Turks licht

De Antwerpse verlichtingsspecialist Kreon heeft 280 miljoen frank geïnvesteerd in een nieuwe hoofdzetel in België en een fabriek in Turkije. En nu wordt 50 miljoen gestopt in een uitbreiding van de Belgische productievestiging.

Istanbul (Turkije).

Tien, elf, twaalf miljoen ? Niemand kent het echte inwonerstal van Istanbul. Op een bepaald ogenblik kwamen er duizend per dag bij. De stad is dan ook één grote bouwwerf en deint steeds verder uit. De rijke en dynamische privé-sector (zie kader : Bazaar op hoog niveau) doet daarbij een stevige duit in het zakje. Jan Van Lierde, gedelegeerd bestuurder van Kreon, ziet het graag gebeuren. In elk gebouw van standing is er plaats voor zijn verlichtings- en plafondsystemen.

Vijftien jaar geleden, in 1982, opende architect en designer Jan Van Lierde een verlichtingswinkel aan de Antwerpse Frankrijklei. Vandaag werken een 130-tal mensen voor hem (waarvan 65 in België), haalt hij een geconsolideerde omzet van 309 miljoen frank die dit jaar moet stijgen naar bijna 600 miljoen en heeft hij een fabriek in Limburg en Turkije.

Kreon was aanvankelijk distributeur, maar werd al snel producent van verlichtingssystemen. De nu 42-jarige Jan Van Lierde, die bekend staat als een eigenzinnige designer, opende al vroeg een vertegenwoordigingskantoor in Franrkijk. Later volgden Italië (1991), Singapore (’94) en Turkije (’95). De productie gebeurde eerst bescheiden in Antwerpen, maar verhuisde in ’91 naar het Limburgse Lanklaar, waar een fabriek van 4000 m² staat.

In ’95 volgde de uitbreiding naar metalen systeemplafonds. Van Lierde : “De architect bekijkt elk product apart, maar de realiteit van de montage is heel anders. Er komen allerlei dingen bij : sprinklers, veiligheidsapparatuur, elektriciteit, verlichting, camera’s enzovoort. Het mooie plafond wordt niet altijd behandeld zoals het hoort. Wij voormonteren nu alles wat in het plafond zit in onze fabriek en op de werf brengen we de apparaten aan via snelkoppelingen. Onze grote concurrenten in plafondsystemen zijn gericht op het spuwen van vierkante meters. Ze hebben fel geautomatiseerd en hebben daardoor veel moeite met specifieke vragen. Wij zijn dat gewend, in de verlichtingsbusiness is 10 tot 15 % van onze omzet maatwerk.”

Voor de productie van de plafonds trok Jan Van Lierde naar Turkije. Al sinds ’94 had Kreon daar een exclusieve agent. Zenon de joint venture van Kreon en de lokale agent kocht in de buurt van Istanbul in november ’95 “een betonnen doos” en richtte die volledig in. Een investering van 145 miljoen frank. Op minder dan een jaar was de vestiging operationeel. Er werken nu 65 mensen.

Turkije is meer dan goedkope arbeid

In oktober vorig jaar kocht Kreon zijn partner uit, zodat Zenon nu een 100 % filiaal is geworden. De verschillende plafondsystemen en twee fluorescentie-armaturen een relatief nieuwe richting in de Kreon-verlichting worden er geproduceerd. Geleidelijk verschuift ook de productie die te duur is voor België naar Turkije. Van Lierde : “In België behouden we de kapitaalintensieve productie : het spuitgieten op basis van complexe mallen. In Turkije doen we het arbeidsintensieve werk, waarbij we vertrekken vanuit een basismateriaal en daar een aantal bewerkingen op verrichten.” De Zenon-fabriek haalt een omzet van 40 miljoen frank, waarvan 30 % uit eigen land komt.

