Tijdelijke werkloosheid bedienden verdient beter

Het schimmenspel dat politici en sociale partners opvoeren over de tijdelijke werkloosheid voor bedienden doet de wenkbrauwen fronsen. Afgaande op allerhande verklaringen lijkt een doorbraak niet in zicht. Nochtans dringt de tijd, want de crisis neemt geen paasvakantie.

Federaal minister van Werk, Joëlle Milquet (cdH), duwde vorige week, in volle paasvakantie, haar drie denksporen voor de oplossing van het dossier nadrukkelijk op de voorgrond. Haar drietrapsraket voor behoud van werk bestaat uit arbeidsduurvermindering en tijdskrediet in crisistijd, en het gebruik van de notie overmacht om de bedienden tijdelijk naar huis te sturen.

De bewindsvrouw deed haar zet nadat Waals minister van Economie, Jean-Claude Marcourt (PS), zijn federale collega’s tot actie had aangemaand. Niet met mij, moet Milquet hebben gedacht. De Waalse staalindustrie bloedt en vlak voor verkiezingen moeten politici meer dan ooit daadkracht tonen. Milquet had op het einde van maart haar ideeën al geventileerd.

De sociale partners waren toen nog aan zet. En ze faalden. Het is de gewoonte dat ze dan naar de regering stappen met de vraag: ‘help ons eruit’. De regering slaagt er echter niet in zichzelf te helpen. Beleid is al geruime tijd een schaars goed en dat verbetert er niet op in de aanloop naar de verkiezingsdag 7 juni.

Milquets voorstellen zijn niet meer dan ideeën en haar federale collega’s wachten op concreet uitgewerkte teksten. De politica denkt aan een halftijdse vermindering van de arbeidsduur dit en volgend jaar, die minder werkgeversbijdragen meebrengt. Dat geld moet dienen als compensatie voor het inkomensverlies van de betrokken werknemers.

Tijdskrediet in crisistijd ziet ze toepasbaar in 2009-2010 en ze brengt het niet in rekening voor het bestaande tijdskrediet. Ze beschouwt de periode als gewerkte dagen voor de sociale zekerheid. De minister schrapt de bovengrens van 5 procent van het personeel voor haar tijdelijke maatregel.

De tijdelijke werkloosheid voor bedienden geldt voor dit jaar en kan met enkele maanden worden verlengd na evaluatie van de economische situatie en van de vooruitgang in de onderhandelingen over de harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden.

Politici voelen zich gepakt door Milquets paasinitiatief en vinden dat ze een oplossing nog heeft bemoeilijkt. Het kabinet Begroting van haar partijgenoot Melchior Wathelet houdt zich op de vlakte en wacht op concrete teksten om de prijs van de drietrapsraket te bepalen. Elders is te horen dat ze bruto tot 800 miljoen kan kosten en dat het bedrag naar 150 miljoen kan dalen als er een resem voorwaarden aan wordt verbonden.

Hoe dan ook, zowel bij Wathelet als op het kabinet van premier Herman Van Rompuy (CD&V) wijzen ze erop dat de begroting armlastig is. En er liggen bij sommige coalitiegenoten nog andere ijzers in het vuur, zoals een verlaging van de btw in de horeca en een schrootpremie. Als de een iets krijgt, dan de andere ook. Zo gaat dat in een regering met verscheidene partijen. De semantische discussie of er een relanceplan bis komt dan wel dat het nieuwe relancemaatregelen worden, krijgen we als toetje erbovenop. Het geeft een goed beeld van de sfeer binnen de regeringsmeerderheid.

Echt tijdelijk

De verstandhouding tussen de sociale partners daarentegen is goed. Althans als we Pieter Timmermans van het VBO en Luc Cortebeeck van het ACV mogen geloven. Die goede sfeer belet niet dat de standpunten over de tijdelijke werkloosheid van bedienden mijlenver uit elkaar blijven liggen. Werkgevers en vakbonden zijn blij met het initiatief van de federale minister van Werk en willen praten, maar daar eindigt de eensgezindheid. Of toch niet, want ze zeggen het eens te zijn dat de tijdelijke werkloosheid voor bedienden echt tijdelijk moet zijn.

De vakbonden voegen er meteen aan toe dat ze het zaakje niet vertrouwen omdat de werkgevers de mogelijkheid vragen om die tijdelijke periode te kunnen verlengen – iets wat Milquet niet uitsluit. En de ondernemers zien het allerminst zitten dat de vakbonden lange procedures verbinden aan die tijdelijke werkloosheid. Hun voorkeur gaat naar een regeling voor iedereen en voor een nader te bepalen aantal weken. Als tegenprestatie werkgarantie bieden, kan voor hen niet in de huidige moeilijke economische omstandigheden. Wat de vakbonden dan weer niet pikken. Bij Karel Van Eetvelt (Unizo) klinkt het onderkoeld zo: “Kostenverhogende maatregelen of regelingen waardoor de bedrijfsorganisatie in het gedrang kan komen, kunnen niet.”

De sociale partners lijken wel de klip te kunnen ronden van de gelijktijdige behandeling van de tijdelijke werkloosheid voor bedienden en tijdloze harmonisering van de statuten voor arbeiders en bedienden. VBO-topman Timmermans stoort zich bijzonder erg aan de vermenging van een tijdelijke en een definitieve regeling. De christelijke vakbond komt hem tegemoet en gaat akkoord met een sluitende afspraak dat het tijdloze later aan bod zal komen.

Voor Cortebeeck kan de uitvoering van die harmonisering gespreid verlopen, maar ze moet er komen. Hij slaagde er bij zijn ACV in om bedienden en arbeiders op een lijn te krijgen en benadrukt dat de arbeiders niet langer aanvaarden dat hun statuut niet verandert. Na het compromis in eigen vakbondsschoot moet de syndicale leider een vergelijk zien te vinden met de werkgevers.

De nummer twee van de socialistische bediendevakbond BBTK, Myriam Delmée, stelt zich onverzoenlijker op. En ze beklemtoont dat het geld voor de tijdelijke werkloosheid van bedienden voor haar moet komen van de bedrijven of van een vermogensbelasting. De vakbondsvrouw wil niet weten van financiële middelen uit de staatsbegroting, uit btw-opbrengsten of van de werknemers zelf.

De syndicale terughoudendheid voor Milquets arbeidsduurvermindering en tijdskrediet in crisistijd is evenmin gering. Er heerst grote huiver dat tijdskrediet in crisistijd het bestaande systeem zal ondergraven. De ideeën van de minister van Werk spreken dat tegen.

Partijtje drieband?

Daarmee heeft de discussie over de tijdelijke werkloosheid voor bedienden meer weg van een doolhof aan tegenstrijdige electorale belangen en sociaaleconomische verzuchtingen. De politiek is aan zet, maar ze heeft verkiezingskoorts en het zal er na de paasvakantie niet beter op worden.

Krijgen we een klassiek partijtje drieband? De federale overheid roept de sociale partners bij zich en geeft hun een opdracht. Waarop ze opnieuw aan het werk gaan en aan het einde de factuur van hun compromis naar de politici doorschuiven. En die hebben daar geen geld voor. De cirkel is rond.

Ondertussen tikt de onheilsklok voort. Om het met de woorden van vicegouverneur Luc Coene van de Nationale Bank te zeggen: “De mensen beseffen niet wat op hen afkomt.”

Wordt ongetwijfeld vervolgd. (T)

Door Boudewijn Vanpeteghem