Re-engineering helpt niet

Roy Harmon wil de hedendaagse onderneming en instelling klaarstomen voor de toekomstige technologie en markt. Re-engineering, empowerment en benchmarking volstaan niet.

De golf van business process re-engineering houdt al enkele jaren de gemoederen gaande. Toch zal ook deze rage mettertijd niets meer blijken dan een zoveelste zoemwoord, dat vlot vervangen wordt door een andere modegril. Met zulke provocante uitlatingen kruidt Roy Harmon zijn boeken. Voor (andere) managementgoeroes is hij nooit mals geweest. Harmon verdiende zijn strepen als oprichter van de Andersen Consulting-afdeling voor industriële productiviteit. Met Reinventing the Factory en Reinventing the Warehouse oogstte hij in ruime kring erkenning.

ECHTSCHEIDING.

Nu is er Reinventing the Business. Meteen valt op dat business zich moeilijk leent voor een accurate vertaling. Harmon viseert immers zeer uiteenlopende sectoren van de detailhandel tot de logistiek, maar evengoed van de gezondheidszorg tot het globale overheidsapparaat, waar outsourcing niet meer mag uitblijven. Het eerste markante feit is het schier eindeloze vertrouwen in de kracht van de technologie. Niet de markt beheerst de veranderingen, maar de aanhoudende stroom technologische innovaties.

Vanuit dat perspectief brouwt de ervaren Amerikaanse consulent een bijwijlen bizar mengsel van futurologie (in de voetsporen van Alvin Toffler) en concrete actuele veranderingsstrategieën (in het kielzog van re-engineering-profeten als Michael Hammer en James Champy). Zijn uitgangspunt : re-engineering en de derivaten ervan volstaan niet omdat ze te weinig rekening houden met de toekomstige noden, die nu al embryonaal aanwezig zijn in de organisatie, de omgeving en de markt. Bovendien maken te veel herstructureringskardinaals er zich te gemakkelijk vanaf, zo brandmerkt Harmon. Ze richten zich te veel op symptomen (die met een beetje gezond boerenverstand te verhelpen vallen) en te weinig op de oorzaken. Wie wil overleven, komt er niet met een brave herschikking. Zelfs een aderlating van personeel(kost) helpt geen zier als er geen kwantumsprongen gemaakt kunnen worden in de verbetering van zowel organisatie, productiviteit als klantgerichtheid.

Alles wat onder zulke kwantumsprongen blijft steken, schuift Harmon kordaat aan de kant. Dat betekent onder meer dat de zo vaak bejubelde benchmarking koel afgewezen wordt. Benchmarking vergelijkt een activiteit of proces van een bedrijf met de beste praktijk terzake in de eigen of een andere sector. Daaruit moet voldoende geleerd worden om de eigen organisatie op te krikken. Harmon wuift de methode weg als energieverspilling. Er zijn consulenten en studies genoeg die je meteen kunnen vertellen hoe anderen het doen. Benchmarking leidt tot kopiëren. Dat betekent achternahollen. Wie een competitieve voorsprong wil, moet zelf creatief innoveren. Dat kan op basis van vier hoekstenen : visie-strategie, procesverbetering, technologie en mensen.

Ook over dat laatste luik, personeelsbeleid, spaart Harmon zijn kritiek niet. Hij toont het belachelijke aan van empowerment, wanneer dat afgekondigd wordt zonder dat er voldoende opleiding mee gepaard gaat. Gniffelt Harmon : “Empowerment before cross-training and education is like divorce before marriage.”

JOBUITSTOOT.

In de kern van het boek inventariseert Harmon de op til zijnde veranderingen in acht domeinen : detailhandel, kantoor, productie en logistiek, informatica, gezondheidszorg, financiële diensten, onderwijs en overheid. Daaruit spruit een lange lijst voort van beroepen en zelfs hele sectoren die gedoemd zijn te verdwijnen en anderen die fel groeien. Ondernemers en beleggers kunnen (en moeten) zich hieraan laven. Nu en dan waagt Harmon zich erg ver in zijn diagnoses, waardoor talloze vraagtekens opkringelen. Dat doet weliswaar afbreuk aan de sérieux van de uitgave, maar biedt tegelijkertijd een soms adembenemend gedurfde voorspelling, waarbij ook het krimpen van sleutelsectoren als de auto-industrie aan bod komt. Laten we het boek dus hoe dan ook aanbevelen als een stevige strategische verkenning.

Wie vrijwel geen (lees)tijd meer heeft, moet toch maar de hoofdstukken Strategic Fundamentals en Reinventing the World doornemen. Harmon drukt er onder meer zijn bezorgdheid uit over de onvermijdelijke (verdere) uitstoot van jobs. Hij stelt een, zeker voor een Amerikaan, remarquabele oplossing voor : interventionisme met Keynesiaanse infrastructuurwerken en significante arbeidsduurvermindering, waarbij het loonverlies door de overheid gecompenseerd moet worden. Tevens pleit hij resoluut voor het creëren van bedrijven-in-de-bedrijven die product-, proces of klantgericht zijn.

LUC DE DECKER

Roy Harmon, Reinventing the Business Preparing Today’s Enterprise for Tomorrow’s Technology. Free Press, 413 blz. Kan voor 1500 fr. besteld worden bij Andersen Consulting. Rek. nr. 435-0303511-78.