Toen tien jaar geleden een politiek vluchteling uit Nepal bij Marc van Caster kwam aankloppen met de vraag om samen te werken, gaf hij hem het voordeel van de twijfel. De twee hebben een langdurige werkrelatie opgebouwd.
In 2016 vierde het Mechelse tapijtenhuis van Caster zijn tachtigste verjaardag. De grootouders van Marc van Caster stampten het in 1936 als meubelzaak uit de grond. Zijn vader vormde het bedrijf om tot een befaamde tapijtenhandel. “Sinds de jaren zestig werken we samen met ateliers in India, Nepal, Iran en Turkije voor de productie van klassieke oosterse tapijten”, vertelt Marc van Caster. “Toen mijn broer Jean-Louis en ik de zaak vijftien jaar geleden overnamen, hebben we onze focus langzaamaan verbreed. Daardoor werken we sinds een tiental jaar samen met professionele klanten zoals binnenhuisarchitecten en decorateurs.”
Daarnaast kunnen particulieren in de winkel in hartje Mechelen terecht voor tapijten van producenten zoals het Belgische B.I.C Carpets en de Duitse wereldtopper Jan Kath. Van Caster verkoopt ook eigen collecties.
Vakmanschap tonen
Tien jaar geleden kwam een politiek vluchteling uit Nepal bij Van Caster aankloppen met de vraag of hij tapijten voor hen mocht produceren. Marc van Caster gaf hem het voordeel van de twijfel. “Ik speelde al langer met het idee een eigen collectie op te starten. Ik wilde traditionele ambachten zoals het spinnen van de wol en het met de hand knopen van tapijten nieuw leven inblazen door ze te combineren met hedendaags design. Ook fair trade vond ik daarbij belangrijk. Toen Bhim hier kwam aankloppen, vielen die puzzelstukjes in elkaar”, vertelt Van Caster. “Ik had meteen een goed gevoel bij de ontmoeting. Ik voelde dat hij positief was ingesteld en dat ik hem kon vertrouwen. Ik vroeg hem enkele staaltjes van zijn vakmanschap te tonen. Zijn vrouw, die in de vallei van Kathmandu was achtergebleven om het atelier te runnen en voor hun vier kinderen te zorgen, vervaardigde die.”
Van Caster werkt nog altijd samen met het atelier. “Toen ik voor het eerst naar Nepal ging, hebben we de aansluitingen voor water en elektriciteit in orde gebracht en hebben we ervoor gezorgd dat de kinderen naar school konden. We hebben een correcte prijs per vierkante meter en per kwaliteit afgesproken. Hoe fijner het weefsel, hoe hoger het barema. De mensen in het atelier werken als zelfstandigen en regelen hun werk zelf. We stimuleren hen telkens ook door hen uit te dagen traditionele Tibetaanse motieven op een hedendaagse manier te herinterpreteren. Ondanks onze groei blijven we met 58 knopers een vrij klein atelier, maar doordat het ons atelier is, kunnen we beter dan bij een groothandel controleren wat er gebeurt.”
“Intussen is Bhim terug naar Nepal verhuisd, omdat hij er nu wel zijn boterham kan verdienen. Toen hij in 2006 vluchtte naar Leuven – waar een grote Nepalese gemeenschap woont – kon hij door de politieke chaos in zijn land niet genoeg verdienen om zijn familie te onderhouden. De familie is nu herenigd en de kinderen gaan naar de universiteit. Dat ze een beter leven hebben, heeft ook een invloed op de kwaliteit van onze productie.”
Externe designers
Marc van Caster voert ecologie hoog in het vaandel. “Voor onze Natural Textures-collectie gebruiken we wol van Tibetaanse schapen. Die is zwaarder, waardoor het materiaal zeer duurzaam is. Doordat de wol handmatig wordt gesponnen, is ze sterker. Ze is niet overal even dik, zodat verschillende schakeringen ontstaan. Er bestaan vier natuurlijke kleuren, waardoor we een diverse collectie kunnen aanbieden zonder de wol te verven. We kunnen nog extra variëren door de wol anders te verwerken of ze te combineren met brandnetelvezels. Door die te koken en daarna te spinnen verkrijg je een ijzersterke draad die het tapijt een heel andere uitstraling geeft. Zo kunnen we niet alleen stilistisch variëren, maar ook in prijs.”
Terwijl het atelier voor de traditionele technieken zorgt, is Marc van Caster verantwoordelijk voor het hedendaagse design. Meestal tekent hij de tapijten zelf. “Na mijn studie economie heeft mijn vader me een jaar op stage in Azië gestuurd om de technieken onder de knie te krijgen. Daarna werkte ik enkele maanden bij groothandelaars die tapijten in- en uitvoeren. Het pure ontwerpen heb ik zelf geleerd. Al was ik natuurlijk omgeven door goede leermeesters. Zo heb ik veel opgestoken van een Iraanse familie die prachtige Perzische tapijten maakte. De manier waarop ze natuurlijke pigmenten gebruikten en hun kleuren combineerden, getuigde van een enorm gevoel voor smaak”, vertelt Van Caster. “Want een ontwerp op papier of met de computer maken is één ding, je idee daarna in textiel uitdrukken, is een stuk complexer.”
Zes jaar geleden begon Marc van Caster ook samen te werken met designers. Het Belgische duo Cathérine Biasino en Marie Mees zijn de jongste ontwerpers in dat rijtje. “Het vraagt veel tijd om een project van a tot z uit te werken met een externe ontwerper, maar tegelijk inspireert en motiveert het me. Zo waren Cathérine en Marie onmiddellijk gewonnen voor de authenticiteit van onze materialen. Maar ze wilden graag met kleur werken. Die wens heeft me uitgedaagd om op zoek te gaan naar een atelier dat natuurlijke kleurstoffen produceert.”
Organische kleurstoffen
Intussen is de Indigo-collectie op de markt. “In de vallei van Kathmandu heb ik een kleine ververij ontdekt die uitsluitend met plantaardige producten werkt. Door het gebruik van die organische kleurstoffen vervuilen we de bodem niet, zoals de meeste andere producenten, die hun tapijten met chemische middelen kleuren. Consumenten zijn daar ook steeds gevoeliger voor. Samenwerken met die kleine ateliers is boeiend. Al houd ik er soms ook slapeloze nachten aan over. Anders dan in een fabriek staat de mens er veel meer centraal. Dus het gebeurt weleens dat een tapijt in de verkeerde kleur is geverfd, of tien centimeter te kort is. Dan moet je aan de klant uitleggen dat hij nog drie maanden langer op zijn tapijt moet wachten. Maar dat is gelukkig echt uitzonderlijk”, lacht Marc van Caster.
“Als we het hele verhaal over de collectie aan klanten uit de doeken doen, bekijken ze die vanuit een totaal ander perspectief. Ze hechten veel belang aan het ecologische aspect, de kwaliteit van de organische materialen en fair trade. Zelf ben ik trots dat we als Belgisch bedrijf in die man hebben geïnvesteerd. Wij hebben aan hem een prima partner overgehouden, en hij kon naar huis terugkeren bij zijn familie.”
ELIEN HAENTJENS, FOTOGRAFIE KRIS VAN EXEL
“Een ontwerp op papier of met de computer maken is één ding, je idee daarna in textiel uitdrukken, is een stuk complexer”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier