Sjoemelt het leger met ons belastinggeld?

Hoe groot is het gat in de Defensiebegroting nu eigenlijk? En wat wist minister van Defensie André Flahaut van de budgettaire problemen? y Door Hans Brockmans

Door Hans Brockmans

trends.be

Eerdere interviews met Defensiechef August Van Daele over de begroting.

De raming van de financiële put bij Defensie gaat tot 393 miljoen. Trends vernam echter dat het dispuut met Begroting vooral gaat over een lening van 123 miljoen, die werd aangegaan om de sociale lasten van het personeel te betalen. Daarnaast is er een geschil met Begroting (dat dateert van voor 2004) over 40 miljoen. Een militair docent van de Koninklijke Militaire School: “Er is geen put van 163 miljoen. Wel een juridisch interpretatieverschil over dat bedrag.”

De kern van het geschil betreft de ‘onderbenutting’, de bedragen die niet mochten worden besteed als gevolg van het ankerprincipe dat Paars hanteerde. Volgens dat principe moet 10 % van de begrote uitgaven als reserve aangehouden worden. Concreet werd hiervoor in 2005 106 miljoen, in 2006 150 miljoen en dit jaar 109 miljoen geboekt.

Gewezen VLD-kamerlid Stef Goris, nu Lijst Dedecker, spreekt over een virtuele put. “Het is een papieren constructie”, aldus Goris. “De krijgsmacht betaalde de personeelslasten na een lening en de bedragen werden geboekt via de thesaurierekeningen, omdat ze ervan uitging dat de operatie intern gecompenseerd zou worden. Blijkbaar dacht de legertop dat de federale regering geen dwaze toepassing eist van het ankerprincipe. Dit uitgangspunt en het feit dat het kabinet-Begroting het probleem niet wilde zien, leiden tot de moeilijkheden vandaag. Eigenlijk is er niets aan de hand op Defensie.”

Ook professor Luc De Vos (Koninklijke Militaire School) relativeert: “Een debat over het defensiebudget is zeer technisch. Het systeem om via de thesaurierekening geld voor te schieten, bestaat al sinds 2004. Ofwel wist SP.A-minister van Begroting Freya Van den Bossche hiervan, en dan is de huidige commotie puur oppositiewerk. Ofwel wist ze het niet, en dan deed ze haar job niet. Nu wordt de aanval ingezet op de PS en minister van Financiën Didier Reynders (MR). Volgens mij kadert dit in het fin de règne-sfeertje. Ik ben geen grote vriend van minister van Defensie André Flahaut, maar ik denk niet dat hij gesjoemel toelaat. Luitenant-generaal August Van Daele, chef Defensie, is op het vlak van cijfers en budgetten zeer rigide.”

Goris wijst erop dat het leger amper beleidsruimte heeft om het ankerprincipe toe te passen. Van het budget van 2,7 miljard gaat 62 % naar het personeel en 16 % naar bestellingen. “Op deze uitgaven kan men moeilijk het ankerprincipe toepassen. Blijft over: 700 miljoen euro om in te zetten voor operaties en training. Daarvan bestaat de helft uit vaste kosten, zoals brandstof en wisselstukken. Defensie heeft dus 350 miljoen euro om haar hervormingsplannen uit te voeren. Als van dit bedrag van 100 miljoen in de kast moet blijven om een ankerprincipe toe te passen, is er geen beleid mogelijk.”

Dat leningen gebeurden zonder medeweten van de politiek, betwijfelt Goris. “In principe gebeurt voor elke aankoop en verplaatsing een ‘aanvraag voorafgaande aan de betaling’. Daarbij moet Defensie aan Begroting bewijzen dat die uitgave budgettair haalbaar is”, klinkt het. “Het kabinet-Begroting zou dus – net als Financiën – perfect op de hoogte moeten zijn van elke financiële operatie. Ik kan me moeilijk inbeelden dat geld zou verdwijnen, zoals sommigen suggereren.”

Goris merkt op dat de krijgsmacht moest bezuinigen en toch meer buitenlandse operaties heeft dan ooit. “Flahaut liet de ruimte om de legerbestellingen op te voeren”, klinkt het gematigd voor een oppositielid. “Van Daele moest roeien met de riemen die hij heeft, maar geraakte wel vooruit. Ik kan me gewoon niet voorstellen dat hij malversaties toelaat, enkel en alleen om het budget op te fleuren.”

Defensiechef Van Daele wil geen commentaar kwijt over concrete cijfers zolang een discussie bestaat met andere departementen. In een kort gesprek met de redactie zegt hij: “Een zaak is zeker: er zijn voor zover ik weet geen leningen aangegaan om geld uit te geven waar dat wettelijk niet kon. Ik kan en mag niet voor André Flahaut spreken, maar als ik het niet weet, zal hij het waarschijnlijk ook niet weten. Elke euro die we besteedden, werd door het parlement goedgekeurd. Wie beweert dat Defensie illegale transacties verricht om het budget in evenwicht te houden, spreekt dus nonsens. Ik kan ook formeel ontkennen dat we dingen bewust hebben verzwegen om de regering toe te laten de begroting positief af te sluiten, zoals in sommige kranten stond.”

Karel Vervoort van FLAG – de lobbygroep van de Vlaamse militaire luchtvaartindustrie – vindt het ironisch dat de top van Defensie en Begroting vandaag een robbertje uitvechten. Hij wijst op een eerder negatief advies van de inspectie van Financiën over de bestelling van legervoertuigen, die voor hun munitie enkel bij Mécar terechtkonden. Mécar uit Nijvel, de thuisbasis van minister André Flahaut is wereldwijd de enige producent van 90 mm-obussen. “Het advies van Financiën werd van tafel geveegd door toenmalig begrotingsminister Johan Vande Lanotte”, aldus Vervoort. “Die zei toen dat de Waalse werkgelegenheid toch gesteund mocht worden, tegen Financiën in. Vandaag tracht zijn opvolger Van den Bossche Financiën te kapittelen omdat de inspectie zijn werk niet zou gedaan hebben.”

Goris: “Flahaut kreeg ook in dit dossier vrij spel van de andere ministers, omdat hij nooit een euro extra vroeg. Zijn reizen naar Afrika, het feit dat hij legervliegtuigen inzette om politieke vrienden mee te tronen en andere fratsen bleven met de mantel der liefde bedekt.” (T)