State of Dogs

Met “State of Dogs” maakten Peter Brosens en Dorjkhandyn Turmunkh een poëtische semi-documentaire over het samengaan van mythe en traditie, van geloof en dood in Mongolië.

Wanneer we het woord “documentaire” horen, associëren we dat meestal met shots van “talking heads”, analytische beschouwingen en/of stellingnames over een bepaald thema of een sociaal probleem. Allemaal kenmerken die ” State of Dogs” niet draagt. Vandaar dat de Belgische filmmaker Peter Brosens liever de term “creatieve documentaire” gebruikt.

Brosens, van opleiding geograaf en sociaal- en cultureel antropoloog, vertrekt van de complexiteit van een wereld en de verhouding van de mens tegenover deze complexiteit. Samen met zijn co-regisseur Dorjkhandyn Turmunkh stelt Brosens vragen, eerder dan pasklare antwoorden te formuleren. De onmogelijkheid om als buitenstaander tot een vreemde cultuur door te dringen, uit Brosens in zijn afstandelijke mise-en-scène. De filmmaker maakt daarbij gebruik van bijzonder esthetische beeldcomposities, waarin de poëzie primeert op het documentaire karakter.

Mythe en traditie, fictie en realiteit verstrengelen zich in het vertelstandpunt van de zwerfhond Basaar, uit wiens ogen en herinneringen nagenoeg de volledige film wordt bekeken. In Mongolië gelooft men immers dat een hond die sterft, zal worden herboren als mens. Sinds het vertrek van de Sovjets in 1990, zijn in Mongolië zowel het boeddhisme als een verheerlijking van Genghis Khan sterk in opmars. Het Mongoolse geloof vindt zijn oorsprong in het Tibetaanse boeddhisme enerzijds en het klassiek Siberisch animisme anderzijds.

“State of Dogs” opent met de dichter Baatar Galsansukh, die zijn gedicht “De Dood” voordraagt. Hierop volgt de toeschouwer enkele jagers in de achterbuurten van de stad Ulan Bator. De manier waarop deze stad wordt voorgesteld, staat ongetwijfeld in schril contrast met de beelden die de Mongoolse dienst van toerisme zou tonen. De ettelijke zwerfhonden worden er koelbloedig afgeschoten en naar de stortplaats gevoerd, waar ze wachten op hun reïncarnatie.

Het levensverhaal van Basaar koppelen Brosens en Turmunkh aan de mythe van de draak Rah, de zwangere vrouw JamyansurenOyuntsingel, de bijna surrealistische beelden van een contortioniste (alias slangenmens) en de gedichten van Galsansukh. Hoewel “State of Dogs” een beeld schetst van Mongolië anno jaren negentig, overstijgt de indringende semi-documentaire van Brosens en Turmunkh het temporele aspect van de doorsnee reportage of documentaire door het aparte vertelstandpunt en het werkelijk fascinerende beeldmateriaal.

Piet Goethals