Van designlamp tot orthopedische toepassing

Materialise uit Haasrode is actief in uiteenlopende technologische nichemarkten. Die diversificatie is nodig om te kunnen groeien en was een goede buffer in crisistijden.

Materialise werd twintig jaar geleden opgestart in een joint venture met de KU Leuven. Sindsdien is het bedrijf uitgegroeid tot wereldleider in medische en industriële toepassingen van rapid prototyping. Dat is een proces waarbij fysieke producten op een snelle manier vervaardigd worden uit een virtueel computermodel.

“Rapid prototyping is een essentiële schakel in het ontwerpproces van een product”, zegt Wilfried Vancraen. Hij is oprichter en managing director van Materialise. “Hierbij kun je aan de hand van een tastbare voorstelling gemakkelijk de sterke en de zwakke punten van je ontwerp ontdekken. Het feit dat je het model echt kunt zien en voelen, is een aanzienlijke meerwaarde ten opzichte van andere ontwikkelingsprocessen.”

Bij rapid prototyping wordt het prototype eerst getekend met ontwerpsoftware zoals de bekende CAD-toepassing. Daarna wordt het via een speciale 3D-printingtechniek afgedrukt. Daarbij wordt bijvoorbeeld fijn (metaal)poeder of een hars in verschillende lagen gespoten. Al deze lagen samen vormen het uiteindelijke model.

Materialise geniet een wereldwijde reputatie als provider van deze innovatieve softwareoplossingen en is zelfs marktleider in 3D-printing en digitale CAD-software. Met deze toepassingen helpt het bedrijf andere ondernemingen bij het ontwerp en de verfijning van hun producten. Maar Materialise is ook actief in klinische oplossingen. “We zetten de trend in medische beeldverwerking voor onder meer biomedische engineering en de simulatie en planning van operaties”, zegt Vancraen. “Onze medische en dentale producten worden wereldwijd gebruikt.”

Van tien tot tienduizend stuks

Daarnaast zet Materialise zijn zelf ontwikkelde technieken ook in voor de eigen productie. Dat gebeurt in de afdeling custom rapid manufacturing. Het gaat vooral om kleine productlijnen en nicheproducten. “We gebruiken onze toepassingen om bestaande producten in eerder beperkte aantallen – van 10 tot 10.000 stuks – te kopiëren”, zegt Vancraen.

“Dat is voor heel wat van onze klanten interessanter dan het opstarten van een eigen productielijn. Daarnaast wenden we onze toepassingen ook zelf aan voor de ontwikkeling van een exclusieve collectie van verlichting, meubels en accessoires. Dat gebeurt in een afzonderlijke designdivisie, MGX, waarin we nauw samenwerken met een team van topdesigners. Onze producten worden geëxporteerd naar meer dan twintig landen. Onlangs werd op de Zavel in Brussel een eerste winkel geopend waar ze uitgebreid voorgesteld worden aan het grote publiek.”

In de periode 1995-2000 opende Materialise filialen in de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië, Oekraïne, Maleisië en Japan. Later volgden Tsjechië, Korea, China, Oostenrijk en India. Vandaag is het bedrijf ook actief in landen als Spanje en Zweden. De groei wordt dan ook mee ondersteund door tal van overnames, partnerprogramma’s en distributieovereenkomsten over de hele wereld.

Wereldwijd biedt Materialise werk aan ongeveer 1000 mensen. Het hoofdkantoor in Haasrode – waar het bedrijf sinds een vijftal jaar gevestigd is – telt 300 werknemers. “Onlangs hebben we nog een tweede filiaal in de Verenigde Staten geopend”, zegt Vancraen. “En we hebben er een eerste niet-Europese productievestiging voor orthopedische toepassingen opgericht. Die kennen een enorme groei. Sinds de opstart in 2008 is het omzetaandeel ervan gestegen van 2 naar 16 procent. Gemiddeld gaan er nu elke maand enkele duizenden stuks de deur uit.”

Omzetgroei van 15 procent

De sterke groei van de orthopedische afdeling laat zich ook voelen in de omzetcijfers. “2010 sluiten we af met een toename van 15 procent”, zegt Vancraen. ” Van 1990 tot 2009 kende Materialise jaar na jaar zulke exponentiële groeicijfers.”

“Alleen in het crisisjaar 2009 moesten we ons tevredenstellen met 3,5 procent. Toch nog altijd een groei, en die hebben we te danken aan de doorgedreven spreiding van onze activiteiten. Onze indus-triële toepassingen kenden wel een aanzienlijke terugval, maar die werd ruimschoots gecompenseerd door de groei van onze medische activiteiten.”

De diversificatie vormt dus een goede buffer in moeilijkere tijden, maar heeft nog een bijkomende functie. “Onze toepassingen zijn eerder gespecialiseerde nicheproducten, en elke markt waarin we operationeel zijn, is dus redelijk beperkt. Dankzij een spreiding over diverse sectoren zijn we in staat om ons onderzoek & ontwikkeling af te schrijven over die markten. Onze clientèle is dan ook terug te vinden in zeer verschillende sectoren zoals de automobielindustrie, consumentenelektronica, architectuur, voeding, ruimtevaart en gezondheidszorg.”

Materialise is door de jaren niet alleen gegroeid, het bedrijf is ook geëvolueerd. “In het verleden waren we vooral betrokken bij de ontwikkeling van prototypes”, zegt Vancraen. “Vandaag spelen we eerder een voortrekkersrol in het inzetten van onze ontwikkelde hightechproductiemethoden bij kleine productlijnen en nicheproducten. Dat uit zich onder meer in een eigen design- en orthopedische productlijn.”

Op korte termijn wil Vancraen zijn bedrijf ook verder structureren door het op te splitsen in acht businessunits. Elke entiteit krijgt een sterke focus op een specifiek marktsegment. Op die manier wil hij de dynamiek in de ontwikkeling en de groei van Materialise behouden. Sommige businessunits richten zich op bestaande markten, maar andere exploreren onontgonnen gebied.

Onlineplatform

Een van die nieuwe markten is de consumentenmarkt, die het bedrijf via i.materialise wil aanspreken. Het betreft een on-lineplatform dat een jaar geleden gelanceerd werd en waar iedereen die met een 3D-tekenprogramma overweg kan, online zijn model kan bestellen. Hij kan via de website zijn ontwerp uploaden, de maten aanpassen en de gewenste materialen en kleuren kiezen. Op basis van de gewenste hoeveelheid krijgt hij meteen een zicht op de prijs. Handig is dat deze onlinemodule compatibel is met de meeste ontwerpprogramma’s (zelfs met het populaire Google SketchUp). Bovendien stelt de website handige starterkits ter beschikking voor wie niet vertrouwd is met de software.

ROEL VAN ESPEN, FOTO LIES WILLAERT

“We danken onze groei aan de spreiding van onze activiteiten”