Redder van de vrije wereld

Tot nu toe waren exact 1009 biografieën verschenen van Winston Churchill (1874-1965), de eerste minister die de Britten door de Tweede Wereldoorlog loodste. Met Winston Churchill. Walking with Destiny van de historicus Andrew Roberts staat de teller nu op 1010. Toch bevat deze zoveelste biografie nieuwe inzichten. Dat komt omdat nog altijd archieven worden ontsloten. Roberts kon onder andere snuisteren in documenten van Churchills familieleden en vooral in de dagboeken van de toenmalige koning George VI. Aan het begin van Churchills premierschap in mei 1940, was er enig wantrouwen tussen beide heren. Net als zowat het hele Britse establishment (de adel, de Conservatieven, The Times, …) stond George niet weigerachtig tegenover de verzoeningspolitiek ten opzichte van nazi-Duitsland. Churchill was als tegenstander daarvan in de jaren dertig politiek gemarginaliseerd. Maar de agressie van Adolf Hitler bracht hem in Downing Street 10.

Zelfs na de Blitzkrieg van mei 1940 dachten tal van Britten in de hoogste kringen dat vrede met Hitler mogelijk was. Churchill niet. Hij wou blijven vechten en was volgens Roberts op die manier de redder van de vrije wereld. Een deal tussen de Britten en de nazi’s in 1941 had geleid tot een Duitse overwinning op de Russen. Waarna Hitler zich met de opgeëiste Franse en Britse vloten tegen de Verenigde Staten had kunnen richten.

Churchill speelde ook een cruciale rol in de Amerikaanse plannen voor een landing op de Franse kusten. Amerikaanse militairen dachten aan een invasie in 1942. Toen was de Wehrmacht nog te sterk, besefte Churchill. Ondanks Amerikaanse druk – en die van Sovjetleider Stalin – werd het Duitse leger eerst in Afrika en Zuid-Europa verslagen vooraleer D-Day op 6 juni 1944 kon plaatsvinden.

De biografie telt meer dan 1000 bladzijden maar verveelt geen seconde. Roberts gaat op onnavolgbare wijze dieper in op de persoon Winston Churchill. Zo was de man in tijden van stiff upper lips zeer emotioneel. Tijdens de oorlog weende hij meer dan 55 keer in het openbaar. Churchill mocht dan van adellijke komaf zijn, hij had constant financiële problemen door zijn exuberante levensstijl. Hij schreef zo veel boeken (37) om voor een inkomen te zorgen. Het leverde hem zelfs de Nobelprijs voor de Literatuur op.