Verleden en toekomst van de Arabische wereld

Alain Mouton
Alain Mouton Redacteur bij Trends

Waar draaien de Arabische revoluties op uit? Waarschijnlijk op zeer verschillende regimes van land tot land. Hier en daar kunnen we wel eens te maken hebben met een nieuwe dictatuur die nog erger is dan de vorige. De kans is reëel dat het radicale islamisme in een aantal landen de overhand haalt. Er zijn soorten islamisme en een aantal kan zich verzoenen met een democratisch regime. Turkije kan een voorbeeld zijn. Overigens, laten we niet vergeten dat het katholicisme lange tijd be-schouwd werd als incompatibel met de democratie.”

Deze optimistische, maar voorzichtige voorspelling van de gevolgen van de opstanden in Noord-Afrika en het Midden-Oosten is te lezen is Les 25 empires du désert van Pierre Moussa. Deze Fransman, zoon van een Egyptische vader, is geen specialist in geopolitiek of diplomaat. De 91-jarige Moussa is een oud-bankier. Als topman van Paribas verzette hij zich in 1981 tegen de massale nationaliseringen van de socialistische president François Mitterrand.

Dat de man nu een boek schrijft over het Nabije en het Midden-Oosten kan dus verwonderlijk zijn, maar dat is het niet. Moussa was jaren actief als directeur van het Afrikaanse departement van de Wereldbank. Veel Afrikaanse landen werden door de Wereldbank gefinancierd dankzij de bemiddeling van Moussa. De man hield er een blijvende fascinatie voor het continent aan over, zeker voor Noord-Afrika en voor een land als Egypte “dat toch een belangrijke bijdrage heeft geleverd tot onze beschaving”.

In Les 25 empires du désert komen niet alleen Afrikaanse landen als Egypte voor. Moussa trekt zijn verhaal open en neemt ook de landen van het Arabisch schiereiland onder de loep net als niet-Arabische moslimlanden als Turkije en Iran. Het boek was in eerste instantie opgezet als historisch overzicht van de invloed die landen hadden op de politiek en handel in de regio. Maar de recente gebeurtenissen in eerst Tunesië en later Egypte, Lybië en Syrië hebben Moussa ertoe aangezet ook de huidige situatie in de regio te analyseren.

In het historisch overzicht komen we te weten dat het Westen via Arabische handelaars kennis heeft gemaakt met producten als rijst, abrikoos, asperges en artisjok. Moussa wijst op de cruciale rol die moslimlanden gespeeld hebben in de wereldhandel. Tot West-Europa in de loop van de vijftiende eeuw de fakkel overnam. De invloed van de Arabische wereld taande, mede door het Osmaanse Rijk dat al snel vermolmd raakte. Gevolg is dat er vandaag in de hele regio maar één zeer modern land meer is: Israël.

“Israël heeft de voorbije jaren veel fouten gemaakt, maar het heeft een zeer succesvol landbouwsysteem en een moderne industrie ontwikkeld.” Dat Israelische monopolie ziet Moussa niet lang standhouden. Landen als Iran, en zeker Turkije, zullen op termijn het Israëlische welvaartsniveau bereiken. Turkije wordt volgens Moussa “een van de grote naties van de tweede helft van de 21ste eeuw.” Ook in Iran ziet hij veel potentieel, maar alles wat er in de regio gebeurt, hangt af van de impact van de Arabische revolutie.

Pierre Moussa, Les 25 empires du désert. Une histoire du Proche et du Moyen-Orient, Ed. Saint-Simon, 2011, 352 blz., 19 euro.

ALAIN MOUTON

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content