maar moeizaam gebeuren”, aldus November. “Vaak krijgen de mensen een voucher opgedrongen. Die hoeven ze niet aan te nemen. De terugbetaling is een recht.”
Toch bieden verschillende touroperators al reizen aan naar landen die nog niet gecommuniceerd hebben over de opening van hun grenzen. Als die geannuleerd moeten worden, zal de reisorganisator de consument mogelijk proberen af te schepen met een voucher of een omboeking naar een ander tijdstip. De regeling met de coronavouchers was echter tijdelijk. De reizigers kunnen in normale tijden de volledige terugbetaling eisen als een reis niet kan doorgaan.
“Die maatregel geldt alleen voor pakketreizen”, verduidelijkt Baeke. “Als je op eigen houtje een hotel boekt in een land dat de grenzen gesloten houdt voor Belgen, is de kans klein dat je je geld terugkrijgt. Een hotel in Indonesië bijvoorbeeld zal er geen rekening mee houden dat je het land niet in raakt.”
Voorschot betalen
De situatie is nog anders voor personen die een verre reis hebben gepland. Naast het voorschot dat ze eerder hebben betaald, komt nu vaak de vraag om het resterende saldo te voldoen. “Als de reis normaal kan doorgaan, moet je het saldo betalen”, zegt Simon November. “Je kunt enkel proberen te onderhandelen met de reisorganisatie om een voucher te krijgen voor het voorschot zonder het resterende saldo te betalen.”
Wie ervoor kiest niet te betalen, annuleert zijn vlucht. Het is nog maar de vraag of het voorschot dan wordt teruggestort. “Alle begrip voor reizigers die momenteel niet durven te betalen, omdat de toekomst onzeker is”, zegt Koen van den Bosch. “Maar zolang de vlucht niet door de touroperator zelf geannuleerd wordt, blijft het reiscontract bindend.” Als de organisator de reis alsnog annuleert, heeft de consument recht op de terugbetaling. Maar wat als de reis kan doorgaan, maar de schrik voor het coronavirus toch te groot is? “Angst volstaat nooit als reden om een reis te annuleren”, zegt November. “Wie dat toch doet, moet dat op eigen kosten doen.” Dat bevestigt Van den Bosch: “Een onveilig gevoel is geen geldige reden om een reis te annuleren.”
November ziet nog een andere reden waarvoor een reiziger zijn pakketreis kan annuleren mét recht op terugbetaling, namelijk als er zaken zijn die de aard van de reis veranderen. “De consument zal door de vingers moeten zien dat er in een hotel tafelbediening is in plaats van een buffet à volonté”, vindt November. “Maar als alle zwembaden gesloten zijn in een hotel dat zich als een zwemparadijs profileert, dan wordt het voor waterratten moeilijk om te genieten van de reis.”
Verse en gezuiverde lucht
De lucht in een vliegtuig wordt om de twee à drie minuten ververst. Verse lucht wordt via de motoren aangezogen, maar er wordt ook lucht gerecycleerd. De vuile lucht gaat door een HEPA-filter, die de meeste virusdeeltjes tegenhoudt. Die luchtverversing is het belangrijkste argument om vliegen met volle vliegtuigen weer toe te laten, maar het systeem is niet sluitend. Bijkomende veiligheidsmaatregelen zijn nodig.
“De Belgische overheid heeft samen met de Belgische luchtvaartsector – de luchthavens en de luchtvaartmaatschappijen – protocollen opgesteld voor een veilige heropstart. Op de luchthavens is bijvoorbeeld het dragen van mondmaskers verplicht, de afstandsregels moeten worden gerespecteerd en de luchthavenuitbaters moeten voldoende poetsen en ontsmetten”, zegt Thomas De Spiegelaere, de woordvoerder van de federale overheidsdienst Mobiliteit. Hij wijst erop dat luchtvaart een internationale sector is. De Europese luchtvaartorganisatie EASA heeft een charter opgesteld. De maatschappijen die dat charter ondertekenen, engageren zich om minstens de Europese protocollen voor een veilige heropstart te volgen. Zo moeten de passagiers mondmaskers dragen aan boord van het vliegtuig. Ze mogen ook niet langer dan dertig minuten in een stilstaand vliegtuig zonder luchtcirculatie worden gehouden, en moeten zo veel mogelijk in hun stoel blijven zitten. “De lidstaten mogen ook monitoren bij die maatschappijen”, voegt De Spiegelaere eraan toe.
Bij de ondertekenaars van het charter vinden we TUI Airlines Belgium en easyjet, maar niet Brussels Airlines. “Wij hebben het Europese charter niet ondertekend, omdat we deel uitmaken van een grote, internationale groep. Maar we hebben onze maatregelen er wel op gebaseerd”, reageert woordvoerster Wencke Lemmes-Pireaux. “We delen middelen om de handen te wassen en ontsmettende doekjes uit, en we boarden in fases.” Ze voegt eraan toe dat de lucht in de cabine dezelfde kwaliteit heeft als die in het operatiekwartier van een ziekenhuis. Zo’n operatiekwartier komt u voorlopig wel niet binnen zonder covid-19-test.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier