“Vergeet Irak, bibber om Pakistan”

Terwijl de ogen van de wereld op de Golfregio gericht zijn, kijkt Marvin Zonis van de University of Chicago met angst naar een andere stuk van de wereld. “Pakistan is een onderschat kruitvat.”

Iedereen heeft dezer dagen wel een mening over de dreigende oorlog in Irak. Marvin Zonis, docent aan de Graduate School of Business van de University of Chicago en adviseur van veel ondernemingen en regeringen, behoort tot het kleine kringetje van échte kenners van het wespennest dat het Midden-Oosten is.

TRENDS. De crisis in Irak houdt de hele wereld in zijn greep. Maar is dat land wel de grootste zorg?

MARVIS ZONIS (UNIVERSITY OF CHICAGO). “Ik zie vandaag zes bedreigingen voor de wereldvrede: Al Qaeda met zijn voortdurende aanslagdreigingen, Noord-Korea als supermarkt voor moordend wapentuig, het conflict tussen Israël en de Palestijnen, Pakistan, Iran als potentiële nucleaire macht, en Irak. De grootste bedreiging komt volgens mij van Pakistan, een land dat over nucleaire wapens beschikt en tegelijk naar een volledige politieke disintegratie evolueert. Pakistan is een erg onderschat kruitvat, zeker als je het sluimerende conflict met India mee in rekening neemt. Ik beschouw Irak als de kleinste van die zes bedreigingen.”

Ziet u nog een uitweg?

ZONIS. “Tegen eind maart zal de regering-Bush zich ervan verzekerd hebben dat er in de VN Veiligheidsraad geen veto komt tegen een nieuwe resolutie die groen licht geeft voor een militaire ingreep. Ik verwacht zeker geen veto van China of Rusland. De nieuwe leiders in China spitsen al hun aandacht toe op de verdere economische ontwikkeling van het land. Het laatste wat ze willen is politieke heibel met de Verenigde Staten. Finaal willen ook de Russen dat zeker vermijden. Zelfs de Fransen zullen bijdraaien. Ik merk trouwens dat president Jacques Chirac – in tegenstelling tot de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder – de militaire optie nooit heeft uitgesloten.”

Waarom moet het land per se aangevallen worden als het zo’n kleine bedreiging voor de vrede is?

ZONIS. “Ten eerste is er het simpele politieke feit Bush enorm gezichtsverlies zou lijden als hij de oorlog nu af zou blazen. Ten tweede heerst er grote onenigheid tussen Bush’ onmiddellijke medewerkers. Vice-president Dick Cheney kijkt vooral naar de olie. Veiligheidsadviseur Condoleezza Rice is geobsedeerd door massavernietigingswapens. Paul Wolfowitz, de nummer twee op het Pentagon, verkondigt als havik de bijna romantische theorie dat de eliminatie van Hoessein een democratiseringsproces in het hele Midden-Oosten op gang zal brengen. Een militair conflict lijkt de enige strategie die een brug kan slaan tussen die uiteenlopende opinies.”

Europese politici en de publieke opinie noemen dit een oorlog om olie. Terecht?

ZONIS. “Er gaat te veel aandacht naar olie. Als je malaria wil bestrijden, moet je proberen muggen te vernietigen, maar boven alles komt het er dan op aan om de moerassen droog te leggen. Met de bestrijding van terrorisme is het net zo. De Bush-administratie heeft groot gelijk als ze zonder genade optreedt tegen terroristen en er zoveel mogelijk zonder pardon elimineert. Maar nu stopt het hele verhaal daar, en dat zal op termijn nog meer tot conflictsituaties leiden. Kijk naar wat we in Afghanistan doen. Hamit Karzai is niet de president van Afghanistan maar van Kaboel. Buiten de hoofdstad ligt het jachterrein van Amerikanen en Britten om terroristen op te jagen, terwijl die al grotendeels veilig en wel in Pakistan zitten. We investeren onvoldoende in wederopbouw en natievorming. In Irak zal dat zich meer dan waarschijnlijk herhalen. Zo dreigen wij en de hele wereld in een helse spiraal terecht te komen. Economisch gezien vrees ik dan ook dat de onzekerheid ná de aanval op Irak veeleer zal toenemen dan afnemen.”

Johan Van Overtveldt [{ssquf}]

“Een militair conflict lijkt de enige strategie die een brug kan slaan tussen de uiteenlopende meningen binnen de entourage van Bush.”