Maar Turkije is niet alleen interessant vanwege de goedkope arbeid. Het is ook een markt van 63 miljoen inwoners. Turkije is booming, het BNP groeide er in ’96 met 6 %. Jan Van Lierde : “Het marktpotentieel is enorm groot, maar de gevraagde kwaliteit is niet zo hoog zodat de prijs erg belangrijk is. Met export vanuit België kom je dus nauwelijks aan de bak. Daarom ben ik naar Turkije getrokken.” Van Lierde is tevreden. Hij somt de voordelen op : korte afstand van België, enorm marktpotentieel, hubfunctie naar de buurlanden en hoge kwaliteit van de werknemers. Nadelen : bureaucratie, taalproblemen, en de noodzaak van een sterk leiderschap. “Als de mensen hier tien keer iets goed doen, moet je ze blijven motiveren om het ook de elfde keer goed te doen. Dat gaat makkelijker bij ons.”

Kreon lanceert ook een nieuw product waarvan het de licentie heeft gekocht van een Duits ingenieursbureau. In dubbel glas wordt een strook van 20 à 30 centimeter speciale profielen ingebouwd, die het licht ombuigen naar een horizontale beweging onder het plafond. Enkele toestellen reflecteren dat licht dieper in de ruimte, waardoor tot zes meter diep het kantoor met daglicht verlicht kan worden. Als het daglicht onder een bepaald niveau daalt, zorgen sensoren ervoor dat het licht gedimd wordt aangeschakeld. In Duitsland is Kreon bezig met enkele projecten, één daarvan omvat 12.000 toestellen. “Deze energiebesparende manier van werken slaat vooral aan in Duitsland en Zwitserland, Nederland ook,” zegt Jan Van Lierde. “Maar het is een onomkeerbare evolutie. Wij hebben de naam een trendsetter te zijn. We zoeken steeds naar nieuwe dingen, we zetten onze weg creatief uit.”

In ’96 boekte de Kreon-groep (Kreon, Vectron en Studio) een geconsolideerde omzet van 309 miljoen frank, hoofdzakelijk gerealiseerd door de verkoop van verlichtingssystemen, vanaf dit jaar moeten de plafonds een stijgend aandeel voor zich nemen. De omzet wordt gedragen door drie landen : België, Duitsland en Italië. Van Lierde : “Door een strategiewijziging het opzetten van een eigen verkoopteam beginnen we het ook goed te doen in Nederland en Frankrijk. In Frankrijk bijvoorbeeld hebben we nu zes mensen op de weg en een coördinatiebureau met twee mensen. Het Midden-Oosten en Turkije worden belangrijker. Oostenrijk is ook een groeipool en via dat land trekken we naar Kroatië, Slovenië, Polen, Hongarije, Tsjechië.”

Maar er zijn natuurlijk financiële beperkingen. Kreon investeerde 145 miljoen in de Turkse fabriek. 140 miljoen ging in de recente aankoop en verbouwing van het Antwerpse hoofdkwartier. En in de productie in Limburg staat ook uitbreiding op het programma. Daar wordt in Opglabbeek op een terrein van 2 hectare 3000m² bijgebouwd : een moderne fabriek met semi-automatisch magazijn. Een investering van 50 miljoen. Hoe doet een kmo met een omzet van een 300 miljoen dat zonder de trappers kwijt te raken ? “Deels met eigen middelen, deels met hypotheken en leasing en een klein deeltje via leverancierskrediet,” antwoordt Van Lierde. “De financiering van de groei gaat nog juist. Maar in ’97 moeten we wel consolideren. We maken nu volop werk van de uitbouw van ons verkoopteam. We hebben voor ’97 een geconsolideerde omzet gebudgetteerd van 587 miljoen frank. En de eerste maanden van dit jaar bevestigen die groei.”

GUIDO MUELENAER

JAN VAN LIERDE (KREON) Omzet dit jaar verhogen van 288 naar bijna 600 miljoen frank.