“Recyclage wordt ons economisch voordeel”

Economisch voordeel. Dat zal uiteindelijk voortvloeien uit de verplichting voor producenten om hun teruggenomen goederen zo goed als helemaal te recycleren. Vlaams minister voor Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) is daar rotsvast van overtuigd.

Joke Schauvliege (CD&V) was vorige week in New York. België neemt het voorzitterschap van de EU waar en dat brengt voor politici veel werk mee op het internationale forum. De Oost-Vlaamse politica mag zich sinds midden vorig jaar Vlaams minister noemen. Ze kreeg de hybride portefeuille van Leefmilieu, Natuur en Cultuur. De culturele wereld zette meteen alle stekels recht, maar ze beet van zich af. Op Leefmilieu beet ze zich vast in het afvaldossier. Ze ijvert voor de omslag naar duurzaam materialenbeheer.

JOKE SCHAUVLIEGE (VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU). “Ik wil de afvalindustrie ombouwen tot materialenindustrie. Vlaanderen is koploper voor het selectief ophalen en verwerken van afval. Ik wil dat we verder gaan en de omslag maken naar duurzaam materialenbeheer. We moeten nog meer delen van afgedankte producten recycleren en gebruiken als grondstof voor nieuwe producten. Het enthousiasme daarover was groot in Gent. 2011 wordt het Europese jaar van het efficiënt gebruik van natuurlijke rijkdommen. Dan moeten er Europese initiatieven komen.”

Zoals?

SCHAUVLIEGE. “Producenten niet alleen verplichten hun goederen terug te nemen, maar bij de ontmanteling eisen dat ze er een bepaald percentage van in nieuwe grondstoffen omzetten. Dat is af te dwingen via het verlenen van vergunningen en door middel van contracten met de sectoren, die in subsidies en sancties voorzien. Het gebeurt al in de automobielsector, die meer dan 85 procent recycleert.

“Bedrijven zullen zich moeten afvragen hoe ze minder afval kunnen produceren. Ik zal met de ondernemerswereld overleggen vanaf welk tijdstip. Het is uiteraard niet de bedoeling om onze industrie dood te knijpen.”

Doet Vlaanderen dat op zijn eentje indien Europa draalt?

SCHAUVLIEGE. “Ja, want het levert ons voorsprong op. Op het ogenblik dat Europa dan beslist, zullen wij al nieuwe recyclageprocedés hebben uitgedacht, die we kunnen exporteren. Onze recyclagetechnologie wordt ons economisch voordeel.

“Recyclagecertificaten in het leven roepen naar analogie met de groenestroomcertificaten, dat ligt op de tekentafels. De producent die 100 procent recycleert, kan zijn certificaten verkopen aan een collega die zijn productie wil handhaven, maar materialen ge-bruikt waarvan hij minder kan hergebruiken.”

Weet u al welke percentages u zult hanteren?

SCHAUVLIEGE. “Neen. Het decreet zal het kader creëren. Nadien volgen de concrete besluiten. Het streefdoel op de lange termijn is: geen afval meer. Er bestaan al stoelen die je volledig kan recycleren. Afval dat niet kan worden vermeden, moet de natuur kunnen heropnemen.”

Er heeft in oktober een wereldtop over biodiversiteit plaats in het Japanse Nagoya en de Verenigde Naties hebben 2010 uitgeroepen tot ‘Jaar van de Biodiversiteit’. De doelstellingen voor 2010 zijn verschoven naar 2020. Wordt 2020 uiteindelijk 2030?

SCHAUVLIEGE. “We maakten in 2001 de fout om geen nulmeting te hanteren en er was ook geen klare definitie voor biodiversiteit. De kwestie werd wetenschappelijker onderbouwd om zicht te krijgen op de bestaande toestand. Er is bovendien een wereldwijde studie gemaakt over het economische belang van biodiversiteit, de TEEB, The Economics of Ecosystems and Biodiversity.”

De kwestie draait rond het in stand houden van het bestaande, maar de natuur evolueert toch, niet?

SCHAUVLIEGE. “Uiteraard evo-lueert de natuur. Hier spreken we over de grenzen van het menselijke ingrijpen op onze planeet. Het heeft niets met nostalgie te maken. Het verschrompelen van het bijenbestand bijvoorbeeld heeft gevolgen voor de fruitboeren. Die zijn van bijen afhankelijk voor het bestuiven van hun bomen.”

Hoe groot is het Europese budget voor biodiversiteit?

SCHAUVLIEGE. “De Unie en haar lidstaten hebben sinds de eeuwwisseling al enkele miljarden geïnvesteerd in biodiversiteit. De economische crisis maakt het echter onmo-gelijk om er 30 miljard tegenaan te gooien zoals voor de strijd tegen de broeikasgassen. Wel moeten we uitzicht geven dat het geld er zal komen. Een biodiversiteitstoets geven aan beslissingen rond het klimaat en in de ontwikkelingssamenwerking kan een opstap betekenen.”

Groen! benadrukt dat u makkelijk praten hebt, maar dat Vlaanderen ondertussen de slechtste Europese leerling is als het over biodiversiteit gaat.

SCHAUVLIEGE. “Altijd dat pessimisme. Kijk, Vlaanderen is een sterk verstedelijkte regio waar ruimte schaars is. Daardoor kan het een minder goed rapport voorleggen dan bijvoorbeeld Polen of Frankrijk met hun vele bossen. Het is niet de regio Warschau die voor biodiversiteit zorgt. Net zomin als de Randstad dat in Nederland doet.

