Prijs Lambermont-akkoord explodeert

De staatshervorming van 2001 kostte de federale overheid 1,89 miljard euro in 2007. Dat staat in recente cijfers van professor Koen Algoed (HUBrussel) van het Vlaams Instituut voor Economie en Samenleving (Vives). Hij beklemtoont dat door het communautaire Lambermont-akkoord de Belgische federatie de komende jaren nog veel meer geld zal moeten overhevelen. “De gewesten en gemeenschappen hebben altijd goed voor zichzelf gezorgd. De situatie is echter onhoudbaar geworden.”

De gemeenschappen gaan met het overgrote deel van dat geld lopen – bijna 1,4 miljard in 2007. Het stoort de professor dat de politici veel te weinig nadenken over hoe ze dat overheidsniveau efficiënter kunnen doen werken. De gemeenschappen kregen bij elke staatshervorming geld bij. De koppeling van hun btw-dotatie aan de economische groei, vanaf 2007, doet hun inkomsten fors stijgen.

De Vives-directeur vindt dat een responsabilisering van de gemeenschappen, die beter moeten presteren, zich opdringt. De financiering via federale dotaties vervangt hij deels door te werken met de personenbelasting. De opbrengst ervan bepaalt mee de dotatie. De inkomsten van de gemeenschappen hangen daardoor gedeeltelijk af van hoe ze presteren.

De personenbelasting, zegt Algoed, verhoog je immers mee door goede opleiding en vorming – waar de gemeenschappen een grote rol te spelen hebben – die meer werkgelegenheid meebrengen. De professor wil vermijden dat gewesten falende gemeenschappen moeten bijspringen en daarvoor bonussen krijgen van de federatie. “We moeten niet alleen de gewesten responsabiliseren via een eigen arbeidsmarktbeleid”, beklemtoont Algoed.

De dotaties aan de gemeenschappen stijgen de komende decennia licht bij een gemiddelde jaarlijkse bbp-groei van 2 procent. Het deel daarvan dat toe te schrijven is aan het Lambermont-akkoord vermeerdert weliswaar fors van 0,42 procent in 2007 naar 1,64 procent in 2030 (Zie tabel Gemeenschappen krijgen steeds meer Lambermont-geld). De federale overheid grijpt dus naast de vooropgestelde inkrimping van de gemeenschapsbegrotingen. Een verkeerde inschatting van de denataliteit doet haar mee de das om. In Franstalig België groeit zelfs het aantal schoolgaande kinderen.

Het Lambermont-akkoord is een van de erfenissen van de paarse regeringen. Het verwijt klinkt aan hun adres dat ze de federale staat zwaar in de financiële moeilijkheden hebben gebracht door hun gulheid voor de deelstaten en door te weinig werk te maken van de begrotingssanering en schuldvermindering.

De budgettaire toestand is de jongste jaren bovendien zienderogen verslechterd door de economische crisis en het non-beleid van de huidige federale regeringscoalitie. Het doet de vicegouverneur van de Nationale Bank, Luc Coene, verder in dit nummer beklemtonen dat de bevolking niet beseft wat op haar afkomt en dat we een ‘Generatiepact maal honderd’ nodig hebben.

De herziening van de financieringswet en de sanering van de openbare financiën worden twee bijzonder hard te kraken noten.

B.V.