Nog geen beterschap voor de rente in zicht: hoe de spaarder zienderogen koopkracht verliest

Banken en verzekeraars trekken de vergoedingen voor kasbons, termijnrekeningen en tak21-producten de komende maanden niet op, ondanks de oplopende inflatie en de stijgende langetermijnrente. De kans is zelfs groot dat steeds meer banken vanaf bepaalde spaarniveaus zullen overgaan tot negatieve rentes.

De Belgische consumptieprijzen zijn in oktober gestegen met 4,16 procent, na een klim van 2,86 procent in september. Daarmee heeft de inflatie in ons land het hoogste peil bereikt in dertien jaar. Een van de boosdoeners is de fors duurdere energie. Als het rendement op spaargeld lager is dan de inflatie, is dat geld het voorbije jaar minder waard geworden en kunt u er minder voor kopen.

De opstoot van de inflatie en de superlage tarieven op spaarproducten bij banken en verzekeraars resulteren in zwaar koopkrachtverlies voor de Belgische spaarder. De spaarder moet het vandaag stellen met een nettovergoeding van 0,07 procent op een vijfjarige kasbon of termijnrekening, en 0,20 procent op een tienjarig bancair spaarproduct. Dat is veel te weinig om de stijgende levensduurte te compenseren.

Spaarboekje

Het grote voordeel van een gereglementeerde spaarrekening is het fiscale gunstregime. Er is geen roerende voorheffing op de inkomsten tot 980 euro verschuldigd. Boven dat plafond is er een verminderde roerende voorheffing van 15 in plaats van 30 procent van toepassing. Desondanks lijdt ook de ruim 298 miljard euro op gereglementeerde spaarboekjes zwaar koopkrachtverlies.

De meeste banken bieden de minimumrente van 0,11 procent via de wettelijk vereiste basisrentevoet van 0,01 procent en de verplichte minimale getrouwheidspremie van 0,10 procent. De premie is pas verworven als de storting minstens twaalf maanden op de rekening blijft staan. Het hoogste tarief op de Belgische markt vindt u bij de prijsbreker MeDirect met een basisrente van 0,05 procent en een getrouwheidspremie van 0,65 procent. U kunt maximaal 5000 euro per maand overschrijven naar de rekening met de naam MeDirect Maandsparen Max.

Eerder deze maand kondigden twee andere prijsbrekers, NIBC Direct en Aion Bank, aan dat ze snoeien in de vergoedingen voor hun spaarrekeningen. Bij Aion Bank, dat met betalende abonnementen werkt die breder gaan dan bankdiensten, ging de premie van 0,9 naar 0,4 procent en werd de basisrente op 0,1 procent gehouden. Bij de gewone spaarrekening van NIBC valt de vergoeding terug op het verplichte minimum van 0,11 procent.

Spaarverzekering, kasbon en termijnrekening

Ook wie een spaarverzekering afsluit via een vastrentend tak21-product, boet fors aan koopkracht in. De gewaarborgde minimumrente voor een tak21-product schommelt, afhankelijk van de verzekeringsmaatschappij waar u het verzekeringscontract afsluit, tussen 0,20 en 0,50 procent. Behalve het gewaarborgde rendement is er nog een kans op een deelname in de winst van de verzekeraar in goede jaren.

Om geen roerende voorheffing te betalen op de levensverzekering, moet u ze minstens acht jaar aanhouden. De spaarder wordt vandaag niet echt beloond om zijn geld zo lang opzij te zetten.

De hoop op hogere spaartarieven is ijdel. Een rondvraag bij de banken BNP Paribas Fortis, KBC, Belfius ING Bank, Argenta, Crelan, AXA Bank, bpost bank en hun verzekeringsmaatschappijen, leert dat geen enkele financiële instelling broedt op hogere tarieven voor kasbons, termijnrekeningen en tak21-producten. Ze verwijzen naar de verwachte milde verdere stijging van de marktrentes.

Geen spectaculaire stijging in zicht

De economen van de Belgische banken verwachten dat de marktrente op vijf jaar – of het rendement op een vijfjarige Belgische staatslening – over een jaar -0,15 procent zal zijn, tegenover -0,47 procent vandaag. Voor de marktrente op tien jaar – of het rendement van een tienjarige Belgische overheidsobligatie – mikken ze voor november 2022 op 0,50 procent, tegenover 0,07 procent vandaag, leert de gemiddelde prognose van BNP Paribas Fortis, Belfius, ING België, KBC en Argenta. De economen merken op dat ze hun prognoses in functie van de marktomstandigheden zullen aanpassen, maar verwachten nog altijd dat de huidige opstoot van de inflatie tijdelijk is. Daarom voorzien ze geen verdere spectaculaire stijging van de marktrentes op lange termijn.

