Siliconenkoningin

Fotomodellen en acteurs zijn de engelen van het laat-20ste-eeuwse kapitalisme. Dixit Jay McInerney, zelf al tweemaal gehuwd met een model. Zijn roman ‘Modelgedrag’ puilt uit van in vitriool gedrenkte schimpscheuten, maar even goed van zelfironie en een gulzige portie maatschappijkritiek.

“Hij mijdt het liefst de schijnwerpers van Hollywood om qualitytime door te brengen met zijn gezin op zijn uitgestrekte boerderij buiten Livingston, Montana.” Deze zin springt op het pc-scherm van de hoogglansbladjournalist Connor McKnight wanneer hij CTRL, Mont typt. Zijn tekstverwerkingsprogramma bevat immers macro’s die instantzinnen oproepen, in het bijzonder de modieuze clichés van Hollywood-filmsterren en beroemde fotomodellen, die hij geregeld interviewt. Bij ALT, baby verschijnt: “Het ouderschap leert je beter dan wat ook waar het werkelijk om gaat in het leven. Roem, geld, limousines – voor mij hoeft het niet. Ik bedoel, vader/moeder zijn, betekent veel meer voor me dan welke filmrol ooit zou kunnen.”

McKnight noemt het macro-journalistiek, voelt zich de hagiograaf van omhoog gevallen leeghoofden, van de muzen van de consumptiemaatschappij, de engelen van het materialisme. Hun ijdele woorden en platitudes worden als evangelie geslikt door de mentaal murwe lezers van zijn beroemdhedenrubriek. Ondertussen tobt de journalist in zijn heldere uren over zijn klassieke mansardedroom om Grote Literatuur te plegen of op zijn minst een doorwrocht essay te schrijven over de filmkunst van de Japanse cineast Kurosawa. Maar hij heeft het te druk met geld verdienen, de fuiven van het glimmende New York af te schuimen én op zoek te trekken naar zijn vriendin, nota bene een fotomodel met een hoge trofeestatus, die hem van de ene dag op de andere inruilt voor iemand met een grotere idolenwaarde (en meer dollars).

De dubbele laag ironie in Modelgedrag reflecteert ook op de auteur, Jay McInerney. De schrijver die in 1984 de wereld verraste met zijn debuutroman Bright Lights, Big City (over het trendy leven van de New Yorkse yuppies) heeft immers zelf een glamourreputatie opgebouwd en kende al twee huwelijken met fotomodellen. Zijn nieuwe roman (meteen al zijn zesde boek) grijpt terug naar zijn debuut. Alleen volgt hij nu niet langer de op cocaïne verkikkerde Wall Street-helden van midden jaren tachtig, maar de luchtbel-glitterindustrie van midden jaren negentig, alweer met New York als bont kakelend centrum.

McInerney serveert evenwel méér dan een geactualiseerde versie van zijn succesdebuut. Modelgedrag betekent belist ook méér dan een verzameling wisecracks over de siliconenkoninginnen. De roman is even goed een karikaturaal tijdsbeeld én een ironische dialoog met McInerneys eerder werk en zelfs met zijn reputatie. Die zelfironie krijgen we opgelepeld in een snedige stijl, die zich in sneltreinvaart laat lezen. Toch gebeurt dit allemaal iets te los, te doorzichtig en te voorspelbaar om door te stoten tot het podium van de Grote Literatuur, waar zich ongetwijfeld McInerneys oude mansardedroom afspeelt. Meulenhoff, 191 blz., 698 fr. ISBN 9029058064.

LUC DE DECKER