In de farmaceutische wereld is de weg van ‘schitterende ontdekking in het labo’ naar ‘succesvol medicijn op de markt’ ellenlang en peperduur. En alle insiders vertellen me dat die weg steeds langer, complexer en risicovoller wordt.
Ze vergeten echter al te gemakkelijk dat de weg al even moeizaam is in veel andere sectoren. Het is nog altijd wachten op de batterij die enkele maanden, niet enkele uren, de konijntjes doet trommelen, op totaal nieuwe weefsels die we niet meer moeten wassen, op de echt zelfreinigende oven, enzovoort.
Soms kan je de moeilijkheden verwachten. Als tiener was ik dol op sciencefiction. Centraal thema was bijna altijd intergalactisch reizen. Maar anno 2010 reizen we niet eens meer naar de maan, wegens te duur. Elke ingenieur zal u graag uitleggen dat de hoeveelheden energie die we nodig hebben om mensen te brengen en te laten overleven op Venus reusachtig groot zijn en iedereen weet dat iets bereiken op een lichtjaar verwijderd van de aarde onmogelijk is binnen de gekende wetten van de fysica.
De technologie die Vlaanderen meer dan tien jaar geleden in de ban hield was spraakherkenning. De demonstraties op Flanders Technology en de voordrachten van de grote profeet ter zake, Jo Lernout, hebben een generatie getekend. Helaas ook financieel.
En iedereen die nog gedacht had dat spraakherkenning wat later zou doorbreken, moet nu toegeven dat er iets aan de hand is. Toegegeven, er zijn enkele toepassingen bij callcenters, maar deze tekst tik ik netjes met mijn tien vingers op het klavier van mijn computer. Ik zoek veel op het internet, maar op geen enkel moment voert diezelfde computer met mij een intelligente dialoog.
Integendeel, als ik iets vraag over game theory in de economie, moet ik heel goed opletten dat ik wel bij speltheorie of John Nash (A beautiful mind) terechtkom en niet bij Grand Theft Auto IV. En nog steeds is het een gesukkel met de enkele spraaktoepassingen die mijn pad kruisen. Misschien is mijn uitspraak niet al te zuiver of mijn Engels te armtierig, maar als dat de verklaring zou zijn, dan geldt die wel voor 99 procent van de mensheid. Niet iedereen is Jan Becaus.
Waarom is de stap van demo naar bruikbaar en rendabel product toch zo groot? Ik denk dat de fundamentele reden is dat we hier te maken hebben met twee radicaal verschillende werelden. De ene is de wereld van de techneuten, de uitvinders. Zij kunnen onwaarschijnlijk knappe demo’s houden. Als die dan in handen komen van topverkopers à la Jo Lernout, dan bezwijken zelfs prinsen en eerste ministers, gouverneurs en professoren.
Maar de logica die daar geldt, is de logica van de studenten van groep T die de haast perfecte auto op zonne-energie maken, maar wel een die bij de eerste windstoot omverwaait. Marktlogica is een totaal andere logica dan uitvinderslogica. Daar heb je andere criteria zoals mode, tijdgeest, gebruiksgemak, elegantie enzovoort.
Het is heel weinigen gegeven de twee werelden tegelijk aan te voelen. In de farmaceutische wereld was Paul Janssen zo’n figuur, die tegelijk aanvoelde wat voor dokters en patiënten echt belangrijk was én de taal van de moleculen sprak. En iedereen denkt uiteraard spontaan aan Steve Jobs, showbeest, marktbespeler en toptechneut.
Het is echter zeer hard zoeken naar nog bekende namen. Ze zijn zeer schaars. En zelfs Steve Jobs heeft een reeks grote mislukkingen op zijn naam.
Hoe moeilijk die brug is, zien we als we spraakherkenning vergelijken met sms. Het eerste was een droom die een markt zocht. Eerst waren investeerders nodig. De markt zou wel volgen.
Sms was een toevallige hit. Het ontstond als een louter technisch gegeven door technici gebruikt om technische info door te sturen. Plots bleek er een waanzinnige markt voor. Heel vreemd, heel onverwacht, want we zouden naar een beeld- en gesproken cultuur gaan. Maar sms heeft wel de telecom van een financieel rampscenario gered. Sms is een cultureel onding, tot wanhoop van de taalpuriteinen en de sociologische visionairs. Maar het is goedkoop, eenvoudig en superefficiënt. Het werkt. De markt omhelst het, zoals de gps.
Dat moet alle beleidsmakers ervoor waarschuwen niet alle heil van innovatie te verwachten. Innovatie is moeilijk beheersbaar en moeilijk stuurbaar. Zonder innovatie geen moderne economie. Maar Mao wist het al: laat duizend bloemen bloeien. Maar het is helaas wat zoals de madeliefjes in mijn gras: dat ze hun kop weer zullen opsteken weet je zeker, maar je weet nooit waar.
DE AUTEUR DOCEERT MANAGEMENT AAN DE VLERICK LEUVEN GENT MANAGEMENT SCHOOL.
Marc Buelens
Marktlogica is een totaal andere logica dan uitvinderslogica.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier