Rijdend telefoneren

Handenvrij bellen in de wagen is ook niet zonder risico.

Wie wil telefoneren in de wagen, moet dat handenvrij doen. Omdat veel chauffeurs die regel aan hun laars lappen, zijn de boetes voor bellen met het mobieltje in de hand recent verhoogd tot 100 euro. Dat is niet overdreven: uit Canadees onderzoek blijkt dat een gsm hanteren tijdens het rijden het risico op ongevallen verviervoudigt.

“Geen wonder,” zegt professor Jan Pauwels, van de faculteit bewegings- en revalidatiewetenschappen aan de KU Leuven, “Niet alleen moet je je aandacht verdelen over twee handelingen, je hebt maar één hand over om te sturen en te schakelen.”

Proefproject in Leuven

Jan Pauwels deed, in samenwerking met het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid en DVV verzekeringen, onderzoek naar de effecten van rijdend telefoneren. De Leuvense universiteit beschikt daarvoor over een rijsimulator: een met de nodige hard- en software uitgeruste Ford Fiesta die in een lab staat opgesteld voor een groot beeldscherm waarop verschillende verkeerssituaties worden aangeboden. Met deze simulator kan de invloed van negentien verschillende parameters op het rijgedrag nauwkeurig gemeten worden.

Dat onderzoek bevestigt dat mensen die rijdend telefoneren meer risico lopen op ongevallen, vooral degenen die manueel bellen. Maar ook de handenvrij bellende chauffeurs hebben minder aandacht voor het verkeer: ze reageren trager op onverwachte gebeurtenissen, kijken minder in de achteruitkijkspiegel en rijden ook trager. Jan Pauwels: “Zelfs met beide handen aan het stuur is de aandacht voor een stuk afgeleid door het gesprek.” De gevolgen daarvan zijn kwantificeerbaar: met de simulator kan men inschatten hoeveel aandacht nog vrij is naast het besturen van de wagen. De proefpersoon moet bijvoorbeeld toeteren wanneer hij op de rand van het beeldscherm een bepaald icoontje ziet oplichten. Zijn reactiesnelheid zegt iets over de aandacht die nog beschikbaar is.

Handenvrij bellen, slorpt dus aandacht op. Bij onverwachte gebeurtenissen op de weg neemt het risico op een ongeval toe met 24 procent. Handenvrij blijft evenwel een stuk veiliger dan manueel bellen: wie bij een onverwachte gebeurtenis op de weg de gsm in de hand heeft, loopt tot 75 procent meer risico op ongevallen.

Hoe emotioneler, hoe gevaarlijker

De aard van het gesprek speelt ook een rol. Een korte, zakelijke informatie doorgeven vraagt minder aandacht dan problemen bespreken. Hoe emotioneler de inhoud van het gesprek, hoe meer aandacht daarnaartoe gaat en hoe groter het risico op een ongeval, of men nu met of zonder handen belt.

Professor Pauwels raadt aan het gsm-gebruik in de wagen te beperken tot de meest noodzakelijke gesprekken en die kort te houden. Het gsm-gebruik in de wagen helemaal verbieden, vindt hij echter te gek. “Een gsm heeft ook veel voordelen. Even kort bellen om te verwittigen dat je later thuis bent dan gepland, een pechdienst bellen, zelf bereikbaar zijn voor noodoproepen, het vermijdt precies een hoop stress.”

Marleen Finoulst