“U hoort nog van ons”

De dynamische aanpak van de Raad steekt schril af tegen de lethargie van de voorbije jaren. “Er waait duidelijk een nieuwe wind bij de Raad voor de Mededinging,” zegt de antitrustadvocaat Hans Gilliams ( Eubelius). “Voorzitter Béatrice Ponet laat de sfinx uit zijn as herrijzen.”

Dat werd tijd. Europese toplui zoals gewezen mededingingscommissaris Karel Van Miert ( SP.A) hebben het Belgische mededingingsbeleid al eens afgedaan als een dooie mus. “Met onbezoldigde vrijwilligers moest de Raad opboksen tegen een berg dossiers,” zegt ook Ponet (37), die sinds vorig jaar voltijds aan de slag is bij de Raad. De organisatie huist in dezelfde gebouwen als het federale ministerie van Economie, maar Ponet plaatste bij haar aantreden onmiddellijk een receptioniste in de inkomsthal. “Ik wil niet dat de kabinetsleden hier onaangekondigd binnen en buiten wandelen,” zegt ze.

De Raad heeft vier leden in vaste dienst, naast twaalf niet-voltijdsen. Zij keuren in Kamers van vier leden de aanmeldingen van fusies en overnames goed en buigen zich over bestaande kartels en mededingingsbeperkingen. Vier verslaggevers zien toe op het onderzoek, dat gebeurt door de Dienst voor de Mededinging.

De samenstelling van de Raad is ideologisch gekleurd, hoewel Willemsfonds-lid Ponet afwijzend staat tegenover partijpolitieke etiketten. “Ik was al lid van de Raad, zes maanden waarnemend voorzitter en de enige magistraat die was geslaagd in een Frans taalexamen,” klinkt het. “Mijn aanstelling tot voorzitter was dus vrij logisch. In België is het nu eenmaal gebruikelijk dat men politiek wordt ingekleurd, omdat dat de invulling van de andere mandaten per partij vergemakkelijkt. Ik denk er het mijne van. Als magistraat ben ik er wél in geslaagd de politiek ver van mij af te houden.”

In 1999 werd Ponet rechter op de Hasseltse rechtbank van koophandel met een “getuigschrift van beroepsbekwaamheid” (dus zonder een politieke tussenkomst). Eerder was ze advocaat aan de balies van Tongeren en Hasselt, samen met haar echtgenoot Hugo Lamon (ze hebben geen kinderen). Hij is de combattieve woordvoerder van de Vereniging van Vlaamse Balies. Ze leerden elkaar kennen aan de KU Leuven, in het Liberaal Vlaams Studentenverbond.

Na haar licentiaatstudies werd Ponet assistent van professor Jules Stuyck op de afdeling Economisch Recht van de Rechtsfaculteit. Ze combineerde sinds 1991 onderzoek aan het Limburgs Universitair Centrum met een onderwijstaak Ondernemingsrecht. Ze publiceert in ettelijke vaktijdschriften en is (mede-)auteur van enkele boeken. In 1998 doctoreerde ze met een studie in de sfeer van het intellectuele eigendomsrecht.

Haar promotor van destijds, Jules Stuyck (ook Liedekerke Advocaten), getuigt: “Binnen de Raad is er een overwicht aan juristen, wat me sceptisch stemt over de economische expertise bij dit soort van technische dossiers. Gelukkig is er de voorzitter, een competente juriste met een gezonde economische reflex. Zij kijkt verder dan de documenten. Als academicus en rechter toetste ze al de economische en juridische theorie aan de dagelijkse praktijk van het zakendoen en de gevolgen voor de concurrentie en de consument.”

Een en ander neemt niet weg dat het werk op het terrein gebeurt door ambtenaren, die met een staat van dienst bij Economische Zaken (prijscontroles en zo) maar weinig kaas hebben gegeten van het complexe antitrustrecht. De Raad staat nochtans voor een cruciale periode, omdat het directoraat-generaal Mededinging van de Europese Commissie het gros van de dossiers doorschuift naar de nationale kartelautoriteiten. Ook is er met de verdere liberalisering van de nutssectoren (elektriciteit, kabel, energie) een verschuiving van de controle van de traditionele toezichtsorganen naar de Raad.

Met een werkingsbudget van 180.000 euro kan de Raad geen beroep doen op externe specialisten, zoals de Britse National Economic Research Associates. De Nederlandse mededingsautoriteit kan dat wel. Deze sterk omkaderde organisatie is een partij waartegen bataljons duurbetaalde advocaten worden ingezet. Zijn de inspaningen van de hervormde Raad een druppel op een hete plaat? Ponet: “Laten we testen hoe we vooruit kunnen met de huidige ploeg, voor we een eventueel gebrek aan middelen aanklagen.”

Ponet, die ook voorzitter is van de Commissie voor Onrechtmatige Bedingen (die standaardcontracten onderzoekt op valkuilen voor de consument), erkent: “Tientallen dossiers lagen in de kast te wachten om te worden behandeld. We gaan te werk volgens het principe last in, first out. Eerst beslissen we over de recente dossiers en in de tijd die we nog hebben, werken we de achterstand weg.” Verleden jaar steeg het aantal beslissingen van de Raad met de helft tot 65. Driekwart betrof het al dan niet goedkeuren van concentraties. Bij heel wat concentraties verliep de termijn van maximum 45 dagen na de aanmelding (door de bedrijven) geruisloos, zodat die fusie of overname automatisch werd goedgekeurd.

“Aan deze geruisloze goedkeuring wil ik een einde maken,” zegt Ponet. “Ook willen we eindelijk ernstig werk maken van de bestrijding van kartels.” Met andere woorden: de voorbije jaren kregen die kartels vrij spel? “Dat is sterk uitgedrukt, maar niet helemaal naast de waarheid. Er zitten nog heel wat zware dossiers in de pijplijn. U hoort nog van ons.”

Hans Brockmans

“Een competente juriste met een gezonde economische reflex.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content