We kennen allemaal dat gevoel: ik speel hier wat komedie, ik doe alsof, maar weldra word ik ontmaskerd. Je geeft leiding aan twintig medewerkers. Kun je dat wel? Ben je echt in de wieg gelegd voor zo’n prestatie? Je kent de lijnen van je script, je kent de rituelen, je beheerst het jargon. Maar zal het morgen niet opvallen dat het allemaal een façade is, en zal iemand die echt competent is niet even achter je toneelmasker kijken en tegen de wereld roepen dat je nogal altijd die kleine jongen bent die nog zo veel moet leren, of dat onzekere meisje dat de kennis en de kunde mist om zulke prestaties te leveren.
Als het bedriegerssyndroom zo wijdverspreid is, moet er een alarmbel rinkelen.
In 1978 noemden Pauline Rose Clance en Suzanne Imes dat soort gevoel het impostor syndrome of het bedriegerssyndroom. Velen leken dat begrip te herkennen bij zichzelf, hun collega’s of hun cliënten. Dat klonk mooi, zeker als een bekende therapeut met een ernstig gezicht vertelde hoe erg dat wel was. Sindsdien is het met ons van kwaad naar erger gesukkeld. Volgens een artikel uit 2020 in de Journal of General Internal Medicine zou 82 procent van de mensen eraan lijden. Dat is een heel vreemd percentage.
Als het fenomeen zo wijdverspreid is als dat artikel ons wil doen geloven, moet er een alarmbel rinkelen. Ofwel is het een banaal gegeven, iedereen ervaart het wel eens; ofwel is er een soort epidemie. Ik ben geneigd het een mode te noemen. Het bedriegerssyndroom wordt in één adem genoemd met andere begrippen uit wat ik gemakshalve de negatieve psychologie noem: een laag zelfvertrouwen, het gevoel gediscrimineerd te worden, te veel druk vanuit de maatschappij, angst, depressie, burn-out. Als u echt aan die zaken lijdt, bent u dringend toe aan professionele hulp. Maar als we met z’n allen aan die dingen lijden, dan kan het wel eens zijn dat we een boeiende maatschappij herdefiniëren als een hel op aarde. Burn-out, perfectionisme, depressie, angst, eenzaamheid, bedriegerssyndroom: ze lijken allemaal samen te horen. Psychiaters en klinisch psychologen krijgen verhalen in hun praktijk te horen die je een stomp in de maag geven. Maar als ik mijn boekhouder contacteer, reageer op de kassabediende die mij begroet in de supermarkt, de bouwvakker zie, dan vraag ik me af: waar zijn die uitgebluste mensen van wie 82 procent denkt: morgen word ik ontmaskerd?
En de cynicus in mij zegt dan: ja, sommigen onder ons ervaren stevig psychologisch lijden, een burn-out is geen lachtertje, maar wat te denken van boeken als Own your greatness: overcome impostor syndrome, beat self-doubt, and succeed in life? Met kreten als: als je lijdt aan het bedriegerssyndroom, investeer je onvoldoende in je loopbaan, durf je geen verantwoorde risico’s te nemen, lijd je weldra aan een career burnout (die term kende ik nog niet), onderhandel je slecht over je loon? Het gaat dan al lang niet meer over sommige dysfunctionele ideeën die bij sommige mensen onder welbepaalde omstandigheden opduiken, maar om een soort paniekzaaierij op de markt van welzijn en geluk. Koop nu!
U kunt natuurlijk bij mij het fabelachtige seminar volgen: Hoe overwin ik het bedriegerssyndroom? Ik volg daarbij mijn unieke achtstappenmethode gevalideerd door mijn unieke klinische ervaring. RAINY DAY, met R: recognition (herken dat je een bedrieger bent); A: aanvaard dat je een bedrieger bent; I: investeer in jezelf; N: negeer je symptomen niet; Y: blijf young van hart; D: bouw aan je deskundigheid; A: actie, blijf niet in je luie stoel of voor je scherm zitten; en Y: yes! Zeg ja tegen het leven, dan zegt het leven ja tegen jou. En vooral: schrijf over! Doe het nu. Op eenvoudig verzoek bezorg ik u mijn bankrekeningnummer. Na betaling van 5000 euro zult u ervaren wat het betekent echt bedrogen te worden. Is die unieke ervaring niet die kleine investering waard?
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School. Volg mij op www.marcbuelens.com
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier