ROBBEDOES

M agda De Galan (50j.) heeft iets Robbedoes-achtigs. De ex-burgemeester van Vorst en huidige minister van Sociale Zaken is een charmante vrouw, een bevlogen praatster, goedlachs, enthousiast en emotioneel. Een van haar grootste capaciteiten is het creëren van goodwill. Ze krijgt de absolutie zonder te biecht te gaan. Maar velen in de Wetstraat voelen zich daar vandaag ongemakkelijk bij. Ze vragen zich af of ze de populaire PS-politica niet te veel de vrije hand hebben gegeven. De catastrofale cijfers die de ziekteverzekering eind vorig jaar presenteerde op een vergiftigd dienblad, hebben een schok doorheen de regering gestuurd. 21 à 29 miljard frank tekort komt uiterst ongelegen in de ren naar de 3 % van Maastricht.

Hier en daar valt te horen dat De Galan incompetent zou zijn. Toch is dat niet zo. Deze doctor in de rechten (afgestudeerd aan de ULB in 1968) kent vanuit haar verleden de sociale zekerheid vrij goed. Van 1977 tot ’78 was ze inspecteur bij het Fonds voor Arbeidsongevallen. Daarna werd ze achtereenvolgens bestuurssecretaris, attaché en hoofdattaché bij de Nationale Arbeidsraad. Ze volgde in dit overlegorgaan onder meer de sociale zekerheid op. En ze leverde er naar verluidt goed werk af.

Haar ster rees snel aan het firmament nadat ze in ’89 burgemeester van Vorst werd. Ze dwong respect af bij vriend en vijand met de moedige en efficiënte manier waarop ze omging met de hevige migrantenrellen in haar gemeente. De Galan kan trouwens een gesprek voeren in het Arabisch. Haar opvallend optreden leverde haar in 1992 het ministerschap van Sociale Zaken en Gezondheid van de Franse gemeenschap op. De verwachtingen waren hooggespannen toen ze in ’94 de schimmige Bernard Anselme als minister van Sociale Zaken opvolgde.

Niet ten onrechte, want Magda De Galan heeft alles in zich om een goede minister van Sociale Zaken te zijn. Maar ze is het niet. Waarom ? Omdat ze een al te fidele luitenant van de PS is. Het marsorder dat de praatgrage De Galan heeft meegekregen van de partijtop is te allen prijze het gebouw van de sociale zekerheid intact te houden. Besparingen zijn uit den boze. Vandaar haar defensieve houding. Ze neemt weinig of geen inspirerende initiatieven. De voorstellen die ze deed voor de hervorming van de sociale zekerheid zetten zelfs de deur open voor nog meer uitgaven. Zodat er in het kernkabinet fameus aan gesleuteld moest worden. Maar dat is ook de bedoeling. De Galan kan zo haar handen in onschuld wassen. Een weinig moedige houding op zo’n cruciaal departement.

Het is een fout om zo’n emotioneel iemand, die zich uitdrukkelijk vereenzelvigt met de kleine man, op een departement als Sociale Zaken te zetten op een ogenblik dat de opdracht besparen luidt. En omdat vanuit de corporatistische deelsectoren van de ziekteverzekering de besparingen niet verwacht moeten worden, is het de minister en haar kabinet die de teugels strak in handen moeten houden.

Magda De Galan heeft daarbij nauwelijks interesse voor de link tussen sociale zekerheid en competitiviteit. Het zijn Jean-Luc Dehaene en Miet Smet (Tewerkstelling & Arbeid) die dit heet hangijzer in handen hebben genomen. Zo heeft Miet Smet een voorstel gedaan voor lastenverlaging, net als Johan Vande Lanotte (Binnenlandse Zaken) en Elio Di Rupo (Economische Zaken). Maar de minister die bevoegd is voor de sociale bijdragen zweeg, tegen haar natuur in.

De PS-marsorders zijn echter geen voldoende verklaring. Philippe Moureaux was ook een PS’er, maar in tandem met zijn kabinetschef Michel Jadot leverde hij werk van hoog niveau. Magda De Galan heeft geen Michel Jadot onder zich. Overal luidt het verdict eensgezind : het kabinet van De Galan is ongeïnspireerd, zwak en, volgens sommigen, vaak technisch onkundig. De Maribel-regeling bijvoorbeeld heeft al te lang op haar kabinet rondgezworven zonder afdoende oplossing te krijgen. Uiteindelijk moesten Miet Smet en Jean-Luc Dehaene de zaak naar zich toetrekken. Vragen van beroepsfederaties bijvoorbeeld over de bijzondere bijdrage kinderbijslag krijgen meer dan eens geen gefundeerd antwoord. Wie is trouwens De Galans kabinetschef ? Weinigen weten het. Het is Jean-Marc Close, van de Luikse socialistische mutualiteit. Zeker geen man die zijn stempel op het beleid drukt. Zijn voorganger Georges Grinberg was een aimabele en bekwame professor, maar geen man die een kabinet kon leiden. De enige die bij waarnemers goede punten krijgt, is Pol Verhaevert. Maar één man kan geen kabinet dragen. Het blijkt bovendien uiterst moeilijk om contact te leggen met het kabinet en de minister. Eén van de sociale partners zag tot driemaal toe zijn afspraak met Magda De Galan op het laatste ogenblik geannuleerd. Werkgevers noch vakbonden hebben toegang. En ook de RSZ-administratie heeft het moeilijk. Dat De Galan onvoldoende een beroep doet op de administratie en de parastatalen is trouwens een van de mogelijke redenen waarom veel van de genomen maatregelen in de ziekteverzekering niet uitgevoerd worden.

Al die inertie en onkunde heeft Jean-Luc Dehaene ertoe gebracht om Sociale Zaken naar zich toe te trekken. Hij beheerst als ex-minister van Sociale Zaken het dossier nog steeds tot in de puntjes en een kabinetsmedewerker als Koen Snyders is het hele kabinet van De Galan waard. Vandaar dat De Galan onlangs op het matje mocht komen bij Dehaene. Officieel om uitleg te geven bij de cijfers.

Het is jammer dat De Galan haar reputatie zo aan het verspelen is. Ze heeft immers alle troeven om een goede minister te zijn : ze is uitstekend tweetalig (wat een hele prestatie is in de PS), Brusselse, vrouw, charmant, met haar directe en ontwapenende communicatie de perfecte figuur om de kloof met de burger te dichten. Nog twee jaar minister Sociale Zaken en van die reputatie blijft niets meer over.

G.M.