Strijd tegen aandelen aan toonder wordt scherper

De Vlaamse overheid verscherpt de voorwaarden voor erfgenamen om te worden vrijgesteld van successierechten op aandelen in familiale vennootschappen.

In het Belgisch Staatsblad van 19 augustus verscheen een omzendbrief, waarin de Vlaamse overheid de voorwaarden verscherpt om een vrijstelling te krijgen bij het erven van aandelen in een familiebedrijf. In principe hoeven erfgenamen geen 27 % successierechten te betalen op de aandelen van een familiale vennootschap met minstens vijf werknemers. Dat is belangrijk voor de werkgelegenheid. Anders zouden opvolgers de zaak moeten verkopen om de successierechten te kunnen betalen.

Alain Nijs van advocatenkantoor Greenille: “Wel moet de helft van de aandelen gedurende drie jaar voor het overlijden ononderbroken in het bezit van de erflater of familiale kring zijn geweest. Bij aandelen aan toonder is dat echter moeilijk te bewijzen. Die effecten zijn immers vrij overdraagbaar.”

Maar de soep werd minder heet gegeten dan ze werd opgediend. De fiscus ging er relatief makkelijk van uit dat de participatievoorwaarde was vervuld. Die houding was ongetwijfeld ingegeven door de strijd tegen de veelgebruikte maar frauduleuze techniek van de ‘aandelen aan toonder in de mist’. Hierbij verschijnt de pater familias als enige aandeelhouder op de algemene vergadering met slechts enkele effecten. De rest is in de mist verdwenen. Niemand kent de bezitters. Na overlijden blijken de kinderen plots eigenaar te zijn van de aandelen. Nijs: “Ze beweren zelfs al jaren over de effecten te beschikken. Ze staven hun beweringen met aangetekende briefjes, waaruit blijkt dat vlak na de oprichting een handgift van aandelen heeft plaatsgevonden. In werkelijkheid hebben de effecten al te tijd in de kluis van de pater familias gelegen.”

In haar strijd tegen fiscale fraude heeft de overheid deze participatievoorwaarde voor een familiale onderneming verscherpt. Voortaan moet de pater familias gedurende drie jaar vóór het overlijden op de algemene vergaderingen met alle aandelen verschenen zijn. Via dividenduitkeringen of een bewaargeving bij een bank kan het ononderbroken bezit ook bewezen worden. Het gevaar bestaat zelfs dat de fiscus retroactief op haar soepele houding terugkomt. Nijs: “Deze maatregel past in de strategie van de regering om geleidelijk aan de aandelen aan toonder af te schaffen.”E.P.

Erik Bruyland