Beperkt aanbod

Ondertussen blijkt dat de heel lage marktrente ook stevig heeft ingehakt op het aanbod aan langetermijnspaarproducten. Omdat de belangstelling van spaarders zo mager is geworden, bieden BNP Paribas Fortis, ING, AXA Bank en bpost bank geen kasbons meer aan. Bij ING België, Argenta en Crelan kunnen spaarders niet meer terecht om een termijnrekening te openen.

De financiële instellingen die nog kasbons en termijnrekeningen aanbieden, stellen ook vast dat het aandeel van die spaarvormen in de totale spaarinlagen enorm gedaald is. “Termijnbeleggingen maken nog maar een heel klein, bijna verwaarloosbaar deel uit van de deposito’s. Tien jaar geleden maakten ze nog een substantieel deel uit van de totale deposito’s”, luidt het bij KBC.

Argenta, dat nog niet zo lang geleden stopte met de commercialisering van kasbons, meldt dat dit spaarproduct tien jaar geleden nog 22,5 procent vertegenwoordigde van haar spaarinlagen, tegenover 71,1 procent voor het spaarboekje en 6,4 procent voor termijndeposito’s. Het aandeel van de termijndeposito’s is vandaag bij Argenta verschrompeld tot 3,5 procent. Bij Crelan slonk het gewicht van de kasbons en termijndeposito’s van 16 procent begin 2017 naar 4 procent vandaag.

De lage marktrente zet ook druk op het aanbod van de levensverzekeringen met een gewaarborgd rendement. “Bij enkele tak21-producten werden de nieuwe intekeningen stopgezet wegens de te lage marktrentes”, klinkt het bij KBC.

Negatieve spaarrente

Terwijl de tarieven voor spaarproducten met langere looptijden ondanks de stijgende markrente de komende maanden onwrikbaar blijven, zal de spaarder nog veel langer geduld moeten oefenen vooraleer hij zijn vergoeding op de fiscaalvriendelijke spaarrekening ziet stijgen.

De marktrente op 1 jaar, die een referentie vormt voor de vergoeding van de gereglementeerde spaarrekeningen, noteert over een jaar nog diep negatief. Van -0,73 procent vandaag evolueren we de komende twaalf maanden naar ongeveer -0,60 procent, pronostikeren de banken. Vooral het geldmarktbeleid van de Europese Centrale Bank (ECB) bepaalt de evolutie van de kortetermijnrente. En daar staat een renteverhoging nog lang niet in de steigers.

Koen De Leus, hoofdeconoom bij BNP Paribas Fortis, verwacht zelfs dat de ECB haar depositorente, die nu -0,5 procent bedraagt, tot minstens eind 2023 op dat niveau handhaaft. Dat betekent dat spaargeld voor de banken de facto stevig verlieslatend blijft. Ze zijn verplicht hun klanten een rente van minstens 0,11 procent op de gereglementeerde spaarrekeningen te geven, terwijl ze zelf 0,50 procent moeten betalen voor overtollige gelden die ze bij de ECB moeten parkeren.

Ter compensatie rekenen heel wat banken daarom een strafrente aan op zichtrekeningen van bedrijven en grote institutionele beleggers vanaf een bepaald niveau. Meestal gaat het om bedragen boven 500.000 euro en varieert de strafrente tussen 0,40 en 0,50 procent, afhankelijk van de bank.

Maar ook particuliere klanten die grote bedragen aanhouden op de rekening, betalen bij sommige banken al strafrente. Sinds 1 juli kunnen klanten bij ING België maximaal 250.000 euro aanhouden op een spaarrekening. Het bedrag daarboven hevelt de bank over naar een zichtrekening, die 0 procent oplevert. Voor de gelden op de zichtrekening boven 250.000 euro betaalt de klant bovendien een strafrente van 0,5 procent.

Triodos Bank biedt sinds december vorig jaar zelfs geen gereglementeerde spaarrekening meer aan. In plaats daarvan kwamen twee zichtrekeningen die geen rente opleveren. Vanaf 500.000 euro rekent de bank op die rekeningen ook een strafrente van 0,5 procent aan.

Ook ABN AMRO, Puilaetco en Capital at Work installeerden een strafrente voor heel vermogende particuliere klanten.