“We hebben al initiatieven genomen en die lonen, zoals voor de terugkeer van akkervogels. We sloten beheersovereenkomsten af met landbouwers die akkers op een milieuvriendelijke manier afsluiten. We hebben projecten lopen in het Nationaal Park Hoge Kempen.”

Waarmee kun je Vlaanderen vergelijken wanneer het over biodiversiteit gaat?

SCHAUVLIEGE. “Andere verstedelijkte regio’s. Bijvoorbeeld Sjanghai, waar we op de wereldtentoonstelling zijn gaan uitleggen hoe we water en bodem saneren. De Chinezen waren sterk geïnteresseerd in onze expertise.”

Hoe verzoen je de bescherming van open ruimtes met het feit dat er de komende twintig jaar een half miljoen Vlamingen bijkomen?

SCHAUVLIEGE. “We zullen met zijn allen kleiner moeten gaan wonen. En de natuurparken die we hebben, zullen we met elkaar moeten verbinden. Bijvoorbeeld via een ecoduct. Dat kost 10 tot 15 miljoen, maar er bestaat een terugverdieneffect door de leefbaardere omgeving, dat goed is voor de gezondheid. Trouwens, het Nationaal Park Hoge Kempen brengt jaarlijks 2 miljoen op voor de lokale horeca. Dat zijn argumenten waar ik de bevolking mee kan overtuigen.”

Een leefbaardere omgeving veronderstelt minder uitstoot van broeikasgassen. Een doorbraak voor het klimaat blijft achterwege.

SCHAUVLIEGE. “Dat is niet helemaal waar. Dertig landen, die goed zijn voor 80 procent van de uitstoot van broeikasgassen, gingen vorig jaar in Kopenhagen akkoord om de temperatuurverhoging op aarde onder de 2 graden Celcius te houden. Maar ik geef volmondig toe dat we met een Kopenhaagse kater zitten omdat de verwachtingen hooggespannen waren en de resultaten zo pover werden.

“We zitten in december opnieuw samen in Cancún, in Mexico. Ik zal blij zijn indien we wereldwijde deelakkoorden zoals rond de bosbouw en de technische ondersteuning van ontwikkelingslanden, goedgekeurd krijgen.

“We moeten realistisch blijven. Obama heeft geen globaal mandaat gekregen om zich te engageren en China houdt de deur dicht. Controle op het halen van de doelstellingen ziet het land niet zitten. ‘Geen bemoeizucht’, klinkt het daar. Let wel, de Chinezen beseffen heel goed dat ze de boot naar een koolstofarme energieproductie niet mogen missen.

“En dan heb je Europa, dat voor slechts 10 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot verantwoordelijk is. Wij gingen het engagement aan om de uitstoot met 20 procent te verminderen tegen 2020. Dat wordt 30 procent als andere landen zoals China vergelijkbare inspanningen doen. Ik hoop dat we eind volgend jaar in Zuid-Afrika een groot akkoord kunnen sluiten.”

Hoe zit dat in de EU?

SCHAUVLIEGE. “We bekijken welke inspanning elk land moet doen om, zoals in Kopenhagen afgesproken, de ontwikkelingslanden tot 2012 een duw in de rug te geven. Voor België gaat het om 150 miljoen waarvan 40 miljoen dit jaar. Europa moet zijn positie op het wereldtoneel bekijken wanneer het over broeikasgassen gaat en vermijden dat de industrie het continent verlaat omdat de doelstellingen te stringent zijn vergeleken bij andere landen en werelddelen.”

Europa stond aan de zijlijn in Kopenhagen. Hoe vermijden we dat in Cancún?

SCHAUVLIEGE. “We werden in Kopenhagen buitenspel gezet omdat we al verder staan dan de andere werelddelen, maar vooral omdat we als EU niet met één stem spraken. De EU-lidstaten moeten de Europese Commissie en het roterend EU-voorzitterschap voldoende vertrouwen geven om te kunnen onderhandelen. Het Europese mandaat lag muurvast in Kopenhagen en was bovendien publiek bekend. Dat sloot elke marge voor compromissen uit. Zo valt er überhaupt niet te onderhandelen. De EU-lidstaten zullen gezamenlijk en in besloten kring moeten uitmaken wat de onderhandelingsmarge wordt.”

Duurzaam materiaalbeheer en strijd tegen de opwarming van de aarde durven al eens te botsen. Papier bijvoorbeeld kan worden gerecycleerd of verbrand als biomassa.

SCHAUVLIEGE. “Daarom vind ik dat we dat over de verschillende beleidsdomeinen moeten bekijken. Europa doet die oefening voor biomassa. In Vlaanderen maken we dat er geen overcapaciteit komt aan verbrandingsovens, omdat anders het risico bestaat dat er meer zou worden verbrand en minder gerecycleerd.”

Hoe zit het met de zes aanvragen voor nieuwe verbrandingsovens?

SCHAUVLIEGE. “Die vergunningen moeten wachten tot na de evenwichtsoefening met recyclage. Eerst het materialendecreet. Overigens, al die aanvragen zijn nog niet op mijn bureau beland. Indaver uit Antwerpen heeft trouwens al laten weten akkoord te gaan met het uitstel van beslissing.”

boudewijn vanpeteghem en luc huysmans, fotografie jelle vermeersch

“We zullen met zijn allen kleiner moeten gaan wonen”

“Er bestaan al stoelen die je volledig kan recycleren